Τόσο μέσα από τα σημειώματά μου στη «δημοκρατία» όσο και σε
άρθρα μου σε επιστημονικά περιοδικά στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό
έχω ασχοληθεί με τον συριακό εμφύλιο προτού αυτός ακόμα εξελιχθεί σε
μια χαοτική σύγκρουση μέχρις εσχάτων. Οσοι μελετούμε τη Μέση Ανατολή
έχουμε αντιληφθεί ότι από την αυτοπυρπόληση του Μοχάμεντ Μπουαζίζι στην
Τυνησία το 2010 η Αραβική Ανοιξη ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο βίας στις
περιοχές αυτές, όπου οι θρησκευτικές διαφορές διαπλέκονται με
διαχρονικές αιτιάσεις ισχύος και όπου η μόνη σταθερά που υφίσταται είναι
η κοινωνική νόρμα της σεχταριστικής βίας.
Ο συριακός εμφύλιος έχει εισέλθει σε μια φάση υπέρμετρης κλιμάκωσης, ενώ οι προσπάθειες να βρεθεί λύση πέφτουν στο κενό. Την εβδομάδα που μας πέρασε ολοκληρώθηκε το πρώτο κύμα διαπραγματεύσεων σε διεθνές επίπεδο υπό την ονομασία Γενεύη ΙΙ, που ως στόχο έχει σε πρώτο στάδιο την παύση των συγκρούσεων και σε δεύτερο τη διευθέτηση μιας μακράς και βιώσιμης λύσης. Μόνο κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής στη Συρία σκοτώθηκαν 1.870 άνθρωποι.
Οι δυνάμεις του Ασαντ, αν και έχουν επιτύχει να ελέγχουν 13 από τις 14 περιφερειακές πρωτεύουσες του κράτους, αντιμετωπίζουν ζητήματα ολικής ανατροπής της υφιστάμενης κατάστασης, αφού οι αριθμοί δεν επαρκούν για να επικρατήσουν πλήρως της αντιπολίτευσης, ενώ κανείς δεν μπορεί να προβλέψει για πόσο ακόμα χρονικό διάστημα το Ιράν θα είναι σε θέση να στηρίζει υλικά το αλαουιτικό καθεστώς. Με όρους στρατηγικής ανάλυσης ο Ασαντ δεν είναι σε θέση να επιφέρει ένα αποφασιστικό πλήγμα στους αντιπάλους του ώστε να επικρατήσει.
Από την άλλη, η αντιπολίτευση είναι ήδη βαθύτατα διαιρεμένη, έχοντας να αντιμετωπίσει τις δυνάμεις του Ασαντ από τη μια, αλλά και μια διαρκώς κλιμακούμενη συνθήκη ανταγωνισμού στο εσωτερικό της εξαιτίας των ετερογενών ομάδων που την αποτελούν. Ο συριακός εμφύλιος παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τον ισπανικό, 1936-1939, όπου στο μέτωπο της Καταλονίας οι αντιφρανκικές δυνάμεις είχαν να αντιμετωπίσουν τον αντίπαλο, ενώ πολεμούσαν και μεταξύ τους, δημιουργώντας έναν δεύτερο κύκλο εμφυλίου μέσα σε αυτόν που ήδη εξελισσόταν. Ο συριακός εμφύλιος αναπτύσσει μια ανάλογη τροχιά.
Ηδη η μοναδική πόλη που ελέγχει ο σουνιτικός πόλος, το Χαλέπι, έχει χωριστεί στην ανατολική ζώνη, που ελέγχεται από την ISIS, της οποίας η δράση μόλις προχθές καταδικάστηκε από την Αλ Κάιντα με μήνυμα του Αλ Ζαουάχρι, και στη δυτική ζώνη, που ελέγχεται από το παρακλάδι της Αλ Κάιντα στην περιοχή, την Τζαμπάτ αλ Νούσρα. Οι πρώτες συγκρούσεις μεταξύ μελών των δύο αυτών ομάδων σημειώνονται μέσα στο Χαλέπι όσο και στους γειτονικούς ορεινούς όγκους, ενώ και η υποστήριξη που δέχονται από την εξωτερική σουνιτική σφαίρα αποτελεί άλλο ένα σημείο υψηλής τριβής, οικοδομώντας ένα πλαίσιο περιφερειακού ανταγωνισμού που ξεπερνά τις διεθνοπολιτικές ασυμβατότητες και εισέρχεται σε ένα παίγνιο εσωτερικού μηδενικού αθροίσματος.
Το κομβικό ζητούμενο που αξίζει να διερευνηθεί είναι η διάθεση της εμπλοκής των Μεγάλων Δυνάμεων στον συριακό εμφύλιο για την εξεύρεση μιας βιώσιμης λύσης. Δικαίως κανείς δεν επιθυμεί να καθίσει στο τραπέζι των συνομιλιών με τους τρομοκράτες τζιχανιστές της Αλ Νούσρα, αλλά και ο δυτικός πόλος δεν είναι έτοιμος να δώσει άφεση αμαρτιών στον Ασαντ και στην ηγετική ομάδα του, που είναι υπεύθυνοι για τη ρίψη χημικών εναντίον άμαχου πληθυσμού. Ο συριακός εμφύλιος εξελίσσεται σε μια αρένα ολοκληρωτικής σύγκρουσης, με τους εξωτερικούς παράγοντες να παρακολουθούν το αιματοκύλισμα και να επιδιώκουν να περιορίσουν τη διάχυση της βίας στο εσωτερικό της αρένας αυτής για να μην εξαπλωθεί η κρίση και αλλού. Ο τελευταίος στόχος είναι και ο πιο δύσκολος, αφού η ρήξη λαμβάνει πλέον πανσουνιτικά και πανσιιτικά ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά και απειλεί να παρασύρει ολόκληρη την περιοχή στη δίνη μιας αποφασιστικής δογματικής διευθέτησης με βίαια μέσα.
Σπύρος Λίτσας
Ο συριακός εμφύλιος έχει εισέλθει σε μια φάση υπέρμετρης κλιμάκωσης, ενώ οι προσπάθειες να βρεθεί λύση πέφτουν στο κενό. Την εβδομάδα που μας πέρασε ολοκληρώθηκε το πρώτο κύμα διαπραγματεύσεων σε διεθνές επίπεδο υπό την ονομασία Γενεύη ΙΙ, που ως στόχο έχει σε πρώτο στάδιο την παύση των συγκρούσεων και σε δεύτερο τη διευθέτηση μιας μακράς και βιώσιμης λύσης. Μόνο κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής στη Συρία σκοτώθηκαν 1.870 άνθρωποι.
Οι δυνάμεις του Ασαντ, αν και έχουν επιτύχει να ελέγχουν 13 από τις 14 περιφερειακές πρωτεύουσες του κράτους, αντιμετωπίζουν ζητήματα ολικής ανατροπής της υφιστάμενης κατάστασης, αφού οι αριθμοί δεν επαρκούν για να επικρατήσουν πλήρως της αντιπολίτευσης, ενώ κανείς δεν μπορεί να προβλέψει για πόσο ακόμα χρονικό διάστημα το Ιράν θα είναι σε θέση να στηρίζει υλικά το αλαουιτικό καθεστώς. Με όρους στρατηγικής ανάλυσης ο Ασαντ δεν είναι σε θέση να επιφέρει ένα αποφασιστικό πλήγμα στους αντιπάλους του ώστε να επικρατήσει.
Από την άλλη, η αντιπολίτευση είναι ήδη βαθύτατα διαιρεμένη, έχοντας να αντιμετωπίσει τις δυνάμεις του Ασαντ από τη μια, αλλά και μια διαρκώς κλιμακούμενη συνθήκη ανταγωνισμού στο εσωτερικό της εξαιτίας των ετερογενών ομάδων που την αποτελούν. Ο συριακός εμφύλιος παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τον ισπανικό, 1936-1939, όπου στο μέτωπο της Καταλονίας οι αντιφρανκικές δυνάμεις είχαν να αντιμετωπίσουν τον αντίπαλο, ενώ πολεμούσαν και μεταξύ τους, δημιουργώντας έναν δεύτερο κύκλο εμφυλίου μέσα σε αυτόν που ήδη εξελισσόταν. Ο συριακός εμφύλιος αναπτύσσει μια ανάλογη τροχιά.
Ηδη η μοναδική πόλη που ελέγχει ο σουνιτικός πόλος, το Χαλέπι, έχει χωριστεί στην ανατολική ζώνη, που ελέγχεται από την ISIS, της οποίας η δράση μόλις προχθές καταδικάστηκε από την Αλ Κάιντα με μήνυμα του Αλ Ζαουάχρι, και στη δυτική ζώνη, που ελέγχεται από το παρακλάδι της Αλ Κάιντα στην περιοχή, την Τζαμπάτ αλ Νούσρα. Οι πρώτες συγκρούσεις μεταξύ μελών των δύο αυτών ομάδων σημειώνονται μέσα στο Χαλέπι όσο και στους γειτονικούς ορεινούς όγκους, ενώ και η υποστήριξη που δέχονται από την εξωτερική σουνιτική σφαίρα αποτελεί άλλο ένα σημείο υψηλής τριβής, οικοδομώντας ένα πλαίσιο περιφερειακού ανταγωνισμού που ξεπερνά τις διεθνοπολιτικές ασυμβατότητες και εισέρχεται σε ένα παίγνιο εσωτερικού μηδενικού αθροίσματος.
Το κομβικό ζητούμενο που αξίζει να διερευνηθεί είναι η διάθεση της εμπλοκής των Μεγάλων Δυνάμεων στον συριακό εμφύλιο για την εξεύρεση μιας βιώσιμης λύσης. Δικαίως κανείς δεν επιθυμεί να καθίσει στο τραπέζι των συνομιλιών με τους τρομοκράτες τζιχανιστές της Αλ Νούσρα, αλλά και ο δυτικός πόλος δεν είναι έτοιμος να δώσει άφεση αμαρτιών στον Ασαντ και στην ηγετική ομάδα του, που είναι υπεύθυνοι για τη ρίψη χημικών εναντίον άμαχου πληθυσμού. Ο συριακός εμφύλιος εξελίσσεται σε μια αρένα ολοκληρωτικής σύγκρουσης, με τους εξωτερικούς παράγοντες να παρακολουθούν το αιματοκύλισμα και να επιδιώκουν να περιορίσουν τη διάχυση της βίας στο εσωτερικό της αρένας αυτής για να μην εξαπλωθεί η κρίση και αλλού. Ο τελευταίος στόχος είναι και ο πιο δύσκολος, αφού η ρήξη λαμβάνει πλέον πανσουνιτικά και πανσιιτικά ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά και απειλεί να παρασύρει ολόκληρη την περιοχή στη δίνη μιας αποφασιστικής δογματικής διευθέτησης με βίαια μέσα.
Σπύρος Λίτσας
