Γ. ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣΟύτε η Γερμανία μετά τη Σύνοδο Κορυφής στο Βίλνιους της Λιθουανίας
στα τέλη Νοεμβρίου όταν αποφάσισε να πιέσει τον Γιανουκόβιτς, ούτε οι
ΗΠΑ στις αρχές του χρόνου όταν δια στόματος της υφυπουργού Εξωτερικών
Νούλαντ επέκριναν τη χλιαρή στάση της Ε.Ε. στην Ουκρανία, δεν είχαν
προβλέψει ότι η δυναμική των εσωτερικών εξελίξεων, η συμμαχία δηλαδή των
ολιγαρχών με την αντιπολίτευση θα τους οδηγούσε στα όρια μιας συνολικής
ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης με τη Μόσχα.Για δεύτερη συνεχή
μέρα μετά το δημοψήφισμα στην Κριμαία, οι αγορές δήλωσαν χθες την
αισιοδοξία τους όχι ότι θα βρεθεί λύση, αλλά ότι όλες οι εμπλεκόμενες
πλευρές ΗΠΑ, Ε.Ε. και Ρωσία θα κρατήσουν την αντιπαράθεση υπό έλεγχο.Είναι δύσκολο σήμερα να αξιολογηθεί αν πρόκειται για ευχολόγιο, για ευσεβή πόθο ή για ορθολογική προσέγγιση: Μπορεί καμιά πλευρά να μη θέλει να επιστρέψει στον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά Πούτιν και Ομπάμα έχουν εγκλωβισθεί σε μια ρητορική ακαμψία, από την οποία είναι δύσκολο να διαφοροποιηθούν. Εξυπακούεται ότι η δυσκολία είναι μεγαλύτερη για τον Λευκό Οίκο και πολύ μικρότερη για το Κρεμλίνο.
Τι μέλλει γενέσθαι, λοιπόν, πέραν της Κριμαίας; Η ελάχιστη προϋπόθεση για σταθεροποίηση της Ουκρανίας είναι να διαμορφωθούν με ή χωρίς την εμφανή ανάμειξη του διεθνούς παράγοντα το πλαίσιο και οι συνθήκες που να εγγυώνται ομαλή πορεία προς την προεδρική εκλογή της 25ης Μαΐου με μη αμφισβητήσιμο αποτέλεσμα.
Πρόκειται για μια στόχευση δύσκολη, αλλά ταυτόχρονα ρεαλιστική, καθώς δεν προϋποθέτει ούτε από τη Δύση, ούτε από τη Μόσχα υποχώρηση από τις θέσεις και τις κόκκινες γραμμές στις οποίες έχουν δεσμευθεί.
Το ερώτημα αφορά πλέον την ικανότητα της Δύσης να θέσει υπό έλεγχο όχι τους ακροδεξιούς φασίζοντες και μη εθνικιστές στο Κίεβο και τη Δυτική Ουκρανία, αλλά τους ολιγάρχες που ως σύμμαχοι της Μόσχας το 2010 ανέδειξαν Πρόεδρο τον Γιανουκόβιτς και όταν επιχειρήθηκε η περιθωριοποίησή τους από τα νέα τζάκια που δημιούργησε ο προστατευόμενός τους, τον ανέτρεψαν με αντίτιμο την τοπική εξουσία στις Περιφέρειες της Ανατολικής Ουκρανίας, όπου βρίσκεται η βιομηχανική καρδιά της χώρας.
Στην πρώην ΕΣΣΔ όχι μόνον στην Ουκρανία αλλά και αλλού υπάρχουν ως ωρολογιακές βόμβες στην όποια πραγματική ή επίπλαστη σταθερότητα, δύο βαριές υποθήκες από το παρελθόν:
Οι εθνικές, μειονοτικές και θρησκευτικές εκκρεμότητες που άφησε η αιφνιδιαστική και ασύντακτη διάλυση της ΕΣΣΔ από την Ομάδα Γέλτσιν στις αρχές Δεκεμβρίου του 1991.Το σάπιο σύστημα των ολιγαρχών, που προέκυψαν από την απόφαση του Γκορμπατσόφ και του Γέλτσιν για τροχάδην μετάβαση στην οικονομία της αγοράς, με τα στελέχη του κομματικού μηχανισμού του ΚΚΣΕ να αποσπούν ως λάφυρο τη μέχρι τότε κρατική ιδιοκτησία.
Οι ολιγάρχες της Ουκρανίας έτρεψαν σε φυγή τον Γιανουκόβιτς αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας στις 21 Φεβρουαρίου με την τρόικα της Ε.Ε. -τους υπουργούς Εξωτερικών της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας, συν τον εκπρόσωπο του Πούτιν, για να αποσπάσουν στη συνέχεια ως λάφυρο την εξουσία στις περιφέρειες της Ανατολικής Ουκρανίας και με την κάλυψη της Ευρωπαϊκής Σημαίας να αποσπάσουν τον βιομηχανικό πλούτο της περιοχής που ανήκει κατά κύριο λόγο σε Ρώσους ολιγάρχες.
Μπορεί το Βερολίνο να ήθελε να αυξήσει την επιρροή του στο Κιέβο και η Ουάσιγκτον να πλήξει τη στενή διμερή συνεργασία Ρωσίας - Γερμανίας, αλλά σε καμιά περίπτωση η Δύση δεν είχε αποφασίσει να συγκρουσθεί μετωπικά με τη Μόσχα για χάρη των ολιγαρχών. Μια διαπίστωση που δημιουργεί συγκρατημένη αισιοδοξία ότι η κρίση θα τεθεί τελικά υπό έλεγχο.
Μετά την Κριμαία
Τι μέλλει γενέσθαι λοιπόν πέραν της Κριμαίας; Η ελάχιστη προϋπόθεση για σταθεροποίηση της Ουκρανίας είναι να διαμορφωθούν με ή χωρίς την εμφανή ανάμειξη του διεθνούς παράγοντα το πλαίσιο και οι συνθήκες που να εγγυώνται ομαλή πορεία προς την προεδρική εκλογή της 25ης Μαΐου με μη αμφισβητήσιμο αποτέλεσμα.
