Της ΑΘΗΝΑΣ ΚΟΥΡΗ
Δεν έχει τέλος ο απολυταρχικός κατήφορος του
παλιού αγαπημένου της Δύσης στην Τουρκία, καθώς μεθοδικά και ανελέητα ο
Ερντογάν φιμώνει κάθε αντίθετη φωνή. Μετά την έφοδο της Αστυνομίας στα
γραφεία της ιστορικής εφημερίδας «Τζουμχουριέτ» και τη σύλληψη διάσημων
τούρκων δημοσιογράφων και γελοιογράφων για εγκλήματα σκέψης, σειρά πήραν
οι ηγέτες του κουρδικού πολιτικού κινήματος.
Στη φυλακή ρίχνει τους ηγέτες του φιλοκουρδικού HDP και εκλεγμένους βουλευτές - Έχουν ήδη αντικατασταθεί όλοι οι κούρδοι δήμαρχοι στη ΝΑ Τουρκία και έχει φυλακιστεί η δήμαρχος του Ντιαρμπακίρ - Έχουν κλείσει όλα τα κουρδικά Μέσα Ενημέρωσης και όλοι οι σχετιζόμενοι με τους Κούρδους οργανισμοί - Στη φυλακή βρίσκονται εκατοντάδες κούρδοι ακτιβιστές και δημοσιογράφοι - Στη φυλακή και ο αρχισυντάκτης και δημοσιογράφοι της κοσμικής και αριστερόστροφης «Τζουμχουριέτ», που συνδέεται με το δεύτερο μεγαλύτερο τουρκικό κόμμα των πάλαι ποτέ κεμαλιστών - Μαζεύει στρατό στα σύνορα με τη Συρία και το Ιράκ ο Εντογάν - Σχεδιασμοί για τουρκικές επεμβάσεις και στις δύο χώρες - Θερμό επεισόδιο ανάμεσα σε Ιρακινούς και Τούρκους φοβούνται σοβαρά οι ΗΠΑ - Χώρο στο ΡΚΚ αναμένεται να δώσουν οι Ιρακινοί, καθώς προελαύνουν στη Μοσούλη
Μέσα στα μαύρα μεσάνυχτα, τις πρώτες πρωινές
ώρες της Παρασκευής, η ηγετική ομάδα του φιλοκουρδικού κόμματος HDP,
όλοι τους εκλεγμένοι βουλευτές, οδηγήθηκαν στη φυλακή. Το επόμενο
πρωινό, ηγετικό στέλεχος του κόμματος, η Σεμπαχάτ Τουντζέλ, συνελήφθη
βιαίως από αστυνομικούς με πολιτικά, που την έσερναν στο δρόμο ενώ
ταυτόχρονα της έκλειναν το στόμα με τα χέρια για να μη μπορεί να
φωνάξει. Λίγο αργότερα, ο αρμόδιος δικαστής αποφάσιζε τη φυλάκιση των
ηγετών του HPD, του Σελαχετίν Ντεμιρτάς και της Φιγκέν Γιουκσεντάι ως τη
δίκη τους. Το ίδιο αποφασίστηκε για δέκα ακόμη βουλευτές του κόμματος,
μεταξύ των οποίων και για τη διάσημη για τη δεκαετή φυλάκισή της από
προηγούμενες τουρκικές κυβέρνήσεις, Λεϊλά Ζανά.Στη φυλακή ρίχνει τους ηγέτες του φιλοκουρδικού HDP και εκλεγμένους βουλευτές - Έχουν ήδη αντικατασταθεί όλοι οι κούρδοι δήμαρχοι στη ΝΑ Τουρκία και έχει φυλακιστεί η δήμαρχος του Ντιαρμπακίρ - Έχουν κλείσει όλα τα κουρδικά Μέσα Ενημέρωσης και όλοι οι σχετιζόμενοι με τους Κούρδους οργανισμοί - Στη φυλακή βρίσκονται εκατοντάδες κούρδοι ακτιβιστές και δημοσιογράφοι - Στη φυλακή και ο αρχισυντάκτης και δημοσιογράφοι της κοσμικής και αριστερόστροφης «Τζουμχουριέτ», που συνδέεται με το δεύτερο μεγαλύτερο τουρκικό κόμμα των πάλαι ποτέ κεμαλιστών - Μαζεύει στρατό στα σύνορα με τη Συρία και το Ιράκ ο Εντογάν - Σχεδιασμοί για τουρκικές επεμβάσεις και στις δύο χώρες - Θερμό επεισόδιο ανάμεσα σε Ιρακινούς και Τούρκους φοβούνται σοβαρά οι ΗΠΑ - Χώρο στο ΡΚΚ αναμένεται να δώσουν οι Ιρακινοί, καθώς προελαύνουν στη Μοσούλη
Την Παρασκευή, επίσης, εμποδίστηκε από την τουρκική κυβέρνηση εξ ολοκλήρου η πρόσβαση στο ίντερνετ στα νοτιανατολικά της χώρας και μονομερώς η πρόσβαση στα μεγαλύτερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (twitter, facebook, what’s up) στην υπόλοιπη Τουρκία.
Την ίδια στιγμή, ολοένα και πιο ανησυχητικές είναι οι αναφορές για τις χιλιάδες άδειες οπλοφορίας που εκδίδονται αποκλειστικά για μέλη του ΑΚΡ. Ξένοι ανταποκριτές περιγράφουν πως σε μέρη που συχνάζει η ελίτ του κόμματος του Ερντογάν, ακριβά εισαγόμενα περίστροφα είναι σε κοινή θέα, και πως, ακόμη πιο επικίνδυνα, η διασπορά εκατοντάδων χιλιάδων όπλων εκτείνεται μέχρι τις λαϊκές γειτονίες και τα κατά τόπους γραφεία των τούρκων ισλαμιστών. Ιδιαίτερα στα νοτιανατολικά της χώρας, οι υποστηρικτές του τούρκου Προέδρου, αλλά και διάφορες ισλαμιστικές ομάδες, είναι πλέον, με κυβερνητική μέριμνα, οπλισμένες ως τα δόντια.
Το τελικό ίσως χτύπημα, που δεν έχει ευρέως επισημανθεί, είναι οι αλλαγές που έγιναν στην ιεραρχία της Αστυνομίας. Εκεί εκδιώχθηκαν εκατοντάδες τοπικοί διοικητές, που είχαν στο παρελθόν τοποθετηθεί από τον τούρκο πρόεδρο, οι οποίοι του παρέμεναν πιστοί. Στη θέση τους μπήκαν αστυνομικοί πολύ νεότεροι και ελάχιστα καταρτισμένοι, που όμως έχουν ακραία εθνικιστικά αισθήματα και είναι απόλυτα αφοσιωμένοι προσωπικά στον Ερντογάν. Κοινή είναι η εκτίμηση ότι το Προεδρικό Μέγαρο θεώρησε ότι μόνο στελέχη αυτού του προφίλ θα συνέχιζαν να διεκπεραιώνουν τα όλο και πιο ακραία μέτρα καταστολής χωρίς αντιρρήσεις.
Οι Κούρδοι στον γύψο
Πολλοί στη Δύση βρίσκουν ακατανόητη την επίθεση του Ερντογάν στην μετριοπαθή πολιτική πτέρυγα του κουρδικού κινήματος. Αναρωτιούνται πώς μπορεί να υπάρξει τέλος στη σύγκρουση με τους Κούρδους, αν τα πολιτικά στελέχη που είναι διατεθειμένα να διαπραγματευθούν με το τουρκικό κράτος φυλακιστούν και περιθωριοποιηθούν, και μόνος συνομιλητής της Άγκυρας μείνει η ακραία στρατιωτική ηγεσία του ΡΚΚ στα όρη Καντίλ. Το προφανές συμπέρασμα είναι ότι οι ισλαμιστές της Τουρκίας δεν ενδιαφέρονται πλέον να υπάρξει ειρήνη στη χώρα.
Το δεύτερο ερώτημα που ανακύπτει είναι αν ο Ερντογάν πιστεύει ότι το κουρδικό κίνημα μπορεί να ηττηθεί στρατιωτικά. Εδώ οι δεκαετίες που προηγήθηκαν, με το τουρκικό κράτος να προκρίνει τη στρατιωτική λύση και να αποτυγχάνει οικτρά, και με 40.0000 ανθρώπους νεκρούς από τη σύγκρουση, θα έπρεπε να αποτελούν πειστικό στοιχείο για το αντίθετο.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πολιτική ελίτ του HDP συνελήφθη με το πρόσχημα ότι δεν δέχθηκαν να καταθέσουν σε έρευνα που είχε ξεκινήσει σε βάρος τους για υποστήριξη της τρομοκρατίας. Το ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι η έρευνα αυτή αφορούσε την περίοδο του Οκτωβρίου του 2014, όταν με τους τζιχαντιστές να σφαγιάζουν τους Κούρδους στο Κομπάνε ο Ντεμιρτάς είχε παρακινήσει τον κουρδικό πληθυσμό της χώρας να κατέβει στο δρόμο, απαιτώντας από την τουρκική κυβέρνηση να επιτρέψει να περάσει από το σύνορο της υποστήριξης προς τους κούρδους μαχητές στην πόλη.Το μήνυμα επομένως προς τον κουρδικό πληθυσμό της Τουρκίας γίνεται ξεκάθαρο: Καμία σχέση ή υποστήριξη προς τους Κούρδους που μάχονται στη Συρία και το Ιράκ δεν είναι ανεκτή.
Και μάλλον δεδομένη είναι η απόφαση να τεθεί το κουρδικό κίνημα εκτός της τουρκικής πολιτικής ζωής και να διαιωνιστεί ένα καθεστώς απόλυτης καταστολής στη ΝΑ Τουρκία, που σταθερά μετατρέπεται ξανά σε μια ανοικτή φυλακή.
Η εισβολή στο Ιράκ
Είναι μεγάλη η ανησυχία στην Ουάσινγκτον ότι την ώρα που χρειάζεται να εστιάσουν στην κατάληψη της Μοσούλης και της Ράκα, θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια στρατιωτική σύγκρουση ανάμεσα στην Τουρκία και το Ιράκ. Ο Ερντογάν όχι μόνο συνεχίζει τους λεκτικούς λεονταρισμούς, αλλά μαζεύει και σημαντικές μονάδες Στρατού στα σύνορα. Και οι Ιρακινοί με τη σειρά τους, στηριζόμενοι από την Τεχεράνη, δεν είναι διατεθειμένοι να δεχθούν τουρκικά παιχνίδια.
Πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας, οι Τούρκοι φέρνουν ως αξιόπιστο ζήτημα ασφαλείας την παρουσία του ΡΚΚ στο Σιντζάρ. Και μέχρι στιγμής, οι ΗΠΑ δεν έχουν καταφέρει να πείσουν τους κούρδους αποσχιστές να αποσύρουν τις δυνάμεις τους από εκεί. Επιπλέον, αναμένεται ότι οι Ιρακινοί θα επιτρέψουν σε δυνάμεις του PKK να καταλάβουν επιπλέον θέσεις στην ευρύτερη παραμεθόριο με την Τουρκία. Τόσο για να πιέσουν την Άγκυρα, όσο και για να δυσχεράνουν τη θέση του ηγέτη των Κούρδων του Ιράκ, Μπαρζανί, που βρίσκεται σε πολυετή αντιπαράθεση με το ΡΚΚ.
Στρατιωτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι οι Τούρκοι δεν έχουν επαρκείς δυνάμεις για να επέμβουν αξιόπιστα στα δύο φλέγοντα μέτωπα (Συρία – Ιράκ) και να διατηρήσουν μακρόχρονα τα όποια εδαφικά κέρδη αποκομίσουν. Και, λογικά, είναι τρεις οι επικρατέστερες εξηγήσεις για τις κινήσεις τους: Πρώτον, να εκβιάσουν τις εξελίξεις με την απειλή της προσφυγής σε στρατιωτικά μέσα. Δεύτερον, να προχωρήσουν σε σύντομες επεμβάσεις, που στόχο θα έχουν αποκλειστικά το ΡΚΚ στο Ιράκ και το PYD στη Συρία. Τρίτον, να υπάρξουν μεμονωμένες επιχειρήσεις, που στόχο θα έχουν τον επηρεασμό του πολιτικού κλίματος στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Κάρβουνο όλα για την Προεδρία
Είναι ίσως ανεξήγητο το γιατί ο Ερντογάν είναι έτοιμος να ρισκάρει τα πάντα για να καταφέρει να μετατρέψει το τουρκικό πολιτικό σύστημα σε προεδρικό. Ιδιαίτερα αφού, ούτως ή άλλως, ελέγχει απόλυτα τη χώρα. Είναι, όμως, ένα ζήτημα που είναι αποφασισμένος να κλείσει μέχρι την άνοιξη, είτε με τη διενέργεια δημοψηφίσματος, είτε με λύση μέσω του Κοινοβουλίου.Η φυλάκιση της ηγεσίας του HDP υπηρετεί κυρίαρχα τον στόχο αυτό. Αν οι κούρδοι βουλευτές καταδικαστούν και εκπέσουν του αξιώματός τους, τότε ο Ερντογάν ελπίζει ότι θα μπορέσει να αποκτήσει την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Επιπλέον, έχει ως τώρα αποδειχθεί ότι η συνεχιζόμενη καλλιέργεια έντασης με τους Κούρδους «τσιμεντώνει» την υποστήριξη στο πρόσωπό του.
Ίδιος είναι ο στόχος και με τους λεονταρισμούς απέναντι στο Ιράκ. Στόχος είναι η καλλιέργεια εθνικιστικού πυρετού στο εσωτερικό της χώρας, η δημιουργία κλίματος φόβου και η πόλωση. Ιδιαίτερα, αν υπάρξει κάποια «νικηφόρα» μίνι επέμβαση ο Ερντογάν θα μπορέσει να πάει σε δημοψήφισμα για την αλλαγή του Συντάγματος με τον τίτλο του «πορθητή» της Μοσούλης και του προστάτη των απανταχού τουρκοφώνων.
Όμως, είναι μάλλον δεδομένο ότι τέτοια παιχνίδια στο τέλος θα καταλήξουν να έχουν ιδιαίτερα ακριβό τίμημα για την Τουρκία.