Του Κώστα Ράπτη. Τις παραμονές της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ, η Γαλλία
αποτελούσε τη χώρα που κατεξοχήν αντιδρούσε στην μονομερή ανάληψη
στρατιωτικής δράσης και είχε αναδειχθεί για τον λόγο αυτόν σε σημείο
αναφοράς των υπέρμαχων της διεθνούς νομιμότητας και σε αγαπημένο στόχο
των Αμερικανών νεοσυντηρητικών. Οι French Fries μετονομάσθηκαν πέραν του
Ατλαντικού σε Freedom Fries και η πολιτική του ντροπιαστικού
“κατευνασμού” θεωρήθηκε εθνική έξη των Γάλλων.
Δέκα χρόνια μετά, η αντιστροφή είναι εντυπωσιακή. Η Γαλλία πρωτοστάτησε
στην ανατροπή του Λίβυο ηγέτη Muammar Qaddhafi, επενέβη μονομερώς στο
Μαλί και χτυπά πιο ηχηρά από οποιονδήποτε άλλον τα τύμπανα του πολέμου σε ό,τι αφορά τη συριακή κρίση.
Ο ιδιόμορφος αυτός ρόλος του Παρισιού επιβεβαιώθηκε με τον πιο
εντυπωσιακό τρόπο όταν ξημερώματα της Κυριακής έληξε άδοξα ο τελευταίος
γύρος των συνομιλιών που είχε στη Γενεύη η “Ομάδα 5+1” (αποτελούμενη από
τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τη Γερμανία) με το
Ιράν. Το νέο κλίμα που καλλιέργησε η ανάδειξη του μετριοπαθούς Hassan
Rohani στην ιρανική προεδρία, σε συνδυασμό με την αλλαγή γραμμής της
Ουάσιγκτον ως προς την ευρύτερη Μέση Ανατολής (όπως αυτή αποτυπώθηκε
χαρακτηριστικά στην απόφαση για μη ανάληψη στρατιωτικής δράσης στη
Συρία) δημιουργούσε έντονες προσδοκίες για ταχεία επίλυση της χρόνιας
έντασης περί το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.Ωστόσο, οι μαρτυρίες όλες συγκλίνουν στο ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Laurent Fabius (ο οποίος δεν είχε ιδιαίτερη ανάμιξη στην προεργασία της συνάντησης της Γενεύης) λειτούργησε εμπρηστικά, ακυρώνοντας την επίτευξη συμφωνίας. Εκ των υστέρων, και λαμβάνοντας υπ΄ όψιν το πλήγμα αξιοπιστίας που δημιουργούσε η εικόνα μιας “διασπασμένης Δύσης”, οι εμπλεκόμενοι, με πρώτους τους υπουργούς Εξωτερικών των ΗΠΑ John Kerry και της Βρετανίας William Hague, υποστήριξαν ότι η στάση της “Ομάδας 5+1” υπήρξε ομόθυμη και ότι η άκαρπη λήξη της συνάντησης υπήρξε αποτέλεσμα του δισταγμού των Ιρανών διαπραγματευτών που επιθυμούσαν να επικοινωνήσουν με την πρωτεύουσά τους.
Ωστόσο, ήταν ο ίδιος ο Fabius ο οποίος ήδη από το Σάββατο διεκδίκησε τα εύσημα της αδιάλλακτης στάσης έναντι της Τεχεράνης, ενώ την ίδια ώρα τόσο ο γερουσιαστής (και υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για την αμερικανική προεδρία το 2008) John McCain όσο και η Wall Street Journal αναφωνούσαν: “Vive la France!”. Ποιός είπε ότι η πολυμέρεια εγγυάται ευχερέστερη εκτόνωση των κρίσεων;
Η παρ΄ ολίγον συμφωνία μεταξύ του Ιράν και των μεγάλων δυνάμεων προέβλεπε μια προκαταρκτική περίοδο έξι μηνών, κατά την οποία θα αίρονταν μέρος των διεθνών κυρώσεων (που κοστίχουν στην ιρανική οικονομία 4 δισ. δολάρια μηνιαίως), με την προοπτική οριστικής διευθέτησης του θέματος στην επόμενη φάση. Ο αγγλοσαξωνικός παράγοντας είχε ήδη αποσύρει σιωπηρά από το τραπέζει την απαίτηση για πλήρη τερματισμό οποιασδήποτε δραστηριότητας εμπλουτισμού ουρανίου (αναγνωρίζοντας το σχετικό δικαίωμα που πεισματικά διεκδικεί η Τεχεράνη, στηριγμένη και στο διεθνές δίκαιο) και είχε προανατολίσει τη συζήτηση στην εξασφάλιση εγγυήσεων ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα δεν θα μπορούσε να μετατραπεί, τουλάχιστον εντός μικρού χρονικού διαστήματος, σε στρατιωτικό. Ήδη την Δευτέρα, έγινε γνωστό ότι Βρετανία και Ιράν διαπίστευσαν εκατέρωθεν επιτετραμμένους, αποκαθιστώντας τις διπλωματικές τους σχέσεις που είχαν διακοπεί το 2011 με την εισβολή διαδηλωτών στην βρετανική πρεσβεία της Τεχεράνης.
Ωστόσο, η ένσταση της Γαλλίας (χώρας με μεγάλη εμπειρία πυρηνικής διπλωματίας) ήταν ότι η ενδιάμεση συμφωνία θα ήταν γράμμα κενό, εάν δεν δίνονταν εγγυήσεις, αντί για απλές υποσχέσεις, σε ό,τι αφορά το εμπλουτισμένο σε ποσοστό 20% ιρανικό ουράνιο και κυρίως αν δεν τερματιζόταν η ανοικοδόμηση του πυρηνικού σταθμού του Arak, ο οποίος προορίζεται να παράγει πλουτώνιο, προσφέροντας μιαν εναλλακτική οδό ανάπτυξης πυρηνικών όπλων.
Με αυτή την έννοια, αρκετοί ισχυρίζονται ότι αναλαμβάνοντας τον ρόλο του “κακού μπάτσου” μη Γαλλία πρόσφερε υπηρεσίες ώστε η επόμενη συνάντηση της Γενεύης στις 20 Νοεμβρίου να καταλήξει σε μια περισσότερο αξιόπιστη (και περισσότερο υπερασπίσιμη πολιτικά) συμφωνία. Ήδη τη Δευτέρα στην Τεχεράνη ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας Yukiya Amano και ο Ιρανός διαπραγματευτής Ali Akbar Salehi ανακοίνωσαν ότι θα επιτραπεί ελεγχόμενη πρόσβαση των διεθνών επιθεωρητών στον σταθμό του Arak και στο ορυχείο ουρανίου του Gachin.
Από την άλλη πλευρά, δεν είναι λίγοι όσοι υποψιάζονται ότι το Παρίσι κινείται τυχοδιωκτικά, προσφέροντας σε όσους αντιδρούν στην προοπτική μιας ιρανο-αμερικανικής προσέγγισης τον χρόνο για να οργανωθούν (π.χ. με την υιοθέτηση νέων κυρώσεων κατά του Ιράν από το αμερικανικό Κογκρέσο).
Η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο και ο François Hollande σίγουρα δεν πρόκειται να ξεχάσει το ότι πληροφορήθηκε από τα μέσα ενημέρωσης την ρωσο-αμερικανική συμφωνία για αποτροπή μιας επέμβασης στη Συρία, την ώρα που τα γαλλικά μαχητικά βρίσκονταν ήδη στους αεροδιαδρόμους έτοιμα προς απογείωση...
Επιπλέον, η συγκυρία προσφέρεται για ψάρεμα σε θολά νερά. Το Ισραήλ και οι απόλυτες μοναρχίες του Περσικού Κόλπου, με πρώτη τη Σαουδική Αραβία, δεν κρύβουν τη φρίκη τους για τη νέα γραμμή της Ουάσιγκτον, καθώς, παρά τα σταθεροποιητικά αποτελέσματα που θα είχε μακροπρόθεσμα για την περιοχή η εξεύρεση ενός modus vivendi με το Ιράν, δεν εννοούν να παραιτηθούν από την “αποκλειστικότητα” της σχέσης τους με της ΗΠΑ. “Όταν οι Άραβες και οι Ισραηλινοί μιλούν με μία φωνή, πράγμα που δεν συμβαίνει συχνά, αυ πρέπει να μας δίνουν μεγαλύτερη προσοχή” δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Binyamin Netanahu...
Για το Παρίσι, που το απασχολεί η επιβεβαίωση του ρόλου του ως πυρηνικής δύναμης (και άλλοτε αποικιακής αυτοκρατορίας), καθώς και για την πολιτικο-οικονομική του αναβάθμιση εντός της, "γερμανοκρατούμενης" πλέον, Ε.Ε., η σύμπραξη με τους απογοητευμένους “πελάτες” των ΗΠΑ φαντάζει πολλαπλά επωφελής. Ήδη τον Αύγουστο, Γαλλία και Σαουδική Αραβία υπέγραψαν συμφωνία, ύψους 1,34 δισ. δολαρίων, για την αναβάθμιση τεσσάρων φρεγατών και δύο πολεμικών δεξαμενόπλοιων από τις εταιρείες Thales, DCNS και MBD, ενώ λίγο νωρίτερα έκλεισε συμφωνία αντίστοιχου ύψους με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για την πώληση αντιαεροπιρικών ραντάρ και στρατιωτικών δορυφόρων. Παράλληλα, ο επικεφαλής των σαουδαραβικών μυστικών υπηρεσιών πρίγκηπας Bandar bin Sultan φέρεται να έχει υποσχεθεί στους Γάλλους νεώτερες εξοπλιστικές συμφωνίες, ενώ εκκρεμεί η πώληση μαχητικών Rafale στο Κατάρ. Αντιστρόφως, σαουδαραβικά συμφέροντα επενδύουν στην δοκιμαζόμενη γαλλική πτηνοτροφία.
Όσο για το Ισραήλ, το οποίο οφείλει το δικό του πυρηνικό οπλοστάσιο στη συνδρομή των γαλλικών κυβερνήσεων του ΄50 και του ΄60, θα αποτελέσει τον προορισμό επίσημης επίσκεψης του François Hollande στις 17 Νοεμβρίου...
http://www.capital.gr/gmessages/showTopic.asp?id=4074522
