Η επίσκεψη του Προέδρου της Κύπρου Ν. Αναστασιάδη στο Ισραήλ, οι
επικείμενες συνομιλίες του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά με τον ομόλογό του
Μπ. Νετανιάχου, καθώς και οι διακριτικές συνεννοήσεις άλλων παραγόντων
στο παρασκήνιο επιβεβαιώνουν ότι το διπλωματικό και αμυντικό τρίγωνο
Αθήνα - Λευκωσία - Τελ Αβίβ είναι ανθεκτικό και λειτουργικό. Οι
κυπριακές και οι ελληνικές πρωτοβουλίες, που θεμελιώθηκαν το 2007 και το
2010 αντίστοιχα, έχουν ήδη περάσει επιτυχώς πολλές εσωτερικές και
εξωτερικές «εξετάσεις».
Εσωτερικές εξετάσεις, καθώς η πρώτη κίνηση ματ του αείμνηστου Προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου επιβίωσε κατά τη θητεία του αραχνιασμένου σταλινιστή Δημήτρη Χριστόφια και αναζωογονήθηκε από τον πολιτικά λαβωμένο, λόγω Μνημονίου, Νίκο Αναστασιάδη. Οπως και η εντυπωσιακή στροφή τού μονοδιάστατα φιλοαραβικού ΠΑΣΟΚ και του οπαδού του Αραφάτ Γ. Παπανδρέου άντεξε στις παραλείψεις του Λ. Παπαδήμου (που δεν κατάφερε να υπογραφεί η πανέτοιμη τριμερής συμφωνία περί ενέργειας και υδάτων) και αναβαθμίζεται με συγκεκριμένες κινήσεις του Αντ. Σαμαρά.
Το νέο πλαίσιο πέρασε επιτυχώς και τις εξωτερικές εξετάσεις της κρίσης στη Γάζα (τον Μάιο του 2010, αλλά και τον Νοέμβριο του 2012 με κάποιες ακατανόητες κινήσεις υπό την έγκριση του ΣΥΡΙΖΑ), της μερικής αναθέρμανσης των σχέσεων Τουρκίας - Ισραήλ και του πολέμου στη Συρία. Ανεξάρτητα από τα ειδικότερα συμφέροντα κάθε κορυφής του τριγώνου Αθήνας - Λευκωσίας - Τελ Αβίβ, υφίσταται ομοφωνία επί της περαιτέρω γεωπολιτικής και γεωοικονομικής συνεργασίας τους.
Ταυτόχρονα, αιφνιδιαστικές δοκιμασίες, επιμέρους εκκρεμότητες και διαφοροποιημένα συμφέροντα υπάρχουν και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν. Το ζητούμενο είναι η συνισταμένη για την κατάλληλη και αναγκαία δράση να χαράσσεται γρήγορα και, κυρίως, με μεθόδους που θα επαναβεβαιώνουν την ειλικρινή συνεργασία σε ορισμένους τομείς-κλειδιά:
Πρώτον, στα θέματα ασφάλειας, όπου το Ισραήλ μπορεί και πρέπει να επωμιστεί τα επιχειρησιακά κενά στην περιοχή της Μεγαλονήσου, που δεν είναι δυνατόν να καλύψουν ούτε οι Ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις ούτε η Εθνική Φρουρά. Το δόγμα του ενιαίου αμυντικού χώρου (σ.σ.: το γνωστό, σε κακά ελληνικά, «ενιαίο δόγμα»), όπως εκφράστηκε με τη συμφωνία Ανδρέα Παπανδρέου - Γλαύκου Κληρίδη τον Δεκέμβριο του 1993 και υλοποιήθηκε με την αεροπορική βάση στην Πάφο, είναι, 20 χρόνια αργότερα, ξεπερασμένο. Χρειάζεται ρεαλιστική ανανέωση και συνδυασμός του με συμπληρωματικές δυνατότητες, που χρήσιμο θα ήταν να προσφέρει το Ισραήλ.
Δεύτερον, στον κλάδο της ενέργειας πέραν των συμβάσεων μεταξύ του ισραηλινού ομίλου Delek και του κυπριακού δημοσίου. Οι ηγεσίες της Λευκωσίας και της Αθήνας είναι απόλυτα λογικό να αναμένουν ότι το Τελ Αβίβ θα δει τα πολλαπλάσια οφέλη της εξαγωγής του ισραηλινού φυσικού αερίου, μέσω Κύπρου και Ελλάδας, προς τη Δύση, αντί της (ενδεχομένως) λίγο πιο οικονομικής εκδοχής ενός αγωγού προς την Τουρκία.
Τρίτον, σε θέματα εμπορικής συνεργασίας του Ισραήλ με την Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία θα μπορούσε να επανεξετάσει ορισμένους ήδη πολυετείς περιορισμούς.Η ευρύτερη περιοχή είναι ήδη -και θα εξελιχθεί σε πολύ περισσότερο- επικίνδυνη, ώστε να συγχωρούνται καθυστερήσεις από οποιαδήποτε από τις τρεις χώρες.
Αλέξανδρος Τάρκας
Εσωτερικές εξετάσεις, καθώς η πρώτη κίνηση ματ του αείμνηστου Προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου επιβίωσε κατά τη θητεία του αραχνιασμένου σταλινιστή Δημήτρη Χριστόφια και αναζωογονήθηκε από τον πολιτικά λαβωμένο, λόγω Μνημονίου, Νίκο Αναστασιάδη. Οπως και η εντυπωσιακή στροφή τού μονοδιάστατα φιλοαραβικού ΠΑΣΟΚ και του οπαδού του Αραφάτ Γ. Παπανδρέου άντεξε στις παραλείψεις του Λ. Παπαδήμου (που δεν κατάφερε να υπογραφεί η πανέτοιμη τριμερής συμφωνία περί ενέργειας και υδάτων) και αναβαθμίζεται με συγκεκριμένες κινήσεις του Αντ. Σαμαρά.
Το νέο πλαίσιο πέρασε επιτυχώς και τις εξωτερικές εξετάσεις της κρίσης στη Γάζα (τον Μάιο του 2010, αλλά και τον Νοέμβριο του 2012 με κάποιες ακατανόητες κινήσεις υπό την έγκριση του ΣΥΡΙΖΑ), της μερικής αναθέρμανσης των σχέσεων Τουρκίας - Ισραήλ και του πολέμου στη Συρία. Ανεξάρτητα από τα ειδικότερα συμφέροντα κάθε κορυφής του τριγώνου Αθήνας - Λευκωσίας - Τελ Αβίβ, υφίσταται ομοφωνία επί της περαιτέρω γεωπολιτικής και γεωοικονομικής συνεργασίας τους.
Ταυτόχρονα, αιφνιδιαστικές δοκιμασίες, επιμέρους εκκρεμότητες και διαφοροποιημένα συμφέροντα υπάρχουν και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν. Το ζητούμενο είναι η συνισταμένη για την κατάλληλη και αναγκαία δράση να χαράσσεται γρήγορα και, κυρίως, με μεθόδους που θα επαναβεβαιώνουν την ειλικρινή συνεργασία σε ορισμένους τομείς-κλειδιά:
Πρώτον, στα θέματα ασφάλειας, όπου το Ισραήλ μπορεί και πρέπει να επωμιστεί τα επιχειρησιακά κενά στην περιοχή της Μεγαλονήσου, που δεν είναι δυνατόν να καλύψουν ούτε οι Ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις ούτε η Εθνική Φρουρά. Το δόγμα του ενιαίου αμυντικού χώρου (σ.σ.: το γνωστό, σε κακά ελληνικά, «ενιαίο δόγμα»), όπως εκφράστηκε με τη συμφωνία Ανδρέα Παπανδρέου - Γλαύκου Κληρίδη τον Δεκέμβριο του 1993 και υλοποιήθηκε με την αεροπορική βάση στην Πάφο, είναι, 20 χρόνια αργότερα, ξεπερασμένο. Χρειάζεται ρεαλιστική ανανέωση και συνδυασμός του με συμπληρωματικές δυνατότητες, που χρήσιμο θα ήταν να προσφέρει το Ισραήλ.
Δεύτερον, στον κλάδο της ενέργειας πέραν των συμβάσεων μεταξύ του ισραηλινού ομίλου Delek και του κυπριακού δημοσίου. Οι ηγεσίες της Λευκωσίας και της Αθήνας είναι απόλυτα λογικό να αναμένουν ότι το Τελ Αβίβ θα δει τα πολλαπλάσια οφέλη της εξαγωγής του ισραηλινού φυσικού αερίου, μέσω Κύπρου και Ελλάδας, προς τη Δύση, αντί της (ενδεχομένως) λίγο πιο οικονομικής εκδοχής ενός αγωγού προς την Τουρκία.
Τρίτον, σε θέματα εμπορικής συνεργασίας του Ισραήλ με την Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία θα μπορούσε να επανεξετάσει ορισμένους ήδη πολυετείς περιορισμούς.Η ευρύτερη περιοχή είναι ήδη -και θα εξελιχθεί σε πολύ περισσότερο- επικίνδυνη, ώστε να συγχωρούνται καθυστερήσεις από οποιαδήποτε από τις τρεις χώρες.
Αλέξανδρος Τάρκας
