Το «σύστημα» των αγωγών ΤΑΝΑΡ (που θα διασχίζει την Τουρκία από τα σύνορα με τη Γεωργία μέχρι τα ελληνοτουρκικά σύνορα) και ΤΑΡ (από τα σύνορα Ελλάδος – Τουρκίας προς την Ιταλία, περνώντας από το αλβανικό έδαφος και την Αδριατική) θα μεταφέρει μόλις 10 bcm αερίου ετησίως. Η ποσότητα αυτή, που θα αρχίσει να «ρέει» από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ιταλία κι από εκεί προς την υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη από το 2019, δεν συνιστά απειλή για την Gazprom. Αντιπροσωπεύει μόλις το 2% της κατανάλωσης φυσικού αερίου της Ε.Ε., η οποία ανέρχεται σε 500 bcm τον χρόνο και η Gazprom πουλάει σήμερα 15 φορές περισσότερες ποσότητες.
Ωστόσο, η σημασία του πρότζεκτ δεν έγκειται μόνο στις ποσότητες, αλλά, όπως δηλώνει στους Financial Times, ο επικεφαλής ενεργειακών και φυσικών πόρων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης ( EBRD), κ. Riccardo Puliti, «αποτελεί μία μεγάλη άσκηση για τη διαφοροποίηση πηγών, τόσο από άποψη πηγών όσο και από άποψη διαδρομής». Η EBRD, άλλωστε, πρόκειται να δανείσει την Lukoil, έναν από τους μεγαλύτερους μετόχους του Σαχ Ντενίζ 2 με 200 εκατ. δολάρια.
Ο Puliti θεωρεί ότι μέσω της Ιταλίας θα ανοίξουν κι άλλες αγορές για το αζερικό αέριο και, έτσι, θα «σπάσει» το μονοπώλιο της Ρωσίας στην Ε.Ε., που χρονολογείται από την περίοδο της Ε.Σ.Σ.Δ. Μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, προμηθεύονται από τότε τεράστιες ποσότητες αερίου από τα ρωσικά κοιτάσματα της Σιβηρίας.
Ο «Νότιος Διάδρομος», δηλαδή οι αγωγοί ΤΑΝΑΡ κα ΤΑΡ, φιλοδοξεί να αλλάξει αυτό το σκηνικό, μεταβάλλοντας τις ενεργειακές οδούς. Στο πλαίσιο αυτό, 1 bcm αερίου θα πωλούνται ετησίως στη Βουλγαρία σε ετήσια βάση, ενώ σχεδιάζεται κι η κατασκευή του αγωγού ΙΑΡ, ο οποίο θα μεταφέρει αέριο του ΤΑΡ από την Αλβανία προς την Κροατία, περνώντας από το Μαυροβούνιο και την Βοσνία.
Στόχος, πίσω από όλα αυτά τα σχέδια, είναι η απεξάρτηση της Δυτικής Ευρώπης, από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και δεν είναι μόνο το Αζερμπαϊτζάν που θα μπορούσε να εισφέρει ποσότητες στον Νότιο Διάδρομο, σύμφωνα με τα σχέδια αυτά. Το Τουρκμενιστάν και το Βόρειο Ιράκ, περιοχές με μεγάλα και πολλά υποσχόμενα αποθέματα αερίου, είναι κάποιες από τις πιθανές πηγές τροφοδοσίας στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον.
Οι έρευνες της Κομισιόν προς την ρωσική Gazprom για «μονοπωλιακές πρακτικές» αποτελούν άλλη μία μορφή πίεσης. Εξάλλου, η θέση της τελευταίας βάλλεται από πολλές πλευρές ιδίως ως προς τις μεθόδους τιμολόγησης. Η ρωσική εταιρεία υπεραμύνεται της «παραδοσιακής» μεθόδου σύνδεσης των τιμών αερίου με αυτές του αργού μέσω μακροχρόνιων συμβολαίων. Από την άλλη, το «μπουμ» του αμερικανικού shale gas (του λεγόμενου «σχιστολιθικού αερίου») και, εν γένει, η αύξηση διάθεσης LNG στην αγορά προσθέτει άλλο ένα «βέλος» στην «φαρέτρα» όσων επιθυμούν την παράκαμψη της Ρωσίας, όσον αφορά την προμήθεια αερίου προς την Ευρώπη. Ταυτόχρονα, οι πιέσεις αυτές βοηθούν τους πελάτες της Gazprom να απαιτήσουν εκπτώσεις στις τιμές. Και φαίνεται πως οι πιέσεις ήδη αποδίδουν κάποιους καρπούς: ο ρωσικός κρατικός κολοσσός τον Δεκέμβρη, κι ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήταν έτοιμη να απαγγείλει επίσημες κατηγορίες για μονοπωλιακή συμπεριφιρά, ανακοίνωσε ότι θα αναζητήσει συμβιβαστική λύση με τους Ευρωπαίους …
Ταυτόχρονα, το θέμα έχει μία διάσταση που άπτεται των συμφερόντων του Ελληνισμού: μεγάλες είναι οι πιέσεις, ώστε ο «Νότιος Διάδρομος», διά του ΤΑΝΑΡ, να προμηθεύσει την Ευρώπη και με το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου – ήτοι τις ποσότητες του ισραηλινού γιγαντιαίου πεδίου Λεβιάθαν, αλλά και του κυπριακού «Οικοπέδου 12». Οι πιέσεις αυτές προβάλλουν τη σύνδεση αυτή ως «δόλωμα» για μία εκβιαστική λύση του Κυπριακού, που θα καταργεί την Κυπριακή Δημοκρατία και θα καθιστά την Κύπρο «δορυφόρο» της Άγκυρας. Ακόμη, πάντως, το θέμα προσκρούει, σε μια σειρά από εμπόδια και εκκρεμότητες: το ίδιο το Κυπριακό ζήτημα, τα διαφορετικά συμφέροντα εντός του Ισραήλ, την αυξανόμενη απόκλιση ανάμεσα σε Ισραήλ και Τουρκία, αλλά και ζητήματα οικονομοτεχνικής φύσεως.
Είναι φανερό πως ο «Νότιος Διάδρομος» αποτελεί μία ψηφίδα σε ένα πολυσύνθετο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό παζλ. Και γίνεται αντιληπτό πως, παρά τα μικρά πρώτα βήματα, που περιγράψαμε παραπάνω, οι εξελίξεις αναμένεται να επιταχυνθούν σύντομα. Δεν είναι μόνο η ανάγκη ενεργειακής ανεξαρτησίας από την Μόσχα που θα συμβάλει σε κάτι τέτοιο, αλλά και η στρατηγική για απεξάρτηση από την «οικονομία του άνθρακα»: το φυσικό αέριο μπορεί να αποτελέσει ένα καλό back- up στη διαλείπουσα ισχύ των ΑΠΕ. Όμως, στην περίπτωση αυτή και πάλι η γεωπολιτική κάνει την εμφάνισή της στην εξίσωση: θα πρέπει η στρατηγική της «πράσινης ανάπτυξης» να μην οδηγήσει την Ε.Ε. σε μεγαλύτερη εξάρτηση από την Gazprom. Συνεπώς, ο αγώνας δρόμου για εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου θα απασχολεί όλο και πιο πολύ την ευρωπαϊκή επικαιρότητα, με όλες τις πολιτικές επιπλοκές που αυτό συνεπάγεται …
http://energia.gr/article.asp?art_id=77787
