Η επίσκεψη Μπάιντεν και το στοίχημα της Κύπρου

ΕΡΩΤΗΘΕΙΣ αν θα ήταν η τελευταία φορά που θα ψήφιζε τον εαυτό του, ο Joe Biden, υποψήφιος για δεύτερη θητεία το 2012 ως αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, χαμογέλασε και απάντησε «όχι, δεν το νομίζω». Ο έμπειρος πολιτικός, που διεκδίκησε δύο φορές ανεπιτυχώς το χρίσμα των Δημοκρατικών για τις προεδρικές εκλογές (1988 και 2008) και είναι γνωστός για την εμφατική διπλή άρνηση στην ομιλία του (δεν συμφωνεί με την ανατροπή της εξουδετέρωσης της ανεργίας και δεν είναι αντίθετος με τα υποστηρικτικά μέτρα προς τις εργαζόμενες οικογένειες), προμηνύει μια πιθανή τρίτη προεδρική υποψηφιότητα χαριτολογώντας πως «μπορεί να συντρέχουν κάποιοι λόγοι για να μην κατέλθω ως υποψήφιος, αλλά δεν υπάρχει ισχυρός λόγος που να με ωθεί να σκεφτώ πως δεν πρέπει να κατέλθω». Η επίσκεψή του στην Κύπρο την ερχόμενη εβδομάδα πρέπει να τοποθετηθεί όχι μόνο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εξελίξεων και γεγονότων, που συνθέτουν το σκηνικό της περιοχής, αλλά και να εκληφθεί ως ένα στοίχημα επιτυχούς διαμεσολάβησης όπου διακυβεύονται οι προσωπικές φιλοδοξίες ενός 71χρονου πολιτικού που στοχεύει ίσως για τελευταία φορά στα 73 του, στο χρίσμα του ύψιστου αξιώματος.

Οι συγκυρίες για να επιδείξει διπλωματικές ικανότητες είναι με το μέρος του. Τα ανοικτά κεφάλαια είναι πολλά και περιλαμβάνουν την απεμπλοκή της διαδικασίας διαπραγμάτευσης για την επίλυση του Κυπριακού, την προώθηση της πρότασης της πλευράς μας για εφαρμογή μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης ειδικά στο θέμα επιστροφής της Αμμοχώστου όπου ήδη προλείανε το έδαφος η ανακοίνωση των Ηνωμένων Πολιτειών να συνδράμουν στο έργο χρηματοδότησης της ανασυγκρότησης της ευρύτερης περιοχής συμπεριλαμβανομένης της κλειστής πόλης και βεβαίως την εξακρίβωση των προθέσεων της κυβέρνησης στον ενεργειακό τομέα.

Η χρονική στιγμή αποδοχής της πρόσκλησης δεν είναι τυχαία. Ακολουθεί τις καταιγιστικές εξελίξεις στην Ουκρανία όπου ο Biden άσκησε ρόλο ειρηνευτή και μετέπειτα ρόλο κατευναστή των χωρών που γειτνιάζουν της Ρωσίας. Αξιοσημείωτη στιγμή κατά την ομιλία του τον Μάρτιο στην Πολωνία ήταν η επίκληση του άρθρου 5 της συνθήκης του ΝΑΤΟ ότι ένοπλος επίθεση εναντίον ενός μέλους του ΝΑΤΟ θα θεωρηθεί επίθεση εναντίον απάντων μελών. Η επίσκεψη έπεται επίσης των κυρώσεων έναντι της Ρωσίας και της ανάγκης άντλησης εναλλακτικών ενεργειακών πόρων, τακτική που επίσπευσε την εμπλοκή της Deutche Bank στη διαχείριση του ισραηλινού κοιτάσματος Λεβιάθαν και συνέτεινε  στο ενδιαφέρον των Γερμανών εταίρων για επέκταση της εμπλοκής αυτής στην Κύπρο με πιθανή χρηματοδότηση του χερσαίου τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό. Την ώρα που το ενδιαφέρον όλων είναι στραμμένο στη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου και την ευρύτερη Μέση Ανατολή όπου συντελούνται εξελίξεις που μπορεί να αλλάξουν ριζικά τα διεθνή ενεργειακά δεδομένα, οι Ηνωμένες Πολιτείες διά του αντιπροέδρου τους θέλουν να δηλώσουν παρούσες.

Οι συγκυρίες δημιουργούν για πρώτη φορά ένα μοναδικό πλαίσιο σύγκλισης συμφερόντων όλων των εμπλεκομένων μερών, επίλυσης του κυπριακού προβλήματος. Επιγραμματικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιθυμούν τη δημιουργία σταθερότητας στη Μέση Ανατολή και την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Την επιθυμία αυτή συμμερίζονται η Ε.Ε. και η Γερμανία ειδικότερα προς εξασφάλιση δικών τους εταιρικών και άλλων συμφερόντων. Το Ισραήλ συνδέεται λόγω κοιτασμάτων με οποιαδήποτε περιφερειακή συμμαχία τυχόν σχηματιστεί και η Τουρκία στοχεύει στην προώθηση της ενταξιακής της πορείας στην Ε.Ε. και αν όχι σε αγωγό, τουλάχιστον σε συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στην αξιοποίηση των φυσικών πόρων.

Η Κύπρος οφείλει να αξιοποιήσει τις συγκυρίες που παρουσιάζονται και την προβολή που προσφέρει η επίσκεψη του αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών για την προώθηση όχι μόνο μιας δίκαιης λύσης που είναι ο πρώτιστος στόχος, αλλά και για την ανάδειξη της χώρας ως αξιόπιστου και σταθεροποιητικού περιφερειακού παράγοντα. Για να το πετύχει αυτό, πρέπει να υπερισχύσει η μετριοπάθεια και να αποφευχθούν παρωχημένες ανασφάλειες. Αφενός πρέπει να δεχτούμε πως τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης δεν θα προκαταλάβουν την τελική έκβαση των συνομιλιών ή την τελική μορφή του καθεστώτος, αλλά θα συμβάλουν στην προώθηση της λύσης, εκπληρώνοντας υφιστάμενες υποσχέσεις, όπως είναι η δέσμευση της Ε.Ε. για απευθείας εμπόριο με τους Τουρκοκύπριους και η συμφωνία της Τουρκίας για επιστροφή της Αμμοχώστου στους νόμιμούς της κατοίκους. Αφετέρου, πρέπει να αποφευχθεί το λεκτικό περί άξονα και διχοτόμησης ή τριχοτόμησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ ώστε οι οποιεσδήποτε προτάσεις προκύψουν, λειτουργήσουν ενωτικά και συνθετικά και όχι διαιρετικά και πολωτικά. Στόχος δεν είναι το στρίμωγμα της Τουρκίας ή η απομόνωση της Μόσχας αλλά η ορθή αντίληψη των διεθνών συνισταμένων και περιφερειακών εξελίξεων ώστε να διεκδικήσουμε μια συμβιβαστική λύση που μακροχρόνια θα αποβεί προς όφελος όλων.

Αυτό είναι το στοίχημα της Κύπρου την ερχόμενη εβδομάδα, να αδράξει τις συγκυρίες και να αξιοποιήσει τις πολιτικές φιλοδοξίες ενός πανίσχυρου επισκέπτη για τη χάραξη υψηλής στρατηγικής και τη σύναψη στρατηγικών συμμαχιών που θα λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές της ισχύος μιας ενωτικής διευθέτησης πολιτικών, οικονομικών και ενεργειακών συμφερόντων. Όπως θα έλεγε και ο ίδιος ο Biden, δεν υπάρχει λόγος για να μην εξευρεθεί κοινώς αποδεκτή και επιθυμητή λύση.

* Η Έμιλυ Γιολίτη είναι νομικός.

Έμιλυ Γιολίτη

- See more at: http://www.philenews.com/el-gr/f-me-apopsi-eponymes-gnomes/385/200222/i-episkepsi-bainten-kai-to-stoichima-tis-kyprou#sthash.lkuNWHqW.dpuf