Η λέξη "δυσκολίες” επαναλήφθηκε σε κάθε
δημόσια τοποθέτηση του ισχυρού άνδρα του Κρεμλίνου κατά την διήμερη
επίσκεψή τους στην Ελλάδα – και δίνει το μέτρο της πραγματικής
κατάστασης των ελληνορωσικών σχέσεων, όσο και αν ο Αλέξης Τσίπρας
επιμένει να χαρακτηρίζει την αναβάθμισή τους "στρατηγική επιλογή”.
Ορισμένες από τις δυσκολίες είναι σαφώς
ενδογενείς. Έτσι, όταν ο Ρώσος πρόεδρος δηλώνει ότι οι συμπατριώτες του
που θα επισκεφθούν φέτος την Ελλάδα υπολογίζονται σε ένα εκατομμύριο,
αλλά θα μπορούσαν (σε συνθήκες, υπενθυμίζεται, πλήρους ανακοπής του
ρωσικού τουριστικού ρεύματος προς την Τουρκία) να φθάσουν τα τρία
εκατομμύρια αν είχαν λύθει τα προβλήματα με τη βίζα, όλοι
αντιλαμβανόμαστε ποια πλευρά ευθύνεται για την ελλιπή αξιοποίηση των
ευκαιριών.
Όταν, πάλι, o Vladimir Putin, υπολογίζει
σε 700 εκατ. δολάρια τις ρωσικές επενδύσεις στην χώρα μας και σε μόλις
12 εκατ. δολάρια της ελληνικές επενδύσεις στη Ρωσία, τα συμπεράσματα
σχετικά με τις δυνατότητες οικονομικής συνεργασίας με την Ελλάδα της
κρίσης, είναι μεν πικρά, αλλά εν πολλοίς αναμενόμενα.
Όμως οι κυριότερες "δυσκολίες” αφορούν
την αντικειμενική αδυναμία μιας Ελλάδας "με σταθερές συμμαχίες στη Δύση
και βαθιές ρίζες στην Ευρώπη”, όπως το έθεσε ο Πρωθυπουργός, να έχει
πραγματικά αυτοτελείς "στρατηγικές επιλογές” - ιδίως στο φόντο της
"επιτυχούς ολοκλήρωσης της αξιολόγησης”, στην οποία επίσης αναφέρθηκε ο
ένοικος του Μαξίμου.
Ο ίδιος ο Vladimir Putin έδειξε συμφιλιωμένος με την ιδέα λέγοντας χαρακτηριστικά: "καταλαβαίνουμε πολύ καλά σε ποιον κόσμο ζούμε και η Ελλάδα βρίσκεται σε αρκετά δύσκολη κατάσταση. Ο Πρωθυπουργός χρειάζεται να παίρνει πολύ δύσκολα μέτρα και δεν περιμένουμε από την Ελλάδα τους άθλους του Ηρακλή, στις αυλές της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας”...
Άλλωστε, είναι λίγες οι μέρες που πέρασαν από την επίσκεψη του υπουργού Επικρατείας Νίκου Παππά στις ΗΠΑ, όπου δόθηκαν οι απαραίτητες συστάσεις, και ακόμη λιγότερες από τα εγκαίνια του αγωγού TAP, έργου ευθέως ανταγωνιστικού στις επιδιώξεις της ρωσικής ενεργειακής διπλωματίας.
Το πραγματικό πλαίσιο εντός του οποίου
κινούνται οι ελληνορωσικές σχέσεις είναι ο νέος Ψυχρός Πόλεμος που
ξεδιπλώνεται με κλιμακούμενη ένταση, παρά το ότι ΗΠΑ και Ρωσία διατηρούν
την πολυτέλεια μιας συνεννόησης σε επιμέρους κρίσεις, όπως η συριακή –
και εκεί όχι χωρίς κραυγαλέες αντιφάσεις΄.
Προτού καν ο Vladimir Putin καταφθάσει στην Ελλάδα (την πρώτη χώρα της Ε.Ε. που επισκέπτεται μετά τη Διάσκεψη των Παρισίων για το Κλίμα τον περασμένο Νοέμβριο), η Σύνοδος Κορυφής της G7 στην Ιαπωνία είχε καταλήξει σε συμφωνία για ανανέωση των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας στο τέλος του τρέχοντος εξαμήνου, παρά τις εντεινόμενες αντιδράσεις σε Γερμανία, Ιταλία και Γαλλία. Ο δε Ρώσος πρωθυπουργός Dmitri Medvedev είχε σπεύσει να προαναγγείλει (σε ένα ακροατήριο επιχειρηματιών που ασφαλώς ενθουσιάζεται με την προοπτική της ανάκτησης εγχώριας αγοράς) παράταση των ρωσικών αντιμέτρων μέχρι τέλους του 2017.
Η ρωσική πλευρά δεν έχει κουραστεί να επαναλαμβάνει (δια στόματος κυρίως του υπουργού Εξωτερικών Sergei Lavrov) ότι η Μόσχα δεν ενδιαφέρεται να διαπραγματευτεί προϋποθέσεις άρσης των κυρώσεων και ότι το ζήτημα αφορά αποκλειστικά όσους τις υπέβαλαν.
Όμως ο εμπορικός πόλεμος ωχριά μπροστά στα νέα δεδομένα που δημιουργεί η πρόσφατη ανάπτυξη των συστημάτων Aegis στη Ρουμανία, στο πλαίσιο της αμερικανικής αντιπυραυλικής ασπίδας. Και επ' αυτού, ο Putin θέλησε να στείλει ηχηρά μηνύματα από ελληνικού εδάφους.
"Πρόκειται για ραντάρ και συστήματα εκτοξεύσεως ειδικών πυραύλων με μεγάλη εμβέλεια χιλίων χιλιομέτρων. Βεβαίως, αυτά τα συστήματα απειλούν εμάς” δήλωσε ο Ρώσος πρόεδρος, αφού προηγουμένως διεκτραγώδησε την αποχώρηση των ΗΠΑ από την Αντιβαλλιστική Συνθήκη, την απροθυμία διαλόγου με τη Μόσχα, αλλά και την επίκληση της "ιρανικής πυρηνικής απειλής” που πλέον δεν υφίσταται. Τόνισε δε ότι η ρωσική πλευρά θα προβεί "ως απάντηση” σε "ενέργειες” για τη δική της ασφάλεια, όπως θα συμβεί και με την Πολωνία, αφότου εγκατασταθούν εκεί τα επόμενα στοιχεία της αντιπυραυλικής ασπίδας.
Πρόσθεσε με νόημα ότι "Στη Συρία όλος ο
κόσμος παρατήρησε τις δυνατότητές μας”, στάθηκε ιδιαίτερα στο πυραυλικό
σύστημα Iskander, εμβέλειας 500 χιλιομέτρων,ενώ για την προσάρτηση της
Κριμαίας ξεκαθάρισε ότι "αυτό το ζήτημα έκλεισε για πάντα βάσει της
επιθυμίας των κατοίκων της περιοχής΄”.
Από την άλλη, ο Ρώσος πρόεδρος κράτησε σχετικά χαμηλούς τόνους έναντι της Τουρκίας τονίζοντας ότι προσβλέπει στην αποκατάσταση των ρωσοτουρκικών σχέσεων, υπό την αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση, ωστόσο, της έμπρακτης επανόρθωσης για την κατάρριψη του ρωσικού μαχητκού τον Νοέμβριο. Παράλληλα, σε ερώτηση για το ενδεχόμενο δημιουργίας κουρδκού κράτους απάντησε: "Δεν είναι δικό μας θέμα. Είναι θέμα του κουρδικού λαού. Είναι θέμα κυβερνήσεων εκείνων των χωρών, όπου μένουν οι Κούρδοι”. Προφανώς, η Ρωσία δεν χρειάζεται να τοποθετηθεί πιο ηχηρά σε μία συγκυρία, κατά την οποία αναμένονται ακόμη τα δείγματα γραφής της νέας τουρκικής κυβέρνησης υπό τον Binali Yildirim (ο οποίος, παραδόξως, χαρακτήρισε "άσκοπο” τον συριακό πόλεμο) και κυριαρχούν οι τριβές μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον για την αμερικανική επιχειρησιακή στήριξη στους Κούρδους της Συρίας.
Κώστα Ράπτη
