50 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΑΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΗ Το τουρκικό Βαθύ Κράτος και οι Ελληνες

Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ* Μία από τις άγνωστες σελίδες των εθνικών εκκαθαρίσεων, που πραγματοποίησε ο τουρκικός εθνικισμός κατά των χριστιανικών μειονοτήτων, ήταν οι απελάσεις των Κωνσταντινουπολιτών το 1964, και συγκεκριμένα αυτών που διέθεταν ελληνική υπηκοότητα.Το πρόσχημα υπήρξε άλλη μια φορά η όξυνση του κυπριακού ζητήματος και οι διακοινοτικές συγκρούσεις που ξέσπασαν με αφορμή τις προσπάθειες της τουρκοκυπριακής παρακρατικής οργάνωσης ΤΜΤ του Ντενκτάς για υπονόμευση του κυπριακού κράτους και διαχωρισμό των μουσουλμάνων Κυπρίων, ώστε να αποτελέσουν εύκολη λεία εκτουρκισμού και παρέμβασης της Τουρκίας. Βέβαια, ουδέποτε από την εποχή του Γεωργίου Γρίβα είχαν ληφθεί υπόψη οι επιπτώσεις της διαχείρισης του κυπριακού ζητήματος επί του Ελληνισμού που είχε απομείνει στην Τουρκία. Η πρώτη γεύση ήταν τα Σεπτεμβριανά του 1956.

Αυτή ήταν η άμεση απάντηση του ρατσιστικού τουρκικού κράτους κατά της ελληνικής μειονότητας στην προσπάθεια του Γεωργίου Γρίβα -πρώην αρχηγού της δωσιλογικής οργάνωσης «Χ», που έδρασε στην Αθήνα την περίοδο της Κατοχής και θύμιζε, σύμφωνα με τον Κρις Γουντχάουζ, την Κου Κλουξ Κλαν- να καθοδηγήσει και να πατρονάρει τα αισθήματα των Ελλήνων της Κύπρου για απαλλαγή από τη βρετανική αποικιοκρατία. Η τελευταία πράξη της συρρίκνωσης της ελληνικής μειονότητας θα συμβεί μετά το χουντικό πραξικόπημα κατά της νόμιμης κυβέρνησης της Κύπρου, την ιμπεριαλιστική τουρκική εισβολή και την επακόλουθη κρίση στις ελλαδοτουρκικές σχέσεις (Ιούλιος, Αύγουστος του '74)

Οι απελάσεις του '64
Είναι πολύ ενδιαφέρον, ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει έντονο ενδιαφέρον στην Τουρκία από νέους ερευνητές και ιστορικούς, αλλά και από ευαίσθητους πολίτες, οι οποίοι συνειδητοποιώντας την έκταση της βίας που άσκησε το τουρκικό Βαθύ Κράτος, ενεργοποιούν διαδικασίες αποτίμησης και Μνήμης. Θα πρέπει να παρατηρηθεί όμως ότι αντίστοιχο ενδιαφέρον δεν δείχνει η ελλαδική ιστοριογραφία, η οποία στη μεταμοντέρνα εκδοχή της δείχνει να υιοθετεί περισσότερο την τουρκική εθνικιστική επιχειρηματολογία.Στο πλαίσιο της Μνήμης οργανώνεται στην Κωνσταντινούπολη έκθεση για τις απελάσεις με τίτλο «20 δολάρια, 20 κιλά». Χαρακτηριστικά είναι τα όσα γράφει ο δημοσιογράφος Cengiz Aktar, με τον τίτλο Apelassis (Απελάσεις), στην εφημερίδα «Taraf», όπου γίνεται αναφορά στην απέλαση των Ελλήνων από την Κωνσταντινούπολη, το 1964, και εξηγεί τον τίτλο της έκθεσης:

«Η ονομασία "20 δολάρια, 20 κιλά" προέρχεται από το ποσό των χρημάτων και το βάρος των προσωπικών ειδών που μπορούσαν οι Ρωμιοί της Πόλης, που εκδιώχθηκαν εντός μιας νύχτας, να πάρουν μαζί τους. Τότε η κυβέρνηση CHP, που δεν μπόρεσε να επέμβει στην κρίση Κύπρου στην περίπτωση του 1955, έβγαλε τα απωθημένα της στους Ρωμιούς της Πόλης. Τότε, στις 16 Μαρτίου του 1964, ακυρώθηκε μονόπλευρα η συμφωνία παραμονής εμπορίου και ναυσιπλοΐας που υπήρχε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας από το 1930 και άρχισε η απέλαση των Ρωμιών με ελληνική υπηκοότητα από την Κωνσταντινούπολη. Μαζί με τις 12.000 των Ρωμιών ελληνικής υπηκοότητας, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Τουρκία και άλλες 30.000 Ρωμιοί, ενώ, επί χρόνια, ζούσαν μαζί στην Πόλη, Ελληνες υπήκοοι και Τούρκοι υπήκοοι Ρωμιοί. Εντός ενός έτους ο αριθμός αυτών που εκδιώχθηκαν έφθασε τις 45.000. Εκδιώχθηκε από τον τόπο του με τον τρόπο αυτό ο πιο παλιός λαός της Κωνσταντινούπολης, οι Ρωμιοί ορθόδοξοι».
* Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας, μαθηματικός, http://kars1918.wordpress.com/