04 Ιανουαρίου 2014

Εκτός ελέγχου το νέο «βαθύ κράτος»

Το τάγμα του Γκιουλέν υπήρξε τα τελευταία χρόνια η δύναμη κρούσης του κυβερνητικού χώρου. Αυτή η δύναμη κρούσης είχε εξελιχθεί στο νέο παρακράτος της Τουρκίας. Τώρα στρέφεται εναντίον της κυβέρνησης
Σκάνδαλα διαφθοράς που αρχίζουν να αγγίζουν ακανθώδη ζητήματα, όπως η Αλ Κάιντα και οι σχέσεις της Αγκυρας με τους αντικαθεστωτικούς της Συρίας, ανασύνταξη της κυβέρνησης με το σχηματισμό «πολεμικού» -όπως αναφέρεται- υπουργικού συμβουλίου και δύο εκλογικές αναμετρήσεις στον ορίζοντα. Υπό αυτές τις συνθήκες άρχισε το 2014 στην Τουρκία, όπου ο κοινός παρονομαστής είναι η αοριστία.
Η υπόθεση διαφθοράς εκτός από τη δικαστική έχει διπλή πολιτική διάσταση. Το γεγονός ότι φέρονται να εμπλέκονται στην υπόθεση πρώην υπουργοί και συγγενείς τους και συγγενικά πρόσωπα του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσδίδει στο όλο θέμα έτσι κι αλλιώς πολιτική χροιά. Ταυτόχρονα όμως το κυβερνών κόμμα έχει χαρακτηρίσει την υπόθεση «σχέδιο ανατροπής της κυβέρνησης» και με δεδομένο το χαρακτηρισμό αυτό επιχειρεί να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του.

Πρώτος σκόπελος
Το κατά πόσο θα το καταφέρει, θα το δούμε αρχικά στις 30 Μαρτίου στις δημοτικές εκλογές, οι οποίες έχουν πάρει ήδη χαρακτήρα καθαρά πολιτικό. Το ζητούμενο είναι τι άλλο θα συμβεί μέχρι τις εκλογές. Τι άλλες αποκαλύψεις θα υπάρξουν σχετικά με την υπόθεση διαφθοράς, πώς θα εκφραστεί η δηλωμένη πρόθεση της κυβέρνησης να στραφεί εναντίον του θρησκευτικού τάγματος του χότζα Φετχουλάχ Γκιουλέν και πώς όλα αυτά θα επιδράσουν στην οικονομία.Ο Γκιουλέν είναι στο στόχαστρο της κυβέρνησης. Η εξίσωση είναι πολύ απλή. Το τάγμα του Γκιουλέν, μέσω της αναρρίχησής του σε σημαντικές θέσεις στην αστυνομία και το δικαστικό σώμα, τα τελευταία χρόνια υπήρξε η δύναμη κρούσης του κυβερνητικού χώρου. Κυρίως εναντίον του πρώην παρακράτους που είχε και στρατιωτικές διαστάσεις. Με τη διαφορά όμως ότι κατά τα φαινόμενα και με την κατοπινή ομολογία της ίδιας της κυβέρνησης, αυτή η δύναμη κρούσης είχε εξελιχθεί στο νέο παρακράτος της Τουρκίας. 

Αυτό δείχνει τώρα ο Ερντογάν και κάνει λόγο για σχέδιο ανατροπής της κυβέρνησης. Ταυτόχρονα και επειδή κυβερνητικά χείλη κάνουν λόγο για συμμορίες που φωλιάζουν στους κόλπους του κράτους, όλοι όσοι καταδικάστηκαν κατά τα τελευταία έτη σε δικαστικές υποθέσεις όπως «Εργκενεκόν», «Βαριοπούλα» κ.λπ., βρίσκουν την ευκαιρία να ζητήσουν επανεξέταση των υποθέσεών τους. Αφού ο ίδιος ο πρωθυπουργός ομολογεί ότι η «συμμορία» κατασκευάζει τώρα κατηγορίες εναντίον της κυβέρνησης, γιατί να μην έχει κατασκευάσει η ίδια συμμορία και τις κατηγορίες εναντίον των στρατιωτικών;Με λίγα λόγια, ο σκοτεινός σχηματισμός που τοποθέτησε στους κόλπους του κράτους ο Ερντογάν, τώρα στρέφεται εναντίον της κυβέρνησης. Κλασική περίπτωση κατάχρησης εξουσιών από παρακρατικούς σχηματισμούς. 

Εάν η διαφθορά διαμορφώνει για την κυβέρνηση Ερντογάν προοπτική φθοράς στο εσωτερικό, υπάρχει μια άλλη πτυχή που μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο και στο εξωτερικό. Η εμπλοκή στην υπόθεση διαφθοράς του Σαουδάραβα επιχειρηματία Γιασίν Αλ Καντί, που έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν διεθνώς ότι χρηματοδοτεί την Αλ Κάιντα, προκαλεί ήδη ερωτήματα.Σε αυτό προστέθηκε και μια μυστηριώδης υπόθεση την περασμένη Τετάρτη. Επειτα από καταγγελία προβλήθηκε ο ισχυρισμός ότι νταλίκα που περιείχε στρατιωτικό υλικό στην Αντιόχεια ανήκει στην τουρκική οργάνωση ΙζΗΗ (Ιδρυμα ανθρωπιστικής βοήθειας, δικαιωμάτων και ελευθεριών του ανθρώπου). Πρόκειται για την ισλαμιστική οργάνωση που είχε οργανώσει το ταξίδι του πλοίου «Μαβί Μαρμαρά» προς τα ανοιχτά της Λωρίδας της Γάζας τον Μάιο του 2010.Εάν τα σκάνδαλα συμπεριλάβουν και τη φημολογούμενη εδώ και καιρό υποστήριξη της Αγκυρας προς τους Σύρους αντικαθεστωτικούς, τα πράγματα θα πάρουν πιο περίπλοκη μορφή. 

Ολα παίζουν
Κάτω από αυτές τις συνθήκες η Τουρκία προχωράει προς τις δημοτικές εκλογές της 30ής Μαρτίου 2014. Θα ακολουθήσουν οι προεδρικές εκλογές τον Αύγουστο. Από τα αποτελέσματα του Μαρτίου θα εξαρτηθεί το αν θα επισπευστούν οι βουλευτικές εκλογές, που κανονικά θα γίνουν τον Ιούνιο του 2015.Ολα δείχνουν ότι αν το κυβερνών κόμμα από τις δημοτικές εκλογές βγει με ένα ποσοστό κάτω από το 40%, θα υπάρξει πρόβλημα. Τα ποσοστά για την εκλογή μελών στα νομαρχιακά συμβούλια θεωρούνται στην Τουρκία ισοδύναμα με αυτά των βουλευτικών εκλογών. Αν επιπρόσθετα το κυβερνών κόμμα χάσει τη δημοτική αρχή στην Κωνσταντινούπολη ή την Αγκυρα, τις οποίες ελέγχει από το 1994, θα υπάρξει επίσης πρόβλημα.Η προοπτική είναι η πολλαπλή αοριστία. Οι συνέπειες στην οικονομία, το ενδεχόμενο κλιμάκωσης της έντασης και της πόλωσης, η δυσλειτουργία του κρατικού μηχανισμού, τα ερωτηματικά σχετικά με την υπόθεση διαφθοράς με τις διεθνείς διαστάσεις που έχει αρχίσει αυτή να αποκτά