Για πρώτη φορά μετά από έναν αιώνα, η Τουρκία έχει τη δυνατότητα
να παίξει κρίσιμο ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Η γεωγραφική της θέση
προσφέρει τη βασανιστική προσδοκία να καταστεί η χώρα σημείο – κλειδί
για τη μεταφορά τόσο του πετρελαίου όσο και του φυσικού αερίου από 4 διαφορετικές περιοχές
– νότια Ρωσία, κεντρική Ασία, Μέση Ανατολή και τα κοιτάσματα που
ανακαλύφθηκαν προσφάτως στην ανατολική Μεσόγειο. Το μόνο ερώτημα είναι
εάν θα υπάρξουν εμπόδια από "συναισθηματισμούς" και την πολιτική.Έχουν
περάσει σχεδόν 100 χρόνια μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Όποιος θέλει να κατανοήσει τις επιπτώσεις από την κατάρρευσή της θα
πρέπει να διαβάσει το ευφυές βιβλίο του David Fromkin, «A Peace to End
All Peace». Οι σημερινές συγκρούσεις στη Συρία, το Ιράκ και τον Λίβανο
οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στον αντίκτυπο όσων συνέβησαν πριν 100
χρόνια.Τώρα όμως, έχοντας αποτύχει να μπει στο ευρωπαϊκό κλαμπ, η Τουρκία βρίσκει ένα νέο ρόλο με προσοδοφόρες προοπτικές ως η επικρατέστερη δίοδος για τα ενεργειακά αποθέματα. Πέρα από τους 4 υπάρχοντες αγωγούς από το Ιράν, τη Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν, μία ευρεία γκάμα νέων έργων βρίσκονται είτε υπό συζήτηση είτε υπό κατασκευή, εκ των οποίων ο South Stream από τη Ρωσία, ο Nabucco από το Ιράν και το Τουρκμενιστάν και η νέα Περσική γραμμή από το Ιράν.
Μπορεί να μην προχωρήσουν όλα αυτά τα έργα βάσει σχεδιασμού. Ειδικότερα ο Nabucco φαινόταν χαμένη υπόθεση μέχρι τις αναφορές την προηγούμενη εβδομάδα για ένα νότιο δεσμό προς την ανατολική Μεσόγειο. Είναι πιθανό όμως να υπάρξουν και άλλα έργα – και όχι μόνο από το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν. Τώρα, υπάρχει ακόμη και η πιθανότητα για σημαντικές υποχωρήσεις από το Ιράν στο πυρηνικό του πρόγραμμα, που ίσως οδηγήσουν σε χαλάρωση των κυρώσεων και σε νέες πετρελαϊκές επενδύσεις. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, η Άγκυρα διατήρησε ισορροπημένες σχέσεις με την Τεχεράνη. Θα μπορούσε λοιπόν να περιμένει σημαντικά ανταλλάγματα σε όρους εμπορίου και επιχειρήσεων.
Έτσι, η Κωνσταντινούπολη θα μπορούσε να βρεθεί στο επίκεντρο της ενεργειακής αγοράς. Ο όγκος της ενέργειας που μεταφέρεται από την Τουρκία θα μπορούσε να ξεπεράσει ακόμη και τον όγκο που μεταφέρεται από τα Στενά του Ορμούζ. Η Κωνσταντινούπολη θα μπορούσε εύκολα να γίνει κόμβος trading για την ενέργεια. Να γίνει δηλαδή το σημείο που κλείνουν οι δουλειές και ορίζονται οι τιμές. Η πόλη θα μπορούσε να γίνει το κέντρο για spot trading φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Καθώς η αγορά Brent μειώνεται, η σημασία της Κωνσταντινούπολης θα μπορούσε να εδραιώσει μία νέα τιμή αναφοράς για το αργό. Η Τουρκία θα μπορούσε να ευνοηθεί οικονομικά ως φυσική επιλογή για εγκαταστάσεις πετροχημικών και διυλιστηρίων και ως κέντρο επενδύσεων για τον κλάδο πετρελαίου και φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή.
Υπάρχουν όμως, ακόμη αμφιβολίες. Οι εξαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν προτιμούν χώρες ευάλωτες στην πολιτική για τη μεταφορά των αποθεμάτων τους. Οι καταναλωτές δεν θα δεχθούν εξάρτηση από οποιονδήποτε θα μπορούσε να διακόψει τη ροή καυσίμων για τους δικούς του λόγους.
Το φλερτ της κυβέρνησης με το ριζοσπαστικό Ισλάμ είναι ενοχλητικό. Η σχέση μεταξύ τζαμιών και κράτους παραμένει επί τάπητος. Υπάρχει ακόμη η τάση να προτιμάται η ρητορική από την κοινή λογική ή το εθνικό συμφέρον.Έτσι, είναι έντονο το ενδιαφέρον ως προς την πορεία των προτάσεων για αγωγούς φυσικού αερίου από την ανατολική Μεσόγειο. Το θέμα είναι σημαντικό και παρακολουθείται στενά από τους υπάρχοντες και υποψήφιους επενδυτές στην Τουρκία.
Υπάρχουν αρκετά κοιτάσματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο, από την Αίγυπτο και τη Γάζα μέχρι την Κύπρο. Μπορεί να υπάρχουν και άλλα στη Συρία, τον Λίβανο και την ίδια τη Συρία. Ο αγωγός προς την Τουρκία είναι αδιαμφισβήτητα η φθηνότερη οδός για αυτό το φυσικό αέριο. Επί τάπητος έχουν τεθεί και έργα για υγροποιημένο φυσικό αέριο, αλλά δείχνουν πολύ ακριβά σε μία αγορά που υπάρχει πληθώρα ανταγωνιστών.
Τούρκοι υπουργοί και σχολιαστές όμως, κατ’ επανάληψη υποκύπτουν στην πλάνη ότι μπορούν να ελέγξουν τα κοιτάσματα της Κύπρου. Ορισμένοι στην τουρκική κυβέρνηση πιστεύουν ότι μπορούν να ανταλλάξουν την ανάπτυξη ενός αγωγού με μία θεμελιώδη αλλαγή στη δομή εξουσίας στην Κύπρο, η οποία είναι διχασμένη μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων εδώ και 40 χρόνια. Η Κύπρος έχει μία περίπλοκη ιστορία και δεν είναι πιθανό να αλλάξει με τέτοιου τύπου ενεργειακές απειλές.
Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί οι Τούρκοι δεν μπορούν να δουν ότι η εποικοδομητική συμμετοχή θα ήταν καλύτερη και για τους τουρκοκύπριους από ότι οι πολεμοχαρείς κινήσεις.
Το ίδιο ισχύει και σε ότι αφορά τις σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ. Οι ισραηλο-τουρκικές σχέσεις ήταν καλές, ενώ αρκετοί δεσμοί ισχύουν ακόμη και σήμερα. Εάν όμως επικρατήσει η σκληρή ρητορική τότε οι υπάρχοντες αλλά και οι υποψήφιοι επενδυτές στην περιοχή θα κρίνουν ότι ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλός, και θα αναζητούν νέες ασφαλέστερες ενεργειακές οδούς.
Οι ηγέτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας απέτυχαν. Τους ξεπέρασε η ιστορία. Τώρα, η γεωγραφία δίνει στη χώρα μία νέα ευκαιρία. Το ερώτημα είναι εάν ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να δει που βρίσκεται το εθνικό συμφέρον της Τουρκίας.
http://www.euro2day.gr/
