Tης Μαριάννας Τόλια* -Πριν από καμπόσα χρόνια έλεγαν στην Αριστερά ότι η ανάλυση πρέπει να
δίνει προτεραιότητα στις δομές και όχι στη σκανδαλολογία. Ο σημερινός
ΣΥΡΙΖΑ δεν δίνει όμως την εντύπωση ότι βρίσκεται σε επαφή με τις
αναλυτικές πρακτικές της ιστορικής μήτρας από την οποία προήλθε.Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης συζήτησης του πολυνομοσχεδίου στη
Βουλή, ο Αλέξης Τσίπρας κατέθεσε πρόταση μομφής κατά του υπουργού
Οικονομικών. Οσα καταμαρτύρησε στην κυβέρνηση είναι σωστά: με το επίμαχο
άρθρο 2, το ΤΧΣ μπορεί πράγματι να πουλήσει τη συμμετοχή του στις
τράπεζες σε πολύ χαμηλότερη τιμή από αυτήν που πλήρωσε, άρα το Δημόσιο
χάνει νομίμως αρκετά δισ. ευρώ και δημιουργείται μια μαύρη τρύπα την
οποία θα πληρώσουμε εμείς. Επίσης τόνισε ορθά ότι το Δημόσιο της Ελλάδας
θα είναι το μόνο που θα χάσει λεφτά από τη στήριξη που παρείχε στις
τράπεζές του, ενώ σε άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Ισπανία, το κράτος
έβγαλε λεφτά από αυτές τις στηρίξεις.
Κατά τα άλλα όμως ο Αλ. Τσίπρας αναλώθηκε στη σκανδαλολογία κι όταν έφτασε στις εξηγήσεις, μας εξέθεσε μια μάλλον εγωκεντρική (πολιτικά) αφήγηση: όλα γίνονται για να δημιουργηθούν τετελεσμένα στις τράπεζες πριν πάρει την εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ. Ας προσέξουμε τη διαφορά ανάμεσα στην εσωστρεφή αυτή αφήγηση και την αφήγηση του επίσης καταψηφίσαντος το επίμαχο άρθρο Γιώργου Παπανδρέου. Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αν και όχι τόσο καθαρά όσο θα έπρεπε, έδειξε τουλάχιστον προς τη σωστή κατεύθυνση: προς την Ευρώπη και την κατ’ όνομα ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση.
Η αιτία της εσπευσμένης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών με ζημία του ελληνικού Δημοσίου αποτελεί συνέπεια του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου το οποίο αποτελεί μια καθαρά γερμανικής κοπής επιβεβαίωση της αρχής της εθνικής ευθύνης και σε επίπεδο τραπεζών· όχι κάποιας υποτιθέμενης προσπάθειας δημιουργίας τετελεσμένων για τον ΣΥΡΙΖΑ. Η ανάληψη της εποπτείας όλων των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών –εκτός των γερμανικών ταμιευτηρίων, βέβαια…– από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, κατ’ εφαρμογή του νέου πλαισίου, θα συνοδευτεί από τη διεξαγωγή τεστ αντοχής το φθινόπωρο του 2014 κι ώς τότε πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι ελληνικές τράπεζες θα δείχνουν «τακτοποιημένες». Προσοχή, στόχος είναι οι ελληνικές τράπεζες να δείχνουν τακτοποιημένες, όχι να τακτοποιηθούν πραγματικά. Αυτό δεν είναι εφικτό διότι η γερμανικής κοπής τραπεζική ένωση αποκλείει κάθε ενδεχόμενο ανακεφαλαιοποίησης των προβληματικών τραπεζών από ευρωπαϊκά ταμεία και το υπερχρεωμένο ελληνικό Δημόσιο πόσα λεφτά ακόμη να ρίξει στις τράπεζές του; Για όλους αυτούς τους λόγους ήταν που κυβέρνηση και τρόικα έσπευσαν να εκμεταλλευτούν την άφθονη ρευστότητα που έχει κατακλύσει εσχάτως την Ευρώπη και να αποκαταστήσουν μερικά ή τουλάχιστον επιφανειακά την κεφαλαιακή εικόνα των ελληνικών τραπεζών, εν ανάγκη και με μεγάλη ζημιά του Δημοσίου. Εκεί έχει καταλήξει η «Ευρώπη». Δεν νοιάζεται για τις ζημιές ούτε του δημόσιου ούτε του ιδιωτικού τομέα του κάθε μικρού κράτους-μέλους της. Προτεραιότητα μέσα στην κρίση έχει να σωθούν οι μεγάλοι και το σύστημα στο σύνολό του.
Και το ερώτημα που εύλογα ανακύπτει: αφού έτσι έχουν τα πράγματα, γιατί για ένα τόσο κομβικό ζήτημα –όπως έδειξε η επιλογή της μομφής– ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, που έχει συν τοις άλλοις και την ιδιότητα του υποψήφιου ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, απέφυγε κάθε αναφορά στο ευρωπαϊκό πλαίσιο; Γιατί απέφυγε να συνδυάσει το ελληνικό με το ευρωπαϊκό και, συμπληρωματικά προς την προσπάθεια ανάδειξης του θεάτρου της εικονικής νεκρανάστασης της ελληνικής οικονομίας που παίζουν κυβέρνηση και Ευρωπαίοι σύμμαχοί της, δεν θέλησε να αποκαλύψει –κάτω από τις φιέστες των διαφόρων Eurogroup, Ecofin και άλλων συνόδων που φιλοξενούσαμε– και την εικονική πραγματικότητα της Ευρώπης, που λύνει τάχα τα προβλήματα των τραπεζών της καίγοντας δημόσιο χρήμα υπερχρεωμένων μελών;
Υποψιάζομαι ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θέλησε να αποφύγει κάθε αναφορά στους δομικούς καταναγκασμούς της Ευρώπης διότι η 20μηνη διαδρομή της διαπραγμάτευσης αναφορικά με την τραπεζική ένωση, από τις πρώτες ανακοινώσεις και την κατ’ αρχάς συμφωνία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου επ’ αυτής, τον Ιούνιο του 2012, έως την τελική, γερμανικής κοπής, συμφωνία της ελληνικής προεδρίας, τον Μάρτιο του 2014, αντιπροσωπεύει τρεις ήττες για ισάριθμα κομβικά σημεία της στρατηγικής της.
Η πρώτη ήττα αφορά την ιδέα μιας συμμαχίας του Νότου· η συμμαχία του Νότου το καλοκαίρι του 2012 φαινόταν πράγματι εφικτή και είχαμε δει κάποιες κινήσεις που υποχρέωσαν τη Γερμανία να αποδεχτεί την τραπεζική ένωση επί της αρχής, όμως μέσα σε ελάχιστους μήνες η όλη υπόθεση κατέληξε άδοξα. Η δεύτερη ήττα αφορά την προσδοκία για μια δικαιότερη κατανομή των βαρών της κρίσης μεταξύ Βορρά και Νότου που με την παρούσα μορφή τραπεζικής ένωσης χάνεται οριστικά· μη διασφαλίζοντας ούτε τις καταθέσεις ούτε τις τράπεζες του Νότου, το νέο τραπεζικό σχήμα της ευρωζώνης κλειδώνει τις χώρες αυτές, και πρωτίστως την πιο αδύναμη όλων Ελλάδα, σε παρατεταμένη ύφεση ή στασιμότητα. Και η τρίτη ήττα αφορά την ανεπιφύλακτη θεώρηση της Ευρώπης (αλλά και της ευρωζώνης) ως ευνοϊκότερου πεδίου ταξικής πάλης για τους εργαζόμενους, αντί του εθνικού, προοπτική που υπονομεύεται καίρια από την ακλόνητη επιμονή της Γερμανίας στις εθνικές στρατηγικές και την εθνική οικονομική ευθύνη.
Αργά ή γρήγορα ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να δει κατάματα τι πραγματικά γίνεται στην Ευρώπη και όχι τι θα ήθελε να γίνεται. Και να ανασχεδιάσει τη στρατηγική του.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
* Συγγραφέας του βιβλίου «Το ευρώ, ο Νότος και η Ελλάδα. Ερευνες και προσεγγίσεις για την κρίση στον Ευρωπαϊκό Νότο και τον ρόλο του ευρώ», Μεταμεσονύχτιες Εκδόσεις, Αθήνα, 2014.
Eurounemployed.blogspot.gr
Κατά τα άλλα όμως ο Αλ. Τσίπρας αναλώθηκε στη σκανδαλολογία κι όταν έφτασε στις εξηγήσεις, μας εξέθεσε μια μάλλον εγωκεντρική (πολιτικά) αφήγηση: όλα γίνονται για να δημιουργηθούν τετελεσμένα στις τράπεζες πριν πάρει την εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ. Ας προσέξουμε τη διαφορά ανάμεσα στην εσωστρεφή αυτή αφήγηση και την αφήγηση του επίσης καταψηφίσαντος το επίμαχο άρθρο Γιώργου Παπανδρέου. Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αν και όχι τόσο καθαρά όσο θα έπρεπε, έδειξε τουλάχιστον προς τη σωστή κατεύθυνση: προς την Ευρώπη και την κατ’ όνομα ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση.
Η αιτία της εσπευσμένης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών με ζημία του ελληνικού Δημοσίου αποτελεί συνέπεια του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου το οποίο αποτελεί μια καθαρά γερμανικής κοπής επιβεβαίωση της αρχής της εθνικής ευθύνης και σε επίπεδο τραπεζών· όχι κάποιας υποτιθέμενης προσπάθειας δημιουργίας τετελεσμένων για τον ΣΥΡΙΖΑ. Η ανάληψη της εποπτείας όλων των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών –εκτός των γερμανικών ταμιευτηρίων, βέβαια…– από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, κατ’ εφαρμογή του νέου πλαισίου, θα συνοδευτεί από τη διεξαγωγή τεστ αντοχής το φθινόπωρο του 2014 κι ώς τότε πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι ελληνικές τράπεζες θα δείχνουν «τακτοποιημένες». Προσοχή, στόχος είναι οι ελληνικές τράπεζες να δείχνουν τακτοποιημένες, όχι να τακτοποιηθούν πραγματικά. Αυτό δεν είναι εφικτό διότι η γερμανικής κοπής τραπεζική ένωση αποκλείει κάθε ενδεχόμενο ανακεφαλαιοποίησης των προβληματικών τραπεζών από ευρωπαϊκά ταμεία και το υπερχρεωμένο ελληνικό Δημόσιο πόσα λεφτά ακόμη να ρίξει στις τράπεζές του; Για όλους αυτούς τους λόγους ήταν που κυβέρνηση και τρόικα έσπευσαν να εκμεταλλευτούν την άφθονη ρευστότητα που έχει κατακλύσει εσχάτως την Ευρώπη και να αποκαταστήσουν μερικά ή τουλάχιστον επιφανειακά την κεφαλαιακή εικόνα των ελληνικών τραπεζών, εν ανάγκη και με μεγάλη ζημιά του Δημοσίου. Εκεί έχει καταλήξει η «Ευρώπη». Δεν νοιάζεται για τις ζημιές ούτε του δημόσιου ούτε του ιδιωτικού τομέα του κάθε μικρού κράτους-μέλους της. Προτεραιότητα μέσα στην κρίση έχει να σωθούν οι μεγάλοι και το σύστημα στο σύνολό του.
Και το ερώτημα που εύλογα ανακύπτει: αφού έτσι έχουν τα πράγματα, γιατί για ένα τόσο κομβικό ζήτημα –όπως έδειξε η επιλογή της μομφής– ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, που έχει συν τοις άλλοις και την ιδιότητα του υποψήφιου ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, απέφυγε κάθε αναφορά στο ευρωπαϊκό πλαίσιο; Γιατί απέφυγε να συνδυάσει το ελληνικό με το ευρωπαϊκό και, συμπληρωματικά προς την προσπάθεια ανάδειξης του θεάτρου της εικονικής νεκρανάστασης της ελληνικής οικονομίας που παίζουν κυβέρνηση και Ευρωπαίοι σύμμαχοί της, δεν θέλησε να αποκαλύψει –κάτω από τις φιέστες των διαφόρων Eurogroup, Ecofin και άλλων συνόδων που φιλοξενούσαμε– και την εικονική πραγματικότητα της Ευρώπης, που λύνει τάχα τα προβλήματα των τραπεζών της καίγοντας δημόσιο χρήμα υπερχρεωμένων μελών;
Υποψιάζομαι ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θέλησε να αποφύγει κάθε αναφορά στους δομικούς καταναγκασμούς της Ευρώπης διότι η 20μηνη διαδρομή της διαπραγμάτευσης αναφορικά με την τραπεζική ένωση, από τις πρώτες ανακοινώσεις και την κατ’ αρχάς συμφωνία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου επ’ αυτής, τον Ιούνιο του 2012, έως την τελική, γερμανικής κοπής, συμφωνία της ελληνικής προεδρίας, τον Μάρτιο του 2014, αντιπροσωπεύει τρεις ήττες για ισάριθμα κομβικά σημεία της στρατηγικής της.
Η πρώτη ήττα αφορά την ιδέα μιας συμμαχίας του Νότου· η συμμαχία του Νότου το καλοκαίρι του 2012 φαινόταν πράγματι εφικτή και είχαμε δει κάποιες κινήσεις που υποχρέωσαν τη Γερμανία να αποδεχτεί την τραπεζική ένωση επί της αρχής, όμως μέσα σε ελάχιστους μήνες η όλη υπόθεση κατέληξε άδοξα. Η δεύτερη ήττα αφορά την προσδοκία για μια δικαιότερη κατανομή των βαρών της κρίσης μεταξύ Βορρά και Νότου που με την παρούσα μορφή τραπεζικής ένωσης χάνεται οριστικά· μη διασφαλίζοντας ούτε τις καταθέσεις ούτε τις τράπεζες του Νότου, το νέο τραπεζικό σχήμα της ευρωζώνης κλειδώνει τις χώρες αυτές, και πρωτίστως την πιο αδύναμη όλων Ελλάδα, σε παρατεταμένη ύφεση ή στασιμότητα. Και η τρίτη ήττα αφορά την ανεπιφύλακτη θεώρηση της Ευρώπης (αλλά και της ευρωζώνης) ως ευνοϊκότερου πεδίου ταξικής πάλης για τους εργαζόμενους, αντί του εθνικού, προοπτική που υπονομεύεται καίρια από την ακλόνητη επιμονή της Γερμανίας στις εθνικές στρατηγικές και την εθνική οικονομική ευθύνη.
Αργά ή γρήγορα ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να δει κατάματα τι πραγματικά γίνεται στην Ευρώπη και όχι τι θα ήθελε να γίνεται. Και να ανασχεδιάσει τη στρατηγική του.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
* Συγγραφέας του βιβλίου «Το ευρώ, ο Νότος και η Ελλάδα. Ερευνες και προσεγγίσεις για την κρίση στον Ευρωπαϊκό Νότο και τον ρόλο του ευρώ», Μεταμεσονύχτιες Εκδόσεις, Αθήνα, 2014.
Eurounemployed.blogspot.gr
