Μπορεί να συνεχίσει να κλιμακώνεται, και ακόμη περισσότερο να
σταθεροποιείται για άγνωστο χρονικό διάστημα η ψυχροπολεμική
αντιπαράθεση Ουάσιγκτον-Μόσχας για την Ουκρανία χωρίς να επηρεασθεί
δυσμενώς, αν όχι να βραχυκυκλωθεί, η συνεργασία ΗΠΑ-Ρωσίας στη Συρία και
στο Ιράν που ξεκίνησε τον περασμένο Σεπτέμβριο και από τότε έχει
δημιουργήσει καταλυτικές ανατροπές στις περιφερειακές ισορροπίες;
Θα
είναι και επικοινωνιακό πρωτοφανές παράδοξο να περιμένουμε να δούμε
τους Κέρι - Λαβρόφ σκυθρωπούς και βλοσυρούς όταν συζητούν για την
Ουκρανία και αισιόδοξους και χαμογελαστούς όταν μιλούν για τη Συρία και
το Ιράν!Αν πιστέψουμε τον Dennis Ross, για χρόνια
ειδικό απεσταλμένο του Λευκού Οίκου στη Μέση Ανατολή, σε συνέντευξή του
στο Foreign Affair, όχι, γιατί η συνεργασία της Ρωσίας δεν είναι χάρη
στις ΗΠΑ αλλά εξυπηρετεί και ρωσικά ζωτικά συμφέροντα, καθώς η Μόσχα δεν
έχει κανέναν λόγο να αφήσει την Τεχεράνη να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Εδώ υπάρχει μια σκόπιμη απλούστευση μιας περίπλοκης πραγματικότητας: Η
Ρωσία ποτέ δεν πίστεψε ότι η Τεχεράνη σκοπεύει να αποκτήσει πυρηνικά
όπλα, και επιπλέον ο ρυθμός της προόδου των διμερών διαπραγματεύσεων
ΗΠΑ-Ιράν δεν είναι συνάρτηση των πιέσεων για υποχώρηση ή των
παροτρύνσεων προς αδιαλλαξία της ρωσικής διπλωματίας, αλλά της ταχύτητας
και των μεθοδεύσεων που δεν θα προκαλέσουν πρόβλημα ενότητας στη
θρησκευτική και την πολιτική ηγεσία του Ιράν.
Ισορροπίες
Λεπτές ισορροπίες υπάρχουν και στη Συρία, όπου η Μόσχα έχει κάθε λόγο να συνεχισθεί η αργή αλλά σταθερή ενίσχυση της θέσης του Ασαντ που διασφαλίζει τη συνέχιση χρήσης της μοναδικής ναυτικής βάσης που διαθέτει πλέον η Ρωσία στη Μεσόγειο. Εκ πρώτης όψεως δηλαδή, παρά τη δυνατότητα ανταποδοτικών παρενοχλήσεων, το Κρεμλίνο δεν έχει βαρύνοντα κίνητρα να πιέσει τον Λευκό Οίκο με άρνηση της συνεργασίας του στη Συρία και στο Ιράν.
Αυτό που μπορεί να πράξει η Μόσχα σε περίπτωση παράτασης της κρίσης στην Ουκρανία είναι να μην επιδείξει ζήλο για περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας με την Ουάσιγκτον στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, κυρίως όταν θα έλθει η ώρα οι ΗΠΑ να επιταχύνουν αποφασιστικά τις κινήσεις για μια συνολική επίλυση της αραβοϊσραηλινής διένεξης, όπου είναι βέβαιο ότι θα χρειασθούν τη συνδρομή και της Ρωσίας και της ΕΕ.
Επιπλέον, στην περίπτωση που πέραν της ήδη καταγραφείσης στήριξης της Αγκυρας προς τη Μόσχα οι δύο πλευρές συμπήξουν μέτωπο δυσαρεστημένων απέναντι στην Ουάσιγκτον, να ενισχύσουν τη δυνατότητα αντίστασης του Ερντογάν στις ασφυκτικές πιέσεις των ΗΠΑ να παύσει να παρενοχλεί τις αμερικανικές στοχεύσεις στη Συρία, στο Ιράκ και ειδικότερα στην Αυτόνομη Κουρδική Οντότητα του Βορείου Ιράκ.
Κατά τα άλλα, η σύγκρουση δύο Δυνάμεων σε ένα μέτωπο και η συνεργασία σε άλλο δεν πρέπει να παραξενεύει: Τουρκία και Σαουδική Αραβία συνεργάζονταν μέχρι τώρα στενά στη Συρία με στόχο την ανατροπή του Ασαντ, ενώ στην Αίγυπτο η μεν Αγκυρα στήριξε τον Μόρσι και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα πριν και μετά την ανατροπή του ενώ το Ριάντ από την πρώτη στιγμή τάχθηκε στο πλευρό της στρατιωτικής ηγεσίας.
Ακόμη πιο κραυγαλέα περίπτωση συνεργασίας σε ένα μέτωπο και ταυτόχρονης διαφοροποίησης σε ένα άλλο είναι η περίπτωση των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου: σύμμαχοι κατά της Γερμανίας και της Ιταλίας, ενώ ταυτόχρονα η Μόσχα διατηρούσε ομαλές σχέσεις μέχρι και τον βομβαρδισμό της Χιροσίμα με την Ιαπωνία, με την οποία οι ΗΠΑ βρίσκονταν σε πόλεμο από τον Δεκέμβριο του 1941!
Μέση Ανατολή
Στη μακρά όμως διάρκεια η Ιστορία μάς διδάσκει ότι από την εποχή της εκστρατείας του Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην Αίγυπτο το 1798 μέχρι και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου το 1989-91 η αντιπαράθεση στην Ευρώπη είχε σχέση συγκοινωνούντων δοχείων με τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή: Πριν από το 1914 είχαμε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τη συμμαχία Γερμανίας-Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο τη στήριξη της Μόσχας στην Αίγυπτο του Νάσερ, με κορύφωση τους δύο αραβοϊσραηλινούς πολέμους το 1967 και το 1973, που πήραν και τη διάσταση περιφερειακού μετώπου επέκτασης στης σύγκρουσης Ανατολής-Δύσης στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Θα είναι και επικοινωνιακό πρωτοφανές παράδοξο να περιμένουμε να δούμε τους Κέρι-Λαβρόφ σκυθρωπούς και βλοσυρούς όταν συζητούν για την Ουκρανία και αισιόδοξους και χαμογελαστούς όταν μιλούν για τη Συρία και το Ιράν!
Γιώργος Καπόπουλος
Θα
είναι και επικοινωνιακό πρωτοφανές παράδοξο να περιμένουμε να δούμε
τους Κέρι - Λαβρόφ σκυθρωπούς και βλοσυρούς όταν συζητούν για την
Ουκρανία και αισιόδοξους και χαμογελαστούς όταν μιλούν για τη Συρία και
το Ιράν!Αν πιστέψουμε τον Dennis Ross, για χρόνια
ειδικό απεσταλμένο του Λευκού Οίκου στη Μέση Ανατολή, σε συνέντευξή του
στο Foreign Affair, όχι, γιατί η συνεργασία της Ρωσίας δεν είναι χάρη
στις ΗΠΑ αλλά εξυπηρετεί και ρωσικά ζωτικά συμφέροντα, καθώς η Μόσχα δεν
έχει κανέναν λόγο να αφήσει την Τεχεράνη να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.Ισορροπίες
Λεπτές ισορροπίες υπάρχουν και στη Συρία, όπου η Μόσχα έχει κάθε λόγο να συνεχισθεί η αργή αλλά σταθερή ενίσχυση της θέσης του Ασαντ που διασφαλίζει τη συνέχιση χρήσης της μοναδικής ναυτικής βάσης που διαθέτει πλέον η Ρωσία στη Μεσόγειο. Εκ πρώτης όψεως δηλαδή, παρά τη δυνατότητα ανταποδοτικών παρενοχλήσεων, το Κρεμλίνο δεν έχει βαρύνοντα κίνητρα να πιέσει τον Λευκό Οίκο με άρνηση της συνεργασίας του στη Συρία και στο Ιράν.
Αυτό που μπορεί να πράξει η Μόσχα σε περίπτωση παράτασης της κρίσης στην Ουκρανία είναι να μην επιδείξει ζήλο για περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας με την Ουάσιγκτον στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, κυρίως όταν θα έλθει η ώρα οι ΗΠΑ να επιταχύνουν αποφασιστικά τις κινήσεις για μια συνολική επίλυση της αραβοϊσραηλινής διένεξης, όπου είναι βέβαιο ότι θα χρειασθούν τη συνδρομή και της Ρωσίας και της ΕΕ.
Επιπλέον, στην περίπτωση που πέραν της ήδη καταγραφείσης στήριξης της Αγκυρας προς τη Μόσχα οι δύο πλευρές συμπήξουν μέτωπο δυσαρεστημένων απέναντι στην Ουάσιγκτον, να ενισχύσουν τη δυνατότητα αντίστασης του Ερντογάν στις ασφυκτικές πιέσεις των ΗΠΑ να παύσει να παρενοχλεί τις αμερικανικές στοχεύσεις στη Συρία, στο Ιράκ και ειδικότερα στην Αυτόνομη Κουρδική Οντότητα του Βορείου Ιράκ.
Κατά τα άλλα, η σύγκρουση δύο Δυνάμεων σε ένα μέτωπο και η συνεργασία σε άλλο δεν πρέπει να παραξενεύει: Τουρκία και Σαουδική Αραβία συνεργάζονταν μέχρι τώρα στενά στη Συρία με στόχο την ανατροπή του Ασαντ, ενώ στην Αίγυπτο η μεν Αγκυρα στήριξε τον Μόρσι και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα πριν και μετά την ανατροπή του ενώ το Ριάντ από την πρώτη στιγμή τάχθηκε στο πλευρό της στρατιωτικής ηγεσίας.
Ακόμη πιο κραυγαλέα περίπτωση συνεργασίας σε ένα μέτωπο και ταυτόχρονης διαφοροποίησης σε ένα άλλο είναι η περίπτωση των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου: σύμμαχοι κατά της Γερμανίας και της Ιταλίας, ενώ ταυτόχρονα η Μόσχα διατηρούσε ομαλές σχέσεις μέχρι και τον βομβαρδισμό της Χιροσίμα με την Ιαπωνία, με την οποία οι ΗΠΑ βρίσκονταν σε πόλεμο από τον Δεκέμβριο του 1941!
Μέση Ανατολή
Στη μακρά όμως διάρκεια η Ιστορία μάς διδάσκει ότι από την εποχή της εκστρατείας του Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην Αίγυπτο το 1798 μέχρι και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου το 1989-91 η αντιπαράθεση στην Ευρώπη είχε σχέση συγκοινωνούντων δοχείων με τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή: Πριν από το 1914 είχαμε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τη συμμαχία Γερμανίας-Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο τη στήριξη της Μόσχας στην Αίγυπτο του Νάσερ, με κορύφωση τους δύο αραβοϊσραηλινούς πολέμους το 1967 και το 1973, που πήραν και τη διάσταση περιφερειακού μετώπου επέκτασης στης σύγκρουσης Ανατολής-Δύσης στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Θα είναι και επικοινωνιακό πρωτοφανές παράδοξο να περιμένουμε να δούμε τους Κέρι-Λαβρόφ σκυθρωπούς και βλοσυρούς όταν συζητούν για την Ουκρανία και αισιόδοξους και χαμογελαστούς όταν μιλούν για τη Συρία και το Ιράν!
Γιώργος Καπόπουλος
