Το «όχι» της βρετανικής βουλής για στρατιωτική επέμβαση στη Συρία είναι
ένα εκπληκτικό γεγονός με πολιτική σημασία. Πώς εξηγείται η ψήφος, οι
«ιδιαίτερες σχέσεις» με την Αμερική και ο κίνδυνος διαχωρισμού από τις
ΗΠΑ και την Ε.Ε.Η απόρριψη από το Βρετανικό Κοινοβούλιο πρότασης που θα επικύρωνε τη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου στην αναμενόμενη στρατιωτική επέμβαση κατά της Συρίας αποτελεί έκπληξη - γεγονός με πολιτική σημασία, που υπερβαίνει την άμεση διαμάχη ως προς το αν και πώς θα απαντηθεί η διαφαινόμενη ευρεία χρήση χημικών όπλων από τις δυνάμεις της κυβέρνησης της Συρίας κατά πολιτών μέσα στην ίδια τη χώρα.
Τι εξηγεί τη βρετανική ψήφο; Από μακριά, φαίνεται πως είναι το αποτέλεσμα ενός σκεπτικισμού, και σε ορισμένες περιπτώσεις κυνισμού, για ό,τι έχουν να πουν οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, μια διάθεση που σχετίζεται με την εμπειρία των ισχυρισμών για ύπαρξη όπλων μαζικής καταστροφής στο Ιράκ που, στο τέλος, δεν υπήρχαν.
Αυτή η αντίδραση πρέπει να προστεθεί στη μακρά λίστα του κόστους όλων των ασύνετων πολέμων επιλογής. Είναι πράγματι ατυχές, ωστόσο, καθώς αυτοί που απαιτούν οι πληροφορίες να είναι αδιάσειστες προτού υποστηρίξουν μια συγκεκριμένη δράση, θα καταλήξουν στις περισσότερες περιπτώσεις (καθώς η πληροφόρηση είναι τόσο τέχνη όσο και επιστήμη) να υποστηρίζουν την αδράνεια. Αυτή είναι μια πορεία που δεν έχει λιγότερες συνέπειες από την υποστήριξη της ανάληψης δράσης. Και μια πορεία που σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως αυτή, ενέχει μεγάλο κόστος.
Εν μέρει, η ψήφος αντανακλά επίσης τον πανταχού παρόντα αντιαμερικανισμό. Και η ψήφος αντανακλά αυτό που ο πρώην υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Γκέιτς, περιέγραψε ως «την αποστρατιωτικοποίηση της Ευρώπης –όπου μεγάλες μερίδες του κοινού και της πολιτικής τάξης τάσσονται ενάντια στη στρατιωτική ισχύ και στα ρίσκα που τη συνοδεύουν».
Οι επιπλοκές της ψήφου για το τι θα συμβεί στη Συρία, ωστόσο, πιθανότατα θα είναι μέτριες. Ο όποιος συνασπισμός των προθύμων που θα ταχθούν με τις ΗΠΑ αναπόφευκτα θα είναι μικρότερος χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο. Όμως η βρετανική απόφαση δεν θα αποτρέψει την κυβέρνηση Ομπάμα από το να αναλάβει δράση ώστε να τονίσει τόσο τον κανόνα πως τα χημικά όπλα δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται ατιμώρητα, όσο και ότι οι απειλές των ΗΠΑ πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ' όψιν. Ούτε θα έχει μεγάλη επίπτωση στη στρατιωτική εξίσωση, καθώς οι ΗΠΑ ούτως ή άλλως θα παρείχαν τη μερίδα του λέοντος σε ό,τι αφορά την ικανότητα πλήγματος στόχων στη Συρία.
Η βρετανική ψήφος είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα φέρει μεγαλύτερες πιέσεις εντός των ΗΠΑ για ψήφιση από το Κογκρέσο. Μια τέτοια ψήφος, ωστόσο, δεν είναι απαραίτητη, καθώς στο πλαίσιο της νομοθεσίας για τις «πολεμικές εξουσίες» των ΗΠΑ και μετά από δεκαετίες πρακτικής ο πρόεδρος χαίρει ευρείας αποδοχής σε ό,τι αφορά την εφαρμογή στρατιωτικής ισχύος, ιδιαίτερα για περιορισμένες αποστολές του τύπου που εξετάζεται για την περίπτωση της Συρίας.
Όμως η βρετανική απόφαση θα έχει ευρείες επιπτώσεις που πάνε πέρα από την απώλεια της επιρροής στον κόσμο (και ιδιαίτερα στην Ουάσιγκτον). Η ταμπέλα της «ιδιαίτερης σχέσης» θα δεχθεί κάποιον χλευασμό. Πράγματι, το Ηνωμένο Βασίλειο κινδυνεύει να διαχωριστεί τόσο από την Ε.Ε. όσο και από τις ΗΠΑ, ένα ανεπιθύμητο στάτους για μια μεσαίου μεγέθους χώρα, που θέλει να παίξει παγκόσμιο ρόλο, αλλά έχει ελάχιστες ανεξάρτητες επιλογές.
Η απόφαση για μη συμμετοχή μπορεί να ειδωθεί και με έναν άλλον τρόπο: ως τη μεγαλύτερη ταμπέλα ότι η εποχή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, στην οποία η Ατλαντική Συμμαχία αποτελούσε το θεμέλιο για τα περισσότερα πράγματα που έκαναν οι ΗΠΑ στον κόσμο, έχει πλέον τελειώσει.
Σε κάποιον βαθμό, αυτό είναι ευπρόσδεκτο. Η Ευρώπη δεν είναι πλέον επίμαχο θέατρο διεθνών σχέσεων. Αυτή η περιγραφή ανήκει πλέον στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού και με διαφορετικό τρόπο απ' ό,τι στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Όμως, σε μεγαλύτερη βαθμό, η αλλαγή αντανακλά την πραγματικότητα ότι η Βρετανία και η υπόλοιπη Ευρώπη ούτε μπορούν ούτε θέλουν να παίξουν ουσιαστικό ρόλο σε αυτές τις άλλες περιοχές που θα καθορίσουν τον 21ο αιώνα. Αντιθέτως, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί είναι πιθανόν να γίνουν πιο τοπικιστές και να επικεντρωθούν περισσότερο σε θέματα διακυβέρνησης και οικονομικής πολιτικής στην ήπειρο.
Όλα αυτά θα γίνουν ξεκάθαρα τα επόμενα χρόνια και τις δεκαετίες που θα ακολουθήσουν. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση Ομπάμα θα συνεχίσει να προσπαθεί να περάσει τη κλωστή μέσα από το μάτι της βελόνας στη Συρία: να αναλάβει στρατιωτική δράση που θα είναι αρκετά μεγάλης κλίμακας ώστε να κάνει τους Σύριους και τους άλλους να το ξανασκεφτούν προτού χρησιμοποιήσουν χημικά ή άλλα όπλα μαζικής καταστροφής, αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφύγει να εμπλακεί σε έναν ακριβό, περίπλοκο εμφύλιο πόλεμο, που θα είναι δύσκολο να επηρεάσει. Αυτή η προσέγγιση παραμένει η λιγότερο κακή που είναι διαθέσιμη κι είναι ατυχές για λόγους άμεσους και μακροπρόθεσμους που η βρετανική κυβέρνηση και οι ένοπλες δυνάμεις της δεν θα μπορέσουν να τη στηρίξουν.
*Ο Richard Haass είναι πρόεδρος του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων και συγγραφέας του "Foreign Policy Begins at Home: The Case for Putting America's House in Order".
