Σύμφωνα με το χθεσινό πρωτοσέλιδο δημοσίευμα των «Financial Times», βρισκόμαστε πολύ κοντά σε μια συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας για τη διαχείριση των προσφυγικών-μεταναστευτικών ροών, που θα μπορεί να είναι ο νέος κοινός παρονομαστής ενότητας των «28». Ενα τηλεγράφημα του Reuters, λίγες ώρες μετά, μας προϊδεάζει για το περιεχόμενο της συνταγματικής μεταρρύθμισης που προωθεί ο Ερντογάν, με μια προεδρία να καθίσταται πανίσχυρη και να παραπέμπει όχι τόσο στο γαλλικό μοντέλο αλλά στην παντοδυναμία των σουλτάνων.
Είναι βέβαιο ότι με ανοικτή την πληγή της ήττας τους στη Συρία και τη συνολική χρεοκοπία των φιλοδοξιών τους στη Μέση Ανατολή, οι Ερντογάν - Νταβούτογλου θα συγκρουστούν σκληρά με την αντιπολίτευση και με την κοινωνία των πολιτών μέχρι να επιβάλουν το καθεστώς σουλτανικής προεδρίας. Ολα τα παραπάνω αθροιστικά ενισχύουν την αξιοπιστία του δημοσιεύματος των «FT» και νομιμοποιούν συγκρατημένη αισιοδοξία για την αυριανή Σύνοδο Κορυφής ΕΕ - Τουρκίας στις Βρυξέλλες.
Η ρεαλπολιτίκ απέναντι στην ΕΕ, με πρώτο βήμα την εποικοδομητική συνεργασία στο Προσφυγικό, δεν είναι απλά και μόνο μονόδρομος για την απομονωμένη πανταχόθεν Αγκυρα αλλά και μια μακρά παράδοση της οθωμανικής και της κεμαλικής διπλωματίας, καθώς κάθε φορά που η περιφερειακή συγκυρία είναι αρνητική, η Τουρκία στρέφεται προς τη Δύση:
Μετά την ήττα στον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1876-7 και τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, που έδιωχνε την Οθωμανική Αυτοκρατορία από την Ευρώπη, η Υψηλή Πύλη στράφηκε προς τη Βρετανία, η οποία με τη βοήθεια του καγκελαρίου Μπίσμαρκ στο Συνέδριο του Βερολίνου το 1878 διέσωσε τον «μεγάλο ασθενή» από αιφνίδιο θάνατο. Αντίτιμο, η παραχώρηση της Κύπρου στη Βρετανία.
Οταν μετά την Επανάσταση των Νεοτούρκων το 1908 υπήρξε ντόμινο μονομερών τετελεσμένων, από την ανεξαρτησία της Βουλγαρίας μέχρι την προσάρτηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην Αυστροουγγαρία στη σκιά της προσέγγισης Βρετανίας - Ρωσίας, η Υψηλή Πύλη στράφηκε στη Γερμανία του Κάιζερ Γουλιέλμου.
Οταν μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το 1945 ο Στάλιν ζήτησε ναυτικές βάσεις στα Δαρδανέλια και την επιστροφή των επαρχιών του Καρς και του Αρνταχάν, που είχε προσαρτήσει η τσαρική Ρωσία το 1878 και είχε αναγκασθεί να εγκαταλείψει η Σοβιετική Ρωσία το 1921, η Τουρκία, που βρισκόταν στη λεπτή φάση μετάβασης από τον μονοκομματισμό σε μια ελεγχόμενη πολυκομματική πολιτική σκηνή, στράφηκε προς τις ΗΠΑ το 1947 και ολοκλήρωσε τη δυτική επιλογή της με την ένταξη στο ΝΑΤΟ το 1952.
Μονόδρομος για να αποφευχθεί η πλήρης διεθνής και περιφερειακή απομόνωση, η στροφή προς την ΕΕ αποτελεί πλεονέκτημα πρώτου μεγέθους για τον Ερντογάν, τη στιγμή που ετοιμάζεται να νομιμοποιήσει θεσμικά μέσω της συνταγματικής μεταρρύθμισης την ντε φάκτο σιδηρά πυγμή σε ντε γιούρε μοναρχική-σουλτανική προεδρία. Αν η Τουρκία του Ερντογάν διευκολύνει αποφασιστικά τις Βρυξέλλες και κυρίως το Βερολίνο στη διαχείριση του Προσφυγικού, εύλογα τίθεται το ερώτημα τι κατά προτεραιότητα μπορεί να διεκδικήσει ως αντίτιμο.
Πέραν του ανατολίτικου παζαριού για το ύψος της οικονομικής βοήθειας από την ΕΕ, ο στόχος δεν είναι τόσο το ούτως ή άλλως επικοινωνιακού χαρακτήρα άνοιγμα νέων κεφαλαίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, καθώς ούτε η ΕΕ ούτε ο Ερντογάν θέλουν ουσιαστική πρόοδο προς μια πλήρη ένταξη, που θα ανέτρεπε τις ισορροπίες και στις δύο πλευρές.Στρατηγικός στόχος των Ερντογάν - Νταβούτογλου είναι να αναδείξουν τη σταθεροποίηση του καθεστώτος τους και τη διασφάλιση της ακεραιότητας της χώρας ως ζωτικών συμφερόντων των Βρυξελλών και του Βερολίνου.
http://www.ethnos.gr/giorgos_kapopoulos/arthro/tourkiki_realpolitik-64341946/
