«Πραξικοπηματίες» κατά «προδοτών» στην Τουρκία

Τα σκάνδαλα σκάνε σωρηδόν και οι παλιοί εχθροί γίνονται φίλοι στη γείτονα - και τούμπαλιν...

Του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ

Ιλιγγος θα είχε πιάσει ακόμη και τον Ηράκλειτο από τον τρόπο και το ρυθμό που ρέουν τα πράγματα στην Τουρκία. Βεβαίως εκείνος θα διαπίστωνε ότι εκτός από τη ροή, στα τεκταινόμενα στη γείτονα είναι έντονο και το φαινόμενο του υαλοκαθαριστήρα.

  Μετά τις παραιτήσεις, η πλειοψηφία κλονίζεται... Το θρησκευτικό τάγμα του χότζα Φετχουλάχ Γκιουλέν ήταν μέχρι πρότινος ο κύριος συνεργάτης του κυβερνώντος κόμματος.
Η κυβέρνηση Ερντογάν συνέπραξε με τα τάγμα για να πάρει από τους «δυνάμει πραξικοπηματίες» στρατιωτικούς την καρέκλα της εξουσίας. Δεν την πέταξε όμως και την έδωσε στον Γκιουλέν. Τώρα οι κυβερνητικοί εμφανίζουν τον Γκιουλέν ως πραξικοπηματία και για το λόγο αυτό ετοιμάζονται να ανοίξουν το δρόμο για την επανεξέταση των υποθέσεων στις οποίες οι στρατιωτικοί κατηγορήθηκαν για απόπειρα πραξικοπήματος και καταδικάστηκαν.

Το «παράλληλο κράτος»

Δύσκολη η κυοφορία του καινούργιου για τον Ερντογάν - άσε που μπορεί να πέσει και κανένα γιαούρτι... Η νυν ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων εμφανίζεται να σιγοντάρει την κυβέρνηση. Μόλις ο Ερντογάν έκανε λόγο για «παράλληλο κράτος», εννοώντας το τάγμα του Γκιουλέν και την ισχύ του στην αστυνομία και το δικαστικό σώμα, με τα οποία, σύμφωνα με την κυβέρνηση, κατασκευάστηκε η υπόθεση διαφθοράς, το τουρκικό γενικό επιτελείο εξέδωσε ανακοίνωση ζητώντας την επανεξέταση υποθέσεων όπως η Εργκενεκόν κ.ά. Οι υποθέσεις αυτές είχαν προχωρήσει με τους προσκείμενους στον Γκιουλέν δικαστικούς και αστυνομικούς.Ο εισαγγελέας Ζεκεριγιά Οζ, που ήταν ο βασικός ήρωας της υπόθεσης «Εργκενεκόν», δεχόταν τους επαίνους σύσσωμου του φιλοκυβερνητικού Τύπου καθ' όλη τη διάρκεια της υπόθεσης Εργκενεκόν. Τώρα είναι «προδότης» και «πραξικοπηματίας».
«Δεν θα επιτρέψουμε να φάνε τους αστυνομικούς», έλεγε ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το περασμένο καλοκαίρι αναφερόμενος στους αστυνομικούς που είχαν σκοτώσει ή τραυματίσει διαδηλωτές. Τώρα όμως, από την ημέρα που ξέσπασε η υπόθεση διαφθοράς, έφαγε περί τους 2.000 αστυνομικούς.Το ενδιαφέρον είναι ότι πρόκειται όχι για απολύσεις, αλλά για μεταθέσεις. Πράγμα που καθιστά προβληματική την κατηγορία περί συμμετοχής σε συνωμοσία και σκευωρία εναντίον της κυβέρνησης.

Ενθερμος υποστηρικτής της αστυνομίας ο Ερντογάν, αλλά έχει αλλάξει σχεδόν όλους τους διοικητές...  

Οι Κούρδοι Λόγο για «παράλληλο κράτος» κάνουν και οι Κούρδοι μέσω του ηγέτη του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτζαλάν και διαφόρων στελεχών του κουρδικού κινήματος. Και είναι τόσο εμφανής ο υπερβάλλων ζήλος στην περίπτωση αυτή, που φτάνουν στο σημείο οι διάφοροι εκπρόσωποι του κουρδικού κινήματος να πουν ότι το «παράλληλο κράτος» εκτός από τον Γκιουλέν περιλαμβάνει και άλλα στοιχεία, όπως Ελληνες, Αρμενίους και Εβραίους. Ποιος είναι συνοδοιπόρος και ποιος προδότης, ποιος πραξικοπηματίας και ποιος δημοκράτης, ποιοι αστυνομικοί μπορούν να γίνουν τροφή και ποιοι όχι, ποιος είναι σωστός δικαστής και ποιος όχι, όλα αυτά είναι αιωρούμενα.

 Υπόθεση διαφθοράς, πόλεμος μεταξύ των δύο συνιστωσών της εξουσίας (Ερντογάν-Γκιουλέν), επικείμενες δημοτικές εκλογές στις 30 Μαρτίου, αλλά και προεδρικές εκλογές τον Αύγουστο, προοπτική επίσπευσης των βουλευτικών εκλογών, ανησυχητικά μηνύματα περί παραμονών οικονομικής κρίσης και διεθνής διάσταση που αφορά το κατά πόσο και πώς η Αγκυρα στηρίζει τους αντικαθεστωτικούς ισλαμιστές στη Συρία. Αυτή είναι η ατζέντα που καθημερινά θα φέρνει τα πάνω κάτω τους επόμενους μήνες στην Τουρκία.

''Ο λαός θα καθαρίσει αυτή τη βρομιά''. Από διαδήλωση ενάντια στη διαφθορά.  

Αυταρχισμός
Η αντίδραση της κυβέρνησης στην «απόπειρα», όπως λέει η ίδια, πραξικοπήματος, είναι μέτρα που αφ' ενός παραπέμπουν στον αυταρχισμό και αφ'ετέρου προκαλούν αντιδράσεις στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Ο περιορισμός των αρμοδιοτήτων του Ανώτατου Συμβουλίου Δικαστών Εισαγγελέων και η μετάθεση -των αρμοδιοτήτων αυτών- στον υπουργό Δικαιοσύνης είναι αυτό που προβλέπει η πρόταση νόμου του κυβερνώντος κόμματος. Επίσης αντιδράσεις προκαλεί και η πρόταση νόμου που θα περιορίσει ακόμη περισσότερο την ελευθερία πρόσβασης στο Διαδίκτυο.

Το στοιχείο της πίστης και της λατρείας είναι πολύ σημαντικό στοιχείο της πολιτικής και εκλογικής συμπεριφοράς στην Τουρκία. Η λατρεία προς το πρόσωπο του Ερντογάν είναι δεδομένη για ένα σημαντικό ποσοστό αυτών που ψηφίζουν το κυβερνών κόμμα. Η αντίληψη ως προς την υπόθεση διαφθοράς είναι θέμα πίστης γι' αυτούς. Δεν πιστεύουν ότι υπάρχει διαφθορά. Αυτό όμως ισχύει για ένα 20%-25%. Αν ληφθεί υπ' όψιν το 49% που είχε το κυβερνών κόμμα στις εκλογές του 2011, το υπόλοιπο 25% είναι ο πιο χαλαρός, δεύτερος κύκλος που, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, έχει αρχίσει ήδη να επηρεάζεται.

Υπάρχει όμως και η προοπτική της οικονομικής κρίσης η οποία είναι αυτή που θα μπορούσε να μεταπείσει ακόμη και μέρος του πρώτου κύκλου των οπαδών του Ερντογάν. Το μεσοπρόθεσμο ζήτημα που θα προκύψει είναι ότι θα πρέπει να βρεθεί ο ηγέτης που θα λατρεύουν. Εάν δεν βρεθεί αυτός, θα αρχίσει μια περίοδος κυβερνήσεων συνασπισμού.

Ο πρόεδρος κερδίζει όσα χάνει ο πρωθυπουργός

Της ΛΗΔΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Ψύχραιμος και μετριοπαθής ο Γκιουλ, όσο ο Ερντογάν βλέπει παντού συνωμοσίες και εχθρούς

Δύο πολιτικοί άνδρες, δύο πολιτικές στάσεις. Την ώρα που ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καταφέρεται εναντίον δικαστών και αστυνομικών καταγγέλλοντας σκοτεινές συνωμοσίες, ο πρόεδρος της χώρας Αμπντουλάχ Γκιουλ παραμένει μετριοπαθής και ψύχραιμος κάνοντας «χειρουργικές» δημόσιες κινήσεις.

«Οι προδότες κάποτε θα πληρώσουν». Από συγκέντρωση συμπαράστασης στους φυλακισμένους στρατιωτικούς

Οι πολιτικοί αναλυτές παρατηρούν εδώ και καιρό τη λανθάνουσα μάχη εξουσίας μεταξύ των δύο ισχυρών ανδρών του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ και καταγράφουν μια σταδιακή αποστασιοποίηση του Γκιουλ από τον Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος, που αναδεικνύεται σταδιακά σε εν δυνάμει αντίπαλο του πρωθυπουργού, ενδέχεται να είναι και ο κερδισμένος της τρέχουσας κρίσης που κλονίζει τα θεμέλια της κυβέρνησης.

Από την περασμένη άνοιξη, όταν εκδηλώθηκε το κίνημα αμφισβήτησης με τις μεγάλες διαδηλώσεις στην πλατεία Ταξίμ, ο Γκιουλ προέβαλε το προφίλ ενός δημοκρατικού ηγέτη που αφουγκράζεται το λαό δηλώνοντας «περήφανος» για τους καταληψίες του Πάρκου Γκεζί που ο Ερντογάν είχε χαρακτηρίσει «βανδάλους» και «τρομοκράτες».

Κι όταν, στις 17 Δεκεμβρίου, ξέσπασε το νέο πολιτικό σκάνδαλο με εμπλοκή μελών του στενού περιβάλλοντος Ερντογάν, ο Γκιουλ έσπασε τη σιωπή του μία εβδομάδα μετά τις πρώτες συλλήψεις για να διαβεβαιώσει ότι «εάν υπήρξαν λάθη και διαφθορά, δεν πρέπει και δεν μπορούν να συγκαλυφθούν».

Κι ενώ την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ο πρωθυπουργός κατήγγειλε «απόπειρες πολιτικής δολοφονίας» εκ μέρους των δικαστών, την επόμενη μέρα ο πρόεδρος δήλωνε ότι «πρέπει ν' αποφεύγουμε οποιαδήποτε θέση και συμπεριφορά που θα μπορούσε να βλάψει το κράτος δικαίου», τονίζοντας ότι «η δημοκρατία βασίζεται στη διάκριση των εξουσιών». Ανεξαρτήτως της μετριοπάθειας που επιβάλλει στον πρόεδρο ο θεσμικός του ρόλος, δεν μπορεί να μη διακρίνει κανείς στις δηλώσεις του τις ελάχιστα κεκαλυμμένες αιχμές εναντίον της κυβέρνησης.

Φυλακισμένος για την υπόθεση Εργκενεκόν. 

Οι τότε εχθροί γίνονται τώρα σύμμαχοι... Και δεν είναι η πρώτη φορά. Από το 2011 έχει εκφράσει τις αντιρρήσεις του για αρκετές στρατηγικές κυβερνητικές επιλογές, από την υποβάθμιση των διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε., την πολιτική της Αγκυρας στο Συριακό και την παρουσία ομάδων τζιχαντιστών στα σύνορά της, μέχρι τις αυταρχικές εκτροπές της εξουσίας.Οσο ο Ερντογάν ξεσπαθώνει εναντίον φανερών και αφανών εχθρών, ο επί 20 χρόνια συνοδοιπόρος του, Γκιουλ, εμφανίζεται ως ηγέτης μιας άλλης τάσης εντός του ΑΚΡ, προσεταιριζόμενος συγχρόνως δυσαρεστημένους βουλευτές και υπουργούς που παραπονούνται ότι δεν εισακούονται από τον πρωθυπουργό.

Και καθώς η δημοτικότητά του ανεβαίνει όσο εκείνη του Ερντογάν πέφτει, δεν αποκλείεται οι προεδρικές εκλογές του Αυγούστου (πρώτη φορά με καθολική ψηφοφορία) να γίνουν το πεδίο όπου οι δυο τους θ' αντιπαρατεθούν, πλέον, ανοιχτά, ξεκαθαρίζοντας τους λογαριασμούς τους, αφού η υποψηφιότητα Ερντογάν θεωρείται σχεδόν βέβαιη. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν εξάλλου ότι ο Γκιουλ ενδέχεται να διεκδικήσει την πρωθυπουργία. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, φαίνεται να έχει τη στήριξη του πανίσχυρου δικτύου του ισλαμιστή ιεροκήρυκα Φετχουλάχ Γκιουλέν, που έχει έρθει σε ευθεία ρήξη με τον Ερντογάν.
(Πηγές: AFP-www.lemonde.fr)