Του Κώστα Ράπτη Για τις διακοπές ρεύματος που σημάδεψαν τη βραδιά της καταμέτρησης των
αποτελεσμάτων των τουρκικών δημοτικών εκλογών ο ένοχος, τουλάχιστον σε
ό,τι αφορά τις δυτικές επαρχίες, είναι... μία γάτα. Το δήλωσε με κάθε
σοβαρότητα ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Taner Yıldız, κατηγορώντας
αυτούς που “προηγουμένως κρύβονταν πίσω από τα δέντρα του Πάρκου Gezi”
ότι τώρα "κρύβονται πίσω από τους ηλεκτρικούς πυλώνες”.
Για τις διακοπές ρεύματος, πάλι, στο ανατολικό άκρο της Τουρκίας ο
υπεύθυνος είναι η ισχυρή χιονόπτωση. Για τις αναντιστοιχίες στα
εκλογικές αποτελέσματα που οδήγησαν το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP)
να ζητήσει επανακαταμέτρηση στην Άγκυρα και το Κόμμα Εθνικιστικής
Δράσης να πράξει το ίδιο για τις περιφέρειες του Iğdır, της Κιουτάχειας
και της Κασταμονής, η απάντηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης
(ΑΚΡ) είναι ότι και του Kartal το αποτέλεσμα είναι αμφισβητήσιμο και
πρέπει να επανελεγχθεί, προς όφελος των κυβερνώντων.
Για τα χρησιμοποιημένα έγκυρα ψηφοδέλτια που βρέθηκαν σε κάδους σκουπιδιών στην Osmaniye ή για την κατάρρευση κατά την εκλογική βραδιά των ιστοσελίδων της εφημερίοδας Zaman και του πρακτορείου Cihan News (συμφερόντων του κινήματος του ιεροκήρυκα Fethullah Gülen), δεν έχει ακόμη δοθεί επίσημη εξήγηση. Ούτως ή άλλως, το έλλειμμα εμπιστοσύνης στην τουρκική δημόσια ζωή έχει φθάσει σε τέτοια επίπεδα τους τελευταίους μήνες που κάθε καταγγελία για εκλογικές παρατυπίες φαντάζει πιστευτή και κάθε δικαιολόγηση τους ύποπτη.
Σε περιοχές όπου η επικράτηση των υποψηφίων του κυβερνώντος κόμματος ήταν οριακή, οι απόπειρες επανακαταμέτρησης αναμένεται να συνεχισθούν μέχρι τις 9 Απριλίου –απώτατο προβλεπόμενο χρονικό όριο επισημοποίησης των αποτελεσμάτων. Στην Άγκυρα, ειδικότερα, η κατάσταση είναι εξαιρετικά τεταμένη, όπως δείχνει η συγκέντρωση την Τρίτη έξω από την έδρα της Κεντρικής Εφορευτικής Επιτροπής εκατοντάδων διαδηλωτών, τους οποίους η αστυνομία απώθησε, χρησιμοποιώντας αντλίες νερού. Στα γραφεία του CHP, τουλάχιστον διακόσιοι νέοι έσπευσαν με τους φορητούς υπολογιστές τους για να βοηθήσουν ως εθελοντές στην διασταύρωση των εκλογικών αποτελεσμάτων.
Υπάρχουν, ωστόσο, και οι περιοχές όπου το αποτέλεσμα κάθε άλλο παρά οριακό υπήρξε –όπου, για την ακρίβεια, η κεντροαριστερή αξιωματική αντιπολίτευση έχει πλέον σταθερά αμελητέα εκλογική παρουσία. Αν το ΑΚΡ δίνει τη μάχη με τις ίδιες πάνω κάτω αξιώσεις επιτυχίας σε όλη την Τουρκία, για το CHP το ένα τρίτο της χώρας είναι απροσπέλαστο. Τα ποσοστά του μόλις που αγγίζουν λ.χ. το 1,3% στο Diyarbakır, το 1,59% στο Erzurum, το 0,82% στην Urfa, το 1,82% στο Nevşehir, το 5,36% στο Afyon, το 0,88% στο Mardin, το 3,56% στο Gümüşhane (Αργυρούπολη), το 4,94% στο Rize κλαι το 5,74% στο Ικόνιο.
Με άλλα λόγια, όσο και αν ευσταθούν οι καταγγελίες περί παρατυπιών, το συνολικό αποτέλεσμα δεν ανατρέπεται, διότι η αντιπολίτευση (που συν τοις άλλοις συμπεριλαμβάνει ετερόκλητες δυνάμεις από τους κεμαλιστές, τους εθνικιστές και την Αριστερά, μέχρι πλέον τους γκιουλενιστές) έχει “εξωσθεί” από την κεντροανατολική και κυρίως την νοτιοανατολική Τουρκία. Ταυτόχρονα όμως, το όποιο εκλογικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να προσδώσει νομιμοποιημένη πολιτική διέξοδο, στον βαθμό που η πόλωση πλέον “τεντώνει στις ραφές της” την Τουρκία.
Άλλωστε, αν η επιτυχία του Erdoğan βασίζεται στο “κουρδικό μυστικό” του (δηλ. το γεγονός ότι το Κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας έχει εξαφανίσει τις mainstream αντιπολιτευόμενες δυνάμεις), το 46% εξακολουθεί να μην συνιστά απόλυτη πλειοψηφία –γεγονός που θα μετρήσει ιδιαίτερα στην διεκδίκηση της προεδρίας της Δημοκρατίας τον Αύγουστο, καθιστώντας τον κυβερνών κόμμα οιονεί όμηρο του όλο και πιο ισχυρού πολιτικά ΡΚΚ (O Abdullah Öcalan με το μήνυμά του για την Κουρδική Πρωτοχρονιά αναδείχθηκε στον μόνο εναπομείναντα “σύμμαχο” του Erdoğan.
Είναι για αυτό τον λόγο που η μεν Κομισιόν διαμήνυσε την επομένη των δημοτικών εκλογών ότι η τουρκική κυβέρνηση θα πρέπει τώρα “να απευθυνθεί στο σύνολο των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων όσων δεν ανήκουν στην εκλογική πλειοψηφία”, ώστε να ζωογονήσει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την εναρμόνισή της δημόσιας ζωής με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές.
Σε λιγότερο διπλωματική γλώσσα, η εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Marie Harf αρνήθηκε να σχολιάσει τα αποτελέσματα, όσο αυτά δεν έχουν επισημοποιηθεί και τόνισε ότι η κριτική της Ουάσιγκτον για κινήσεις όπως η απαγόρευση του Twitter από την κυβέρνηση Erdoğan θα ήταν απαράλλαχτες ακόμη και αν ο Gulen δεν ήταν κάτοικος Ηνωμένων Πολιτειών. Συνειρμούς αυτού του τύπου τους χαρακτήρισε “γελοίους” και συμπλήρωσε με νόημα: “Ξεχάστε τον κύριο από την Πενσυλβάνια. Θα λέμε την άποψή μας όταν διαφωνούμε. Θα λέμε την άποψή μας όταν συμφωνούμε”.
Για τα χρησιμοποιημένα έγκυρα ψηφοδέλτια που βρέθηκαν σε κάδους σκουπιδιών στην Osmaniye ή για την κατάρρευση κατά την εκλογική βραδιά των ιστοσελίδων της εφημερίοδας Zaman και του πρακτορείου Cihan News (συμφερόντων του κινήματος του ιεροκήρυκα Fethullah Gülen), δεν έχει ακόμη δοθεί επίσημη εξήγηση. Ούτως ή άλλως, το έλλειμμα εμπιστοσύνης στην τουρκική δημόσια ζωή έχει φθάσει σε τέτοια επίπεδα τους τελευταίους μήνες που κάθε καταγγελία για εκλογικές παρατυπίες φαντάζει πιστευτή και κάθε δικαιολόγηση τους ύποπτη.
Σε περιοχές όπου η επικράτηση των υποψηφίων του κυβερνώντος κόμματος ήταν οριακή, οι απόπειρες επανακαταμέτρησης αναμένεται να συνεχισθούν μέχρι τις 9 Απριλίου –απώτατο προβλεπόμενο χρονικό όριο επισημοποίησης των αποτελεσμάτων. Στην Άγκυρα, ειδικότερα, η κατάσταση είναι εξαιρετικά τεταμένη, όπως δείχνει η συγκέντρωση την Τρίτη έξω από την έδρα της Κεντρικής Εφορευτικής Επιτροπής εκατοντάδων διαδηλωτών, τους οποίους η αστυνομία απώθησε, χρησιμοποιώντας αντλίες νερού. Στα γραφεία του CHP, τουλάχιστον διακόσιοι νέοι έσπευσαν με τους φορητούς υπολογιστές τους για να βοηθήσουν ως εθελοντές στην διασταύρωση των εκλογικών αποτελεσμάτων.
Υπάρχουν, ωστόσο, και οι περιοχές όπου το αποτέλεσμα κάθε άλλο παρά οριακό υπήρξε –όπου, για την ακρίβεια, η κεντροαριστερή αξιωματική αντιπολίτευση έχει πλέον σταθερά αμελητέα εκλογική παρουσία. Αν το ΑΚΡ δίνει τη μάχη με τις ίδιες πάνω κάτω αξιώσεις επιτυχίας σε όλη την Τουρκία, για το CHP το ένα τρίτο της χώρας είναι απροσπέλαστο. Τα ποσοστά του μόλις που αγγίζουν λ.χ. το 1,3% στο Diyarbakır, το 1,59% στο Erzurum, το 0,82% στην Urfa, το 1,82% στο Nevşehir, το 5,36% στο Afyon, το 0,88% στο Mardin, το 3,56% στο Gümüşhane (Αργυρούπολη), το 4,94% στο Rize κλαι το 5,74% στο Ικόνιο.
Με άλλα λόγια, όσο και αν ευσταθούν οι καταγγελίες περί παρατυπιών, το συνολικό αποτέλεσμα δεν ανατρέπεται, διότι η αντιπολίτευση (που συν τοις άλλοις συμπεριλαμβάνει ετερόκλητες δυνάμεις από τους κεμαλιστές, τους εθνικιστές και την Αριστερά, μέχρι πλέον τους γκιουλενιστές) έχει “εξωσθεί” από την κεντροανατολική και κυρίως την νοτιοανατολική Τουρκία. Ταυτόχρονα όμως, το όποιο εκλογικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να προσδώσει νομιμοποιημένη πολιτική διέξοδο, στον βαθμό που η πόλωση πλέον “τεντώνει στις ραφές της” την Τουρκία.
Άλλωστε, αν η επιτυχία του Erdoğan βασίζεται στο “κουρδικό μυστικό” του (δηλ. το γεγονός ότι το Κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας έχει εξαφανίσει τις mainstream αντιπολιτευόμενες δυνάμεις), το 46% εξακολουθεί να μην συνιστά απόλυτη πλειοψηφία –γεγονός που θα μετρήσει ιδιαίτερα στην διεκδίκηση της προεδρίας της Δημοκρατίας τον Αύγουστο, καθιστώντας τον κυβερνών κόμμα οιονεί όμηρο του όλο και πιο ισχυρού πολιτικά ΡΚΚ (O Abdullah Öcalan με το μήνυμά του για την Κουρδική Πρωτοχρονιά αναδείχθηκε στον μόνο εναπομείναντα “σύμμαχο” του Erdoğan.
Είναι για αυτό τον λόγο που η μεν Κομισιόν διαμήνυσε την επομένη των δημοτικών εκλογών ότι η τουρκική κυβέρνηση θα πρέπει τώρα “να απευθυνθεί στο σύνολο των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων όσων δεν ανήκουν στην εκλογική πλειοψηφία”, ώστε να ζωογονήσει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την εναρμόνισή της δημόσιας ζωής με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές.
Σε λιγότερο διπλωματική γλώσσα, η εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Marie Harf αρνήθηκε να σχολιάσει τα αποτελέσματα, όσο αυτά δεν έχουν επισημοποιηθεί και τόνισε ότι η κριτική της Ουάσιγκτον για κινήσεις όπως η απαγόρευση του Twitter από την κυβέρνηση Erdoğan θα ήταν απαράλλαχτες ακόμη και αν ο Gulen δεν ήταν κάτοικος Ηνωμένων Πολιτειών. Συνειρμούς αυτού του τύπου τους χαρακτήρισε “γελοίους” και συμπλήρωσε με νόημα: “Ξεχάστε τον κύριο από την Πενσυλβάνια. Θα λέμε την άποψή μας όταν διαφωνούμε. Θα λέμε την άποψή μας όταν συμφωνούμε”.
