Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά

• Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη

• Τα τρία τεμαχισμένα «singles» και το χαμένο «ευαγγέλιο» της λύσης
• Η αξιολόγηση του κοινού ανακοινωθέντος μέσα από τη νομική, τη διπλωματική και τη γεωπολιτική διάσταση του Κυπριακού, τον ρόλο των ΗΠΑ και της ΕΕ
• ΠΟΙΟ είναι το τέταρτο «single» που ανοίγει τρύπες στα άλλα τρία;

Το κοινό ανακοινωθέν με τα τρία «singles», της διεθνούς προσωπικότητας, της κυριαρχίας και της ιθαγένειας, βρίσκεται και πάλι στο προσκήνιο. Και ας μας συγχωρήσουν οι θεολόγοι που μπαίνουμε στα χωράφια τους, αλλά η όλη ιστορία μοιάζει να παραπέμπει, φραστικά τουλάχιστον, στην αδιαίρετη και ομοούσια τριάδα! Που γίνεται επί μακρόν αντιληπτό από τον απλό πολίτη σαν ευαγγέλιο της λύσης. Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι κατά πόσο τεμαχίζονται στην ουσία ή όχι τα τρία singles και εάν, τελικά, το ευαγγέλιο της λύσης είναι αυθεντικό ή κάλπικο;

Τα ερωτήματα
Η υπό συζήτηση, λοιπόν, λύση είναι αυτή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και αυτομάτως εγείρονται σειρά ερωτημάτων, όπως είναι τα εξής: Υπάρχει μία ή δυο πηγές εξουσίας; Τι γίνεται με το κατάλοιπο εξουσίας; Θα έχουμε ή όχι τρία συντάγματα, δηλαδή των συνιστώντων κρατών και το κεντρικό; Και να έχουμε, το κεντρικό θα υπερισχύει και σε ποιους τομείς των περιφερειακών; Μια διαδικασία η οποία είναι συναφής με το κατάλοιπο της εξουσίας. Ό,τι δηλαδή δεν ανήκει στην κεντρική κυβέρνηση, αυτομάτως ανήκει στα κρατίδια. Και αν οι εξουσίες των κρατιδίων είναι περισσότερες και ποιοτικότερες, τότε πάμε ή όχι προς χαλαρή ομοσπονδία, με συνομοσπονδιακό χαρακτήρα; Πόσες ιθαγένειες θα έχουμε και γιατί; Θα υπάρχει ή όχι ένας ενιαίος λαός;

Χωριστές πηγές εξουσίας και κυριαρχίες
Είναι δε, πρόδηλο ότι από τη στιγμή, που θα υπάρχει στο ανακοινωθέν και εν συνεχεία στη συμφωνία μια ανάλογη ρήτρα με εκείνην του σχεδίου Ανάν, ότι δηλαδή το νέο πολιτειακό σύστημα θα εγκαθιδρυθεί με χωριστά δημοψηφίσματα από Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους, πολύ εύκολα η τουρκική πλευρά θα μπορεί να δώσει ερμηνεία περί χωριστών δικαιωμάτων αυτοδιάθεσης. Οπότε ακόμη και αν γραπτώς γίνει λόγος για μια κυριαρχία, αυτόματα θα διχοτομηθεί σε δυο. Πάντως, εάν διαβάσει κάποιος προσεκτικά το κοινό ανακοινωθέν, όπως δημοσιεύτηκε στον Τύπο, προς αυτήν την κατεύθυνση κινούνται τα πράγματα, με το κατάλοιπο εξουσίας να πηγαίνει στα κρατίδια και την κυριαρχία να πηγάζει εξίσου από Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους, χωρίς να γίνεται αναφορά στο αυτονόητο. Στον ενιαίο λαό! Συνεπώς, λείπει το τέταρτο single... και ως εκ τούτου ανοίγουν οι πύλες στις διαφορετικές ερμηνείες και τις χωριστές κυριαρχίες.

Ιθαγένεια και οθωμανικό δίκαιο
Όσο δε, για την ιθαγένεια, πώς αυτή θα είναι μία, όταν θα υπάρχουν άλλες δυο εσωτερικές και μάλιστα στην εξής λογική: Για να μπορούν οι Τουρκοκύπριοι να ελέγχουν τον Βορρά, το κριτήριο ψήφου θα είναι η εσωτερική ιθαγένεια. Που σημαίνει ότι, μόνο όσοι Ελληνοκύπριοι επιστρέψουν επί τη βάσει ποσοστώσεων θα μπορούν να έχουν εσωτερική ελληνοκυπριακή ιθαγένεια και να ψηφίζουν στον Βορρά. Οι λοιποί που θα διαμένουν εκεί, για να έχουν δικαίωμα ψήφου, θα πρέπει να αποποιηθούν την εσωτερική ελληνοκυπριακή ιθαγένεια και να ζητήσουν την τουρκοκυπριακή. Δηλαδή, το δικαίωμα της ψήφου σχετίζεται με τον φυλετικό διαχωρισμό και παραπέμπει στην εποχή των Οθωμανών, όταν το δικαίωμα της ψήφου το είχαν μόνο οι μουσουλμάνοι.

Οπότε, ένας Έλληνας ή Αρμένιος χριστιανός, για να έχουν δικαίωμα ψήφου, θα έπρεπε να γίνουν μουσουλμάνοι, δηλαδή Τούρκοι. Άρα, το ζητούμενο δεν είναι μόνο εάν υπάρχει μια εξωτερική ιθαγένεια, αλλά ποιος θα είναι ο ρόλος των εσωτερικών ιθαγενειών και πώς αυτές θα δημιουργούν συνθήκες χωριστού κράτους, που θα στηρίζεται στην παραβίαση θεμελιωδών κανόνων δημοκρατίας και του κοινοτικού κεκτημένου, εφόσον δεν θα εφαρμόζεται η αρχή ένας άνθρωπος μία ψήφος. Υπό αυτές, δε, τις συνθήκες θα συμβεί κάτι άλλο: το νέο πολιτειακό σύστημα θα είναι στην ουσία παρθενογένεση και όχι μετεξέλιξη. Διότι, το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο του ενιαίου κράτους θα καταργηθεί, και το ψευδοκράτος θα αναβαθμιστεί και θα νομιμοποιηθεί σε ισότιμο των ελεύθερων σήμερα περιοχών Κυπριακής Δημοκρατίας, που θα υποβαθμιστούν σε ελληνοκυπριακό συνιστών κράτος.

Το κατάλοιπο εξουσίας
Άλλωστε, οι βασικές αλλαγές επί του κειμένου, δηλαδή του κοινού ανακοινωθέντος, είναι αρνητικές για την ελληνοκυπριακή πλευρά, γενικότερα και ειδικότερα, εάν συγκρίνει κάποιος το υφιστάμενο κείμενο με εκείνο της 18ης Δεκεμβρίου, αφού:
1. Αντί της αναφοράς ότι η κυριαρχία πηγάζει από κοινού, γίνεται λόγος για μία κυριαρχία που πηγάζει εξίσου από Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους. Δηλαδή διπλή. Ούτως ή άλλως, το μεμπτό εκτός των άλλων σημείο είναι η έλλειψη αναφοράς σε ενιαίο λαό. Οπότε παρέχεται η δυνατότητα της ερμηνείας ότι η κυριαρχία εκπηγάζει από δυο λαούς.
2. Ενώ γίνεται μνεία στο κείμενο της 18ης Δεκεμβρίου για εκχώρηση του κατάλοιπου από το ομοσπονδιακό Σύνταγμα στα συνιστώντα κράτη, η φράση αποδυναμώνεται και γίνεται «προνοεί». Η διαφορά είναι πρόδηλη. Στη μια περίπτωση εκχωρεί κάποιος ο οποίος έχει εξουσία, ενώ στη δεύτερη περίπτωση, με τη λέξη προνοεί, ουδόλως σημαίνει ότι η εξουσία ανήκει στο ομοσπονδιακό σύνταγμα. Μπορεί να υποδηλοί ότι ανήκει στα συντάγματα των συνιστώνων κρατών. Ούτως η άλλως σε αυτά ανήκει το κατάλοιπο εξουσίας.
3. Ενώ στο κείμενο της 18ης Δεκεμβρίου τονίζεται ότι κανένα από τα συνιστώντα κράτη δεν μπορεί να απαιτήσει κυριαρχία, η φράση αυτή επαλείφθηκε...

Δηλαδή, πλέον, μπορεί να ισχυριστούν οι Τούρκοι ότι έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν σε συνδυασμό με άλλες διατάξεις του κοινού ανακοινωθέντος και δη στη βάση του ότι το νέο πολιτειακό σύστημα θα προκύψει από χωριστά δημοψηφίσματα, καθώς και από την τέταρτη αλλαγή του ανακοινωθέντος, που αναφέρει ότι το νέο πολιτειακό σύστημα θα είναι προϊόν «δύο ισότιμου καθεστώτος συνιστώντων κρατών». Εν ολίγοις, το ψευδοκράτος θα νομιμοποιηθεί και θα καταστεί ισότιμος εταίρος της εδαφικής έκτασης που διατηρεί σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία υπό τον έλεγχό της με τις όποιες αναπροσαρμογές, και με την ίδια την Κυπριακή Δημοκρατία να υποβαθμίζεται σε ελληνοκυπριακό συνιστών κράτος.

Περί κοινοτικού κεκτημένου και εγγυήσεων
Το ερώτημα βεβαίως που εγείρεται έχει ως εξής: Μετά από 37 χρόνια συζήτησης για την ομοσπονδία δεν γνωρίζουμε ποια είναι η βάση(!); Η οποία ομοιάζει με ή χωρίς ανακοινωθέν με κινούμενη άμμο. Στην ουσία, έχουμε μια επαναφορά της φιλοσοφίας του σχεδίου Ανάν. Αυτή είναι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Και επί τούτου πρέπει να είμαστε δίκαιοι. Αυτή είναι η γραμμή του Εθνικού Συμβουλίου και του Προέδρου της Δημοκρατίας. Το λεγόμενο απορριπτικό στρατόπεδο δεν έχει εναλλακτική επιλογή.
Τα περί καλής ή και της πολυπεριφερειακής ομοσπονδίας είναι αντιλήψεις χωρίς πρακτικό περιεχόμενο. Ή προχωρεί κάποιος προς την ομοσπονδία με το κοινό ανακοινωθέν, ή προβάλλει εναλλακτικές επιλογές, όπως πολλάκις καταγράψαμε από αυτές τις στήλες, περί της διάσωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας στη βάση:

1. Της δημιουργίας στρατηγικών συμμαχιών και ξεκάθαρο στόχο επιβίωσης και δημοκρατικής λύσης, στη βάση της επανενσωμάτωσης των κατεχομένων στην Κυπριακή Δημοκρατία, και όχι με στόχο τη διάλυση του ενιαίου κράτους και τη διχοτόμησή του σε δυο συνιστώντα.
2. Του νομικού πλαισίου της ΕΕ, που καθορίζει μέσω του πρωτοκόλλου 10 ότι ολόκληρη η Κυπριακή Δημοκρατία εντάχθηκε στην ΕΕ, καθώς και μέσω της αντιδήλωσης της 21ης Σεπτεμβρίου, που προνοεί ότι χωρίς την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία, η ενταξιακή της διαδικασία και η πλήρης ένταξη ή ειδική σχέση δεν μπορούν να επέλθουν.

Αντί λοιπόν αυτή να είναι η πολιτική μας, το Εθνικό Συμβούλιο υποστηρίζει τη διχοτόμηση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε δυο συνιστώντα κράτη ή «Units», στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας με συνομοσπονδιακό χαρακτήρα. Και στο θέμα του κοινοτικού κεκτημένου και των αρχών της ΕΕ ισχύουν όσα και για τα τρία «singles». Το θέμα δεν είναι η φραστική αναφορά, αλλά πώς θα εφαρμοστεί σε μια ομοσπονδία η ελευθερία διακίνησης, εγκατάστασης και το δικαίωμα περιουσίας ή το δικαίωμα ένας άνθρωπος μία ψήφος, όταν οι Τούρκοι (Τουρκοκύπριοι και έποικοι που θα νομιμοποιηθούν) θα πρέπει να ελέγχουν το Τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος. Η μοναδική επί τούτου πρακτική είναι αυτή της παρθενογένεσης. Δηλαδή, να αρχίσει να μετρά το νέο νομικό καθεστώς που θα προκύψει από τη λύση από ένα σημείο μηδέν.

Σήμερα, η παραβίαση των δημοκρατικών αρχών και αξιών της ΕΕ στηρίζεται στο γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία εντάχθηκε ως ενιαίο κράτος στην ΕΕ, καθώς και στο ότι είναι κράτος μέλος του ΟΗΕ. Οι Τουρκοκύπριοι δεν έχουν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, διότι δεν συνιστούν νόμιμο πληθυσμό στα κατεχόμενα. Η παρουσία τους είναι προϊόν βίαιης μετακίνησης πληθυσμών ως αποτέλεσμα της εισβολής. Με τα χωριστά δημοψηφίσματα, τη διζωνικότητα και την εσωτερική ιθαγένεια, καθώς και με τις όποιες διευθετήσεις επί του εδαφικού θα μετατραπούν σε μόνιμο και νόμιμο πληθυσμό του Βορρά, και δη του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κράτους.

Και όταν θα το θελήσουν θα πάρουν το κράτος τους και θα φύγουν. Και ποιος θα τους εμποδίσει; Η σχετική διάταξη που υπάρχει στο κοινό ανακοινωθέν, με την οποία απαγορεύεται η οποιαδήποτε απόσχιση, προσάρτηση ή ένωση ενός εκάστου των συνιστώντων κρατών με άλλο κράτος; Ή τα περί εγγυήσεων των ΗΠΑ; Αν ισχύουν όλα αυτά στην πράξη, γιατί δεν μας έσωσαν οι υφιστάμενες εγγυήτριες δυνάμεις και γιατί αποσχίστηκε το ψευδοκράτος, παρότι και το Σύνταγμα του ΄60 έχει απαγορευτικές διατάξεις; Γιατί οι εγγυήτριες δυνάμεις και ειδικότερα οι Βρετανία και Τουρκία θέλουν να νομιμοποιήσουν το ψευδοκράτος ως τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος;

Τα ισοζύγια δυνάμεων και το κομπολόι των εκβιασμών
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο το περιεχόμενο της κοινή δήλωσης. Το ζητούμενο είναι το όλο σκηνικό, τα ισοζύγια δυνάμεων, που καθορίζονται από τους συντελεστές ισχύος ενός εκάστου των εμπλεκομένων μερών. Και εξηγούμε:

Πρώτο, οι οικονομικοί, στρατιωτικοί και διπλωματικοί καθώς και κοινωνικοί συντελεστές ισχύος στις περιπτώσεις της Κύπρου και της Ελλάδας είναι αποδυναμωμένοι. Πώς να έχουμε υπό αυτές τις συνθήκες αντιστάσεις, όταν ακόμη και αυτό το φυσικό αέριο, όταν θα μπούμε στη διαδικασία της τελικής λύσης, θα καταστεί από συντελεστής ισχύος σε εργαλείο εκβιασμού στην εξής βάση: Ή αποδέχεστε αυτήν τη μορφή της λύσης, ή δεν θα βγει φυσικό αέριο. Και, αν θα βγει, θα περάσει ο αγωγός από την Τουρκία. Χωρίς συμμαχίες και χωρίς συντελεστές ισχύος, ακόμη και αν το ανακοινωθέν μιλούσε για την Ένωση με την Ελλάδα, πώς εμείς θα αντιδρούσαμε, όταν οι Τούρκοι έλεγαν ότι θα ενωθούμε με την Άγκυρα;

Συνεπώς, θα πάμε σε ένα κομπολόι εκβιασμών στη βάση της ακόλουθης λογικής: Εάν θέλετε οικονομική ανάκαμψη, υπογράψετε λύση. Ήδη το ΚΕΒΕ και άλλοι, όπως πολιτικοί που μπαινοβγαίνουν σε ξένες πρεσβείες, άρχισαν να παπαγαλίζουν για τα καλά της λύσης. Ερώτημα: Και πώς ξέρουν το περιεχόμενο της λύσης; Πόσο θα στοιχίσει η λειτουργικότητα των «τριών κρατών», δηλαδή των δυο συνιστώντων και της όποιας κεντρικής εξουσίας; Αγοράζουν, άραγε, οι βιομήχανοι του ΚΕΒΕ ή οι όποιοι άλλοι πλασιέ της ομοσπονδίας μια επιχείρηση χωρίς να ξέρουν το καταστατικό και το μετοχικό κεφάλαιο, καθώς και πώς αυτή η επιχείρηση θα λειτουργεί; Με τόσο σοβαρό τρόπο συμπεριφέρονται στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες;

Είναι πρόδηλο ότι οι αδέξιοι χειρισμοί της κυπριακής ηγεσίας είναι πιθανό να μετατρέψουν το φυσικό αέριο από εργαλείο ισχύος και συμμαχιών και αλλαγή ισοζυγίων δυνάμεων και δικαιότερη λύση, σε αχίλλειο πτέρνα και μηχανισμό εκβιασμών για την υπογραφή διχοτομικών λύσεων, που θα διαλύσουν την Κυπριακή Δημοκρατία.

Δεύτερο, πώς να πάμε σε συνομιλίες, όταν η Ελλάδα είναι διαλυμένη και όταν δεν έχουμε άλλες συμμαχίες. Ή και αυτές που έχουμε τις εξουδετερώνουμε, όπως συμβαίνει με το νομικό πλαίσιο της ΕΕ.

Τρίτο, πώς μπορεί να γίνει σοβαρός και αξιόπιστος διάλογος υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, του οποίου ο ΓΓ Μπαν Κι Μουν υποβιβάζει την Κυπριακή Δημοκρατία σε κοινότητα χωρίς να ανακαλεί.

Τέταρτο, πώς να γίνει διάλογος, όταν η Τουρκία αναφέρεται σε «δυο συνιδρυτικά κράτη», με το κοινό ανακοινωθέν να τείνει προς αυτήν την κατεύθυνση, αφού αναφέρει ότι το νέο πολιτειακό σύστημα θα αποτελείται από «δυο ισότιμου καθεστώτος κράτη».

Πέμπτο, στην Τουρκία υπάρχει πολιτική αστάθεια. Και προφανώς μια λύση τουρκικών προδιαγραφών θα αποτελεί σωσίβιο για τον Ερτνογάν. Αντί, λοιπόν, να χρησιμοποιήσουμε την αδυναμία του Ερντογάν, το διπλωματικό, θεσμικό και νομικό πλεονέκτημα που μας προσφέρει η ΕΕ και η εμπλοκή των ΗΠΑ, για να επιτύχουμε μια διευθέτηση του Κυπριακού στη βάση των δημοκρατικών αρχών και της άρσης των τετελεσμένων της εισβολής, ενεργούμε με τον αντίθετο τρόπο. Συμβαίνει μάλιστα και το εξής εκπληκτικό: Φραστικά, όπως και στα «τρία singles», γίνεται προσπάθεια να καλυφθεί κάτω από το κοινοτικό κεκτημένο και τις αξίες της ΕΕ η διχοτομική λύση των δυο συνιστώντων κρατών.

Και νερό και αέριο…
Οι Τούρκοι φέρνουν ήδη νερό από την Τουρκία στα κατεχόμενα. Και επιδιώκουν με τη λύση να τριχοτομήσουν την κυπριακή ΑΟΖ (ένα τμήμα δικό τους, ένα του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κράτους και ένα του ελληνοκυπριακού) και να περάσουν αγωγό αερίου από τα δικά μας οικόπεδα στα δικά τους παράλια, για να μας θέσουν υπό την πλήρη γεωπολιτική τους εξάρτηση. Και η αρχή της αντίστροφης μέτρησης, δηλαδή της νομιμοποίησης των τετελεσμένων της εισβολής και του γεωπολιτικού ελέγχου της Κύπρου από την Τουρκία ξεκινά από το κοινό ανακοινωθέν, το οποίο στην ουσία συνιστά ένα περίγραμμα λύσης για μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, στη βάση του σχεδίου Ανάν.

Οι φραστικές αναφορές περί τριών singles μπορούν να αναιρεθούν από άλλες διατάξεις του κοινού ανακοινωθέντος, ή ακόμη και από εκείνες της λύσης. Η αγία πολιτειακή τριαδικότητα πολυτεμαχίζεται και μάλλον θα φορέσει τουρκικό, οθωμανικό φέσι. Άλλωστε, από τα τρία singles λείπει το τέταρτο, εκείνο του ενιαίου λαού. Και μάλλον το ευαγγέλιο της λύσης και της επανένωσης θα είναι κάλπικο, εάν στηριχθεί σε αυτό το κοινό ανακοινωθέν. Η ουσία, λοιπόν, έχει σημασία και όχι οι φραστικές διατυπώσεις χωρίς περιεχόμενο ή η κίβδηλη εικόνα. Και γινόμαστε ακόμη πιο συγκεκριμένοι: Εάν, για παράδειγμα, ο οποιοσδήποτε εξ ημών φορέσει αρχιεπισκοπικά άμφια και πάει να τελέσει το ιερό μυστήριο στον καθεδρικό του Αγίου Ιωάννη, δεν σημαίνει ότι είναι ιερωμένος. Ότι είναι αρχιεπίσκοπος. Διότι, όπως λέει και ο λαός μας: «Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά»!