Στον δρα Θεόδωρο Καρυώτη έχει αποδοθεί το προσωνύμιο «ο πατέρας
της ΑΟΖ». Με την αρθρογραφία του τα τελευταία 30 χρόνια ήταν ο πρώτος
που επιχείρησε να αναδείξει και να προωθήσει στους πολιτικούς και
διπλωματικούς κύκλους το θέμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Μέχρι
το 2009 οι παρεμβάσεις του είχαν αγνοηθεί παντελώς από τις ελληνικές
κυβερνήσεις. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι για τη σπουδαιότητα της ΑΟΖ είχε
από τη δεκαετία του '80 ενοχλήσει τον Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά έκτοτε,
και μέχρι πριν από λίγα χρόνια, κανείς Ελληνας αξιωματούχος δεν έδειξε
ενδιαφέρον να εκμεταλλευτεί τη σημασία της για τη χώρα.Ο κ. Καρυώτης υπήρξε μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στη
Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, το 1982, και ήταν εκ των
πρωτεργατών στην ανάδειξη του συμπλέγματος του Καστελόριζου και της
σημασίας του για τα συμφέροντα της Ελλάδας. Σήμερα διδάσκει Οικονομικές
Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ.
* Πώς θα χαρακτηρίζατε την πράξη της ελληνικής
κυβέρνησης να καταθέσει ρηματική διακοίνωση τον ΟΗΕ με αφορμή τις
έρευνες της Τουρκίας εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας;
- Ηταν μια πολύ καλή κίνηση της ελληνικής κυβέρνησης, που
σίγουρα δεν είναι αποσπασματική. Πραγματικά με ξάφνιασε, γιατί δεν την
περίμενα. Βέβαια, ήταν μια ήπια μορφή διαβήματος, αλλά αναμφίβολα ήταν
μια αναγκαία κίνηση. Το πιο σημαντικό σημείο της ρηματικής διακοίνωσης
είναι εκείνο που αναφέρει ότι το τουρκικό οικόπεδο 5033 αγγίζει τα 6
ν.μ., που είναι τα χωρικά ύδατα του συμπλέγματος του Καστελόριζου και
απέχει 11,22 ν.μ. από το νησί της Ρόδου. Αυτό είναι μια απροκάλυπτη
παραβίαση της Σύμβασης του Δίκαιου της Θάλασσας.
* Γιατί η ελληνική κυβέρνηση άργησε να αντιδράσει 11 ολόκληρους μήνες στις κινήσεις της Τουρκίας;
- Οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν αργήσει εδώ και 30 χρόνια.
Σήμερα φαίνεται ότι υπάρχει μια διάθεση να ακολουθήσουμε έναν
διαφορετικό δρόμο, και η καλή πρόθεση του Γάλλου προέδρου Ολάντ να μας
υποστηρίξει στο θέμα της ΑΟΖ, αλλά και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πλέον
αμφιβολίες ότι η ελληνική ΑΟΖ κρύβει τεράστιες ποσότητες
υδρογονανθράκων, έδωσαν το θάρρος στον Σαμαρά να προβεί σ' αυτή την
κίνηση. Ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του έχουν μελετήσει την ΑΟΖ, και
πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να ξεφύγουμε από το φοβικό σύνδρομο που μας
διακατέχει τρεις δεκαετίες τώρα και να γίνουμε ενεργητικοί, αντί να
αντιδρούμε στις αποφάσεις των άλλων.
Μονομερής πράξη
* Γιατί ο πρωθυπουργός δεν έχει προχωρήσει μέχρι τώρα στην υλοποίηση της εξαγγελίας του για την ανακήρυξη της ΑΟΖ;
- Οπως γνωρίζετε, τα λόγια είναι πιο εύκολα από τις πράξεις. Η
στάση των ΗΠΑ, αναμφίβολα, έχει επηρεάσει όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις
από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου. Οι Αμερικανοί μάς λένε,
αδιάντροπα, ότι δεν πρέπει να κάνουμε μονομερή ανακήρυξη ΑΟΖ εάν δεν τα
βρούμε με την Τουρκία. Ξεχνούν βέβαια ότι η ανακήρυξη ΑΟΖ αποτελεί
μονομερή πράξη που και αυτοί έκαναν το 1982. Οι Αμερικανοί έχουν δύο
μέτρα και δύο σταθμά όταν συζητούν για το Αιγαίο. Υποστηρίζουν τις
τουρκικές θέσεις για πάνω από τρεις δεκαετίες τώρα, λέγοντας ότι το
Αιγαίο είναι «ημίκλειστη θάλασσα» και επομένως ισχύει το καθεστώς των
«ειδικών περιστάσεων». Αλλά δεν λένε το ίδιο για τις Μπαχάμες και την
Κούβα, που είναι πολύ κοντά στις ακτές των ΗΠΑ και έχουν κάνει
οριοθέτηση μαζί τους με βάση τη «μέση γραμμή» που τόσο αντιπαθούν οι
Τούρκοι ως προς τα θέματα της ΑΟΖ, παρ' ότι την αποδέχθηκαν στην
περίπτωση της Μαύρης Θάλασσας. Πάντως, αξίζει να σημειώσουμε ότι οι ΗΠΑ
δεν έκαναν καμία ανακοίνωση για την ελληνική ρηματική διακοίνωση. Οσον
αφορά τις γεωγραφικές συντεταγμένες, νομίζω ότι σωστά δεν
προσδιορίστηκαν, διότι ουσιαστικά δεν έχουν καμία αξία εάν δεν
συνοδεύονται από οριοθέτηση.
* Με την επίσκεψη Σαμαρά στην Αγκυρα στις 4 Μαρτίου
«φορτώνεται» η ατζέντα των ελληνοτουρκικών θεμάτων. Διαβλέπετε την
πρόθεση της κυβέρνησης να πάει σε απ' ευθείας διαπραγματεύσεις με την
Τουρκία για τις θαλάσσιες ζώνες;
- Αυτός ήταν ο λόγος που είπα στην αρχή ότι ξαφνιάστηκα, γιατί
ήξερα ότι το ταξίδι στην Τουρκία είχε ήδη προκαθοριστεί, αλλά δεν νομίζω
ότι φορτώνει την ατζέντα. Θα έλεγα ακριβώς το αντίθετο, γιατί γνωρίζαμε
ότι οι τουρκικές κυβερνήσεις δεν ήθελαν ποτέ να συζητούν θέμα ΑΟΖ με
την Ελλάδα. Τώρα, ούτε ο Σαμαράς ούτε ο Ερντογάν θα μπορέσουν να το
προσπεράσουν.
«Μέση γραμμή»
* Η πρόσφατη ρηματική διακοίνωση της Ελλάδας
επαναλαμβάνει την τροπολογία Μανιάτη (Ν. 4001/2011), η οποία έχει
κατατεθεί στον ΟΗΕ από πέρυσι τον Απρίλιο και ορίζει τη «μέση γραμμή» ως
όριο των θαλάσσιων ζωνών που δεν έχουν οριοθετηθεί. Η «μέση γραμμή»
μπορεί να αποτελέσει τη φόρμουλα λύσης των διαφορών μας με την Τουρκία
στο μέλλον;
- Η τροπολογία Μανιάτη ήταν μια σημαντική πράξη, γιατί ο χάρτης,
που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και κατατέθηκε στον
ΟΗΕ, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας ανεπίσημος χάρτης της ελληνικής
ΑΟΖ, που δείχνει τα θαλάσσια σύνορά μας με την Αλβανία, την Ιταλία, τη
Λιβύη και την Αίγυπτο. Αυτή είναι η περιοχή που τώρα ερευνά το νορβηγικό
πλοίο της PGS. Αυτός ο χάρτης φαίνεται να περιλαμβάνει τουλάχιστον το
75% των ελληνικών υδρογονανθράκων. Δεν νομίζω ότι οι Τούρκοι
ενδιαφέρονται να βρεθεί λύση για τα θαλάσσια σύνορά μας. Οχι μόνο διότι
πιστεύουν ότι εάν πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης θα χάσουν, αλλά
κυρίως διότι θέλουν να υπάρχει πάντα μια διένεξη με την Ελλάδα, ώστε η
Ελλάδα να μην μπορεί να μειώσει τις στρατιωτικές δαπάνες και να
αναπτύξει την οικονομία της.
* Το τελευταίο διάστημα οι υποστηρικτές της ΑΟΖ βρήκαν
απέναντί τους εκείνους που διαφωνούν, διότι θεωρούν βασική προτεραιότητα
την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Πώς το ερμηνεύετε;
- Υπάρχουν, δυστυχώς, δύο στρατόπεδα φανατικών οπαδών και
φανατικών εχθρών της ΑΟΖ. Οι φανατικοί οπαδοί πιστεύουν ότι η Ελλάδα, με
την ανακήρυξη ΑΟΖ και την άμεση εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου πλούτου
μας, θα γίνει μία από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Δεν
αντιλαμβάνονται ότι σε περίπτωση που, πράγματι, υπάρχει τέτοιος πλούτος,
δεν μπορεί η Ελλάδα να δει καρπούς από ένα τέτοιο Ελντοράντο πριν από
την πάροδο 8-10 ετών. Ξεχνούν ότι η Κύπρος ανακήρυξε ΑΟΖ πριν από 9
χρόνια και τώρα ζητά βοήθεια από την τρόικα. Οι φανατικοί εχθροί της
ΑΟΖ, κατά έναν περίεργο τρόπο, επιμένουν να διατηρούν στο προσκήνιο την
υφαλοκρηπίδα, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι παίζουν το παιχνίδι της
Τουρκίας, η οποία προτιμά να συζητά μαζί μας όχι για ΑΟΖ, αλλά για
υφαλοκρηπίδα. Οσοι λοιπόν θέλουν να μας πείσουν ότι η ΑΟΖ ουδόλως
υπερτερεί της υφαλοκρηπίδας, ας μας εξηγήσουν γιατί μέχρι σήμερα 134
κράτη έχουν ανακηρύξει ΑΟΖ.
