Οι τουρκικές κάλπες «βγάζουν» Αγία Σοφία

ΝΙΚΟΣ ΣΤΕΛΓΙΑΣ -Η Αγία Σοφία, το μεγαλύτερο μνημείο του βυζαντινού πολιτισμού, έρχεται ξανά στο επίκεντρο της πολιτικής επικαιρότητας στην Τουρκία. 

Σε μια περίοδο που η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με σαρωτικές πολιτικές εξελίξεις και κοινωνικό αναβρασμό, το μεγαλύτερο μνημείο του βυζαντινού πολιτισμού, η Αγία Σοφία, έρχεται στο επίκεντρο της τουρκικής επικαιρότητας. Λίγες μόλις εβδομάδες πριν από τις κρίσιμης σημασίας δημοτικές εκλογές, το μέλλον της προκαλεί αναταραχές στο πολιτικό σκηνικό της γειτονικής χώρας.
Ηδη από τα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας, διάφορες εθνικιστικές ομάδες της Τουρκίας πρότειναν την επαναλειτουργία της Αγίας Σοφίας ως τεμένους.

Κύριος εκφραστής της συγκεκριμένης άποψης ήταν το Κόμμα Μεγάλης Ενότητας (ΚΕΕ), του οποίου η ιδεολογική γραμμή βασίζεται στον συνδυασμό του τουρκικού εθνικισμού με το πολιτικό Ισλάμ. Σύμφωνα με τα μέλη και τις τοπικές οργανώσεις του συγκεκριμένου κόμματος, η κυβερνητική απόφαση του 1932, η οποία φέρει την υπογραφή του Μουσταφά Κεμάλ και μετατρέπει την Αγία Σοφία σε μουσείο, είναι λανθασμένη. Η σύγχρονη Τουρκία πρέπει να σεβαστεί την πρωτοβουλία και την επιθυμία του Πορθητή Μωάμεθ και να ανοίξει τον δρόμο για την επαναλειτουργία της Αγίας Σοφίας ως τεμένους.

Μέχρι τις βουλευτικές εκλογές του 2011, το προαναφερόμενο αίτημα δεν είχε ιδιαίτερο αντίκτυπο στην τουρκική κοινωνία. Εχοντας εστιάσει την προσοχή της στην ιστορική αναμέτρηση της τουρκικής κυβέρνησης με τους εκπροσώπους του κεμαλισμού και τις κρίσιμες εξελίξεις στο πεδίο της εσωτερικής και της εξωτερικής πολιτικής, η τουρκική κοινωνία δεν απέδωσε ιδιαίτερη σημασία στο αίτημα του ΚΕΕ, το οποίο δεν εκπροσωπείται στην τουρκική Εθνοσυνέλευση τα τελευταία 15 χρόνια. Ωστόσο, παρά την περιορισμένη ακτίνα δράσης του στο τουρκικό πολιτικό πεδίο, το ΚΕΕ διατηρεί στενούς δεσμούς με τους κύκλους του κυβερνώντος κόμματος και το πανίσχυρο Κίνημα Γκιουλέν.

Στις 28 Ιουνίου 2013, η κυβέρνηση του ΑΚΡ επαναλειτούργησε την Αγία Σοφία της Τραπεζούντας ως τέμενος. Το συγκεκριμένο ιστορικό μνημείο είχε μετατραπεί σε μουσείο πριν από 52 χρόνια. Λαμβάνοντας τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία μόλις λίγους μήνες πριν από τις δημοτικές εκλογές, το ΑΚΡ αποσκοπούσε στην ενίσχυση των ποσοστών του στην ευρύτερη περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.

Με την επαναλειτουργία της Αγίας Σοφίας της Τραπεζούντας ως τεμένους, η τουρκική κοινωνία σταδιακά άρχισε να εστιάζει την προσοχή της στο μέλλον της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης. Το προηγούμενο διάστημα, στις καλά πληροφορημένες δημοσιογραφικές πηγές της γειτονικής χώρας κυκλοφόρησε η πληροφορία πως ενόψει των κρίσιμων προεδρικών εκλογών, το κυβερνών κόμμα ενδέχεται να ρίξει στο τραπέζι τον «άσο» που έκρυβε στο μανίκι του, την Αγία Σοφία.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο από την πλευρά του παρακολουθεί με έντονο προβληματισμό τη νέα συζήτηση για το μέλλον της Αγίας Σοφίας. Πριν από λίγες ημέρες, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος εξέφρασε σε έντονο ύφος τον προβληματισμό του για το ενδεχόμενο επαναλειτουργίας της Αγίας Σοφίας ως τεμένους. Πηγή της «Κ», αναλύοντας τον προβληματισμό του Οικουμενικού Πατριάρχη, υπογραμμίζει μια σημαντική πτυχή του όλου ζητήματος: «Το ΑΚΡ, το οποίο δεν επιθυμεί να επισκιάσει τις σχέσεις του με τη Δύση εξαιτίας των οικονομικών και διπλωματικών συμφερόντων της Τουρκίας, ενδέχεται να προχωρήσει στην επαναλειτουργία της Αγίας Σοφίας ταυτόχρονα με την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης»...