Παρά τις λοιδορίες της αμερικανικής πλευράς, που λέει σε όλους τους τόνους -με πιο χαρακτηριστικό δείγμα γραφής τη φράση «Fuck the European Union» της υφυπουργού Εξωτερικών Νούλαντ- ότι η Ε.Ε δεν στήριξε μια στροφή της Ουκρανίας προς τη Δύση, η υπουργική τρόικα στο Κίεβο διαμήνυσε ότι δεν επιθυμεί ούτε διάσπαση της χώρας ούτε ψυχροπολεμική ανάφλεξη με τη Ρωσία. Πριν προλάβει να στεγνώσει το μελάνι της συμφωνίας που υπεγράφη το μεσημέρι της Παρασκευής (21.2), σε ένα 24ωρο η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς κατέρρευσε καθώς προφανώς την εγκατέλειψαν οι ολιγάρχες και οι μηχανισμοί που τη στήριζαν.
Ηχώρα βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, που θα έχει αποσταθεροποιητικές συνέπειες για Ρωσία και Ε.Ε., με ζητούμενο αν ο διεθνής παράγων θα παρέμβει έγκαιρα και με το απαιτούμενο ύψος δανεισμού και φυσικά αν θα έχει διαμορφωθεί μια μίνιμουμ πολιτική σταθερότητα ώστε η διεθνής στήριξη να έχει αποτέλεσμα. Με δυο λόγια, έτη φωτός μας χωρίζουν από την κατάσταση πραγμάτων τον Νοέμβριο, όταν η Ε.Ε εξέφερε μια ανέξοδη ρητορική υπέρ του δικαιώματος της Ουκρανίας να προσεγγίσει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και όταν οι ΗΠΑ ενθάρρυναν με κάθε μέσο την αντιπολίτευση και πίεζαν τους Ευρωπαίους να δώσουν αντίκρισμα στις υποσχέσεις με οικονομική βοήθεια αλλά και να σπρώξουν τη Γερμανία σε μια μετωπική αντιπαράθεση με τη Ρωσία.
Διχοτόμηση της Ουκρανίας ντε φάκτο με την αυτονόμηση των ανατολικών και νότιων επαρχιών ή και ντε γιούρε με κυβέρνηση στο Χάρκοβο που θα αμφισβητεί τη νομιμότητα της μεταβατικής εξουσίας στο Κίεβο, θα ήταν μια εξέλιξη με υψηλό αν όχι απαγορευτικό κόστος τόσο για τη Γερμανία και την Ε.Ε όσο και για τη Ρωσία.
Μέχρι στιγμής η ρωσική πλευρά βαδίζει προσεκτικά και συντεταγμένα και στέλνει προειδοποιητικά μηνύματα με πιο χαρακτηριστικό τη διά βοής ανάδειξη νέου δημάρχου, Ρώσου υπηκόου, στη Σεβαστούπολη. Για την Ε.Ε. τίθεται το ερώτημα αν θα βαδίσει με τη στήριξη των ΗΠΑ ή αν η αμερικανική πλευρά θα συνεχίσει το επικίνδυνο παιχνίδι μιας ασφαλούς εξ αποστάσεως πλειοδοσίας.
Πώς μπορεί να αποφευχθεί μια ψυχροπολεμική αντιπαράθεση στην Ευρώπη με επίκεντρο μια διχασμένη Ουκρανία και να μην αναγνωρισθεί εκ των πραγμάτων η επικυριαρχία της Μόσχας στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ; Για πόσο καιρό το Βερολίνο θα μπορεί να συντηρεί μια ομαλή σχέση ή καλύτερα να αποτρέπει περαιτέρω επιδείνωση των σχέσεών του με τη Μόσχα και ταυτόχρονα να επιδιώκει την προσέγγιση με την Ε.Ε όχι μόνο της Ουκρανίας αλλά και της Λευκορωσίας, της Μολδαβίας και της Γεωργίας; Η διχοτόμηση της Ουκρανίας από μόνη της θα προκαλούσε συνολική αλλαγή του τοπίου στην πρώην ΕΣΣΔ: η Ρωσία θα αποκτούσε τον έλεγχο της βόρειας ακτής της Μαύρης Θάλασσας από τα σύνορα με τη Ρουμανία μέχρι και τα σύνορα Αμπχαζίας - Γεωργίας. Μολδαβία και Γεωργία θα υποτάσσονταν στη Μόσχα με την αποκατάσταση της ρωσικής επικυριαρχίας στην πρώην ΕΣΣΔ -πλην Βαλτικών και δυτικής Ουκρανίας- να ολοκληρώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Το κόστος μιας ψυχροπολεμικής μετωπικής σύγκρουσης Ε.Ε - Ρωσίας είναι ανυπολόγιστο καθώς η πρώτη βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή μετά την έναρξη της σύγκρουσης στην Ευρωζώνη και η δεύτερη καταγράφει την επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης αλλά και τη μείωση των εισοδημάτων που προέρχονται από εξαγωγές ενέργειας.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
kapopoulos@pegasus.gr
