Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου *- Δεν χωράει αμφιβολία ότι η κατάρριψη του
ρωσικού μαχητικού Α/Φ Su-24 από την Τουρκική Πολεμική Αεροπορία, τη
Δευτέρα 24 Νοεμβρίου, προκάλεσε παγκόσμια ανησυχία και σοβαρό
προβληματισμό για την επόμενη ημέρα, κυρίως για τη μορφή της ρωσικής
αντίδρασης και το ενδεχόμενο γενικότερης εμπλοκής. Στη χώρα μας όμως,
όπου κυριαρχεί η υπερβολή και η στρέβλωση, όπου όλα σχεδόν γίνονται…
διαφορετικά, η ανησυχία και ο προβληματισμός προσέλαβε επιεικώς
«αξιοπερίεργες» διαστάσεις.
Ο... Παΐσιος και τα blogs
Είχαμε αυτό το διήμερο, ένα μεγάλο μέρος
της κοινής γνώμης, επηρεαζόμενο από λίγα ευτυχώς ΜΜΕ, από κάποιους
«αναλυτές» των κοινωνικών δικτύων και τον «βομβαρδισμό» κάποιων
ιδιαίτερων blogs, έδινε την εντύπωση ότι περίμενε με… προσμονή και χαρά
τη στρατιωτική κλιμάκωση της κρίσεως Ρωσίας – Τουρκίας και γιατί όχι μία
πολεμική αναμέτρηση που θα «έδινε το χαστούκι» στην Τουρκία που εμείς
οι Έλληνες δεν μπορέσαμε ποτέ (κατ’ αυτούς) να δώσουμε. Είχαμε όμως και
μία διάχυτη συνωμοσιολογία προσανατολισμένη κατά της «κακής Δύσης» που
έφθασε στα όρια του τραγελαφικού ανορθολογισμού.
Λίγο ο… Γέρων Παΐσιος με τις προφητείες
του (ναι υπάρχουν κάποιοι στην Ελλάδα που εξηγούν θέματα Διεθνών Σχέσεων
με τον τρόπο αυτό), λίγο η λανθάνουσα ρωσολαγνία και η διαχρονική
προσδοκία του… «Μόσκοβου», κάτι ο έμφυτος βυζαντινός αντιδυτικισμός και
το πιο σημαντικό η εδώ και 40 χρόνια αδυναμία ή αναποφασιστικότητα ή
ψύχραιμη αντιμετώπιση (διαλέγετε και παίρνετε) να απαντήσουμε με τον
ίδιο τρόπο στην Τουρκία, η οποία, σε καθημερινή σχεδόν βάση, παραβιάζει
τον Εθνικό μας Εναέριο Χώρο (ΕΕΧ), σε συνδυασμό με την ουδετερότητα που
κρατούν οι Σύμμαχοι μας, ίσως να εξηγούν (αλλά όχι να δικαιολογούν) τα
όσα ακούσθηκαν από την περασμένη Δευτέρα μέχρι και σήμερα.Θα αποφύγουμε μία ακόμα ανάλυση για τα
αίτια που οδήγησαν την ηγεμονική νεοθωμανική Τουρκία σε μία εξαιρετικά
υψηλού ρίσκου επιθετική ενέργεια εναντίον της Ρωσίας. Κρίνουμε όμως
σκόπιμο να αναφερθούμε σε δύο κρίσιμους παράγοντες που θα βοηθήσουν το
ξεδίπλωμα της επιχειρηματολογίας μας για το τι πραγματικά συμβαίνει.
Το πόκερ του «Σουλτάνου» που δεν βγαίνει
Είναι γνωστό και εμφανές το «στρατηγικό
πόκερ» που παίζει ο Πρόεδρος της Τουρκίας και επίδοξος Σουλτάνος, Ταγίπ
Ερντογάν, στη Συρία αλλά και ο διάχυτος εκνευρισμός του ιδίου και της
κυβέρνησης του καθόσον δεν «του βγαίνει το παιχνίδι». Όπως είναι γνωστές
και οι σχέσεις που έχουν κύκλοι της Τουρκίας με τον ISIS αλλά και οι
«μπίζνες» που γίνονται με το λαθραίο πετρέλαιο και βάζουν στα ταμεία των
τζιχαντιστών 10 εκατ. δολάρια την εβδομάδα, όπως μας πληροφορεί η
βρετανική εφημερίδα The Guardian. Αυτό κανείς στη Δύση δεν μπορεί να το
«χωνέψει».
Ο Πούτιν που δεν έχει λόγο να απαντήσει στρατιωτικά...
Ο δεύτερος κρίσιμος παράγοντας είναι η
γνωστή πλέον η στρατηγική αντίληψη του Προέδρου Πούτιν (λιγουλάκι...
Τσάρος αυτός) σε ό,τι αφορά στην προστασία αυτών που θεωρεί ρωσικά
συμφέροντα, αλλά και στην απώτερη καθιέρωση της Ρωσίας ως παγκόσμιας
Υπερδύναμης... Η κάθε χώρα, λοιπόν, ενεργεί προς υποστήριξη αυτών που
θεωρεί ως εθνικά της συμφέροντα.
Λοιπόν αγαπητοί «πολεμοχαρείς»
συμπολίτες μου θα σας απογοητεύσω, αλλά αδίκως περιμένετε να
εκπληρωθούν… οι προφητείες. Η Ρωσία είναι περισσότερο από βέβαιο ότι θα
απαντήσει στην Τουρκική επιθετική ενέργεια, αλλά διαθέτει πολλά
περισσότερα και πιο αποτελεσματικά τρόπους για αυτό, από μία καθαρά
στρατιωτική ενέργεια, τους οποίους μάλιστα περιέγραψε εκτενώς χθες στο
liberal.gr με άρθρο του o Ανδρέας Ανδριανόπουλος (http://www.liberal.gr/arthro/22395/apopsi/arthra/den-tha-uparxei-amesi-emploki-rosias-me-tourkia.html).
Το τελευταίο πράγμα που θα ήθελε αυτήν την περίοδο ο Πούτιν, όταν οι
Δυτικές Χώρες -ακόμα και οι ΗΠΑ- έχουν αποδεχθεί ότι χωρίς ενεργή
συμβολή της Ρωσίας ούτε ο ISIS μπορεί να καταπολεμηθεί, ούτε η συριακό
πρόβλημα μπορεί να επιλυθεί, να τεθεί εκτός αυτού του πλαισίου. Τα
στρατιωτικής φύσεως αντίποινα όχι μόνο θα κλιμάκωναν την κατάσταση και
θα περιέπλεκαν την όλη κατάσταση στην περιοχή, αλλά θα έστρεφαν εναντίον
της Ρωσίας ολόκληρο το ΝΑΤΟ.
...και η μη εμπλοκή του ΝΑΤΟ, παρά την «παραφιλολογία»
Σχετικά με μία ενδεχόμενη εμπλοκή ΝΑΤΟ
και την «παραφιλολογία - αρθρολογία» που αναπτύχθηκε αναφορικά με το
περίφημο άρθρο 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (North Atlantic Treaty)
(δέσμευση της συλλογικής άμυνας-ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής) κρίνεται
σκόπιμο να υπογραμμισθεί ότι η έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου (North
Atlantic Council) το απόγευμα της Δευτέρας, λίγες ώρες μετά την
κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού, αφορούσε στην ενημέρωση των
κρατών-μελών της Συμμαχίας από την Τουρκία. Δεν συζητήθηκε τίποτα άλλο.
Εκτός από τα λόγια συμπάθειας από
κάποιες χώρες για το δικαίωμα προστασίας συνόρων (ναι και στον αέρα
υπάρχουν… σύνορα για να μην υπάρχουν σχετικές απορίες…σαν αυτές για τα
σύνορα στην θάλασσα) και κάποιες κινήσεις κεφαλιών που υποδήλωναν
ενδιαφέρον και κατανόηση, δεν προέκυψε απολύτως κάτι που να δείχνει ότι
το ΝΑΤΟ έχει την πρόθεση να εμπλακεί. Άλλωστε, μέλος του ενήργησε
επιθετικά και δεν δέχθηκε επίθεση το ίδιο.
Το ότι η Συμμαχία ως ενιαίος Οργανισμός
δεν επιθυμεί να παρασυρθεί σε μια επικίνδυνη αντιπαράθεση με τη Ρωσία
λόγω της Τουρκικής αλαζονικής ενέργειας φαίνεται και από το γεγονός ότι
δεν υπήρξε ανακοινωθέν (που είναι κάτι επίσημο και σημαντικό), αλλά απλά
μία χαλαρή και μάλλον διακριτική δήλωση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ
περί «αλληλεγγύης και υποστήριξης της εδαφικής ακεραιότητας της
Τουρκίας», αλλά και «στην ανάγκη ψυχραιμίας και αποκλιμάκωσης».
Εάν μάλιστα αυτοί που έσπευσαν στα
τηλεοπτικά παράθυρα χθες και προχθές για να υποστηρίξουν ότι το ΝΑΤΟ με
την «αμέριστη» στήριξη στην Τουρκία κλιμακώνει στρατιωτικά και
αντιπαρατίθεται στη Ρωσία διάβαζαν και τις απαντήσεις που δόθηκαν σε
σχετικές ερωτήσεις δημοσιογράφων, θα έβλεπαν ότι ο ΓΓ τόνισε ότι η
πληροφόρηση που έχει το ΝΑΤΟ προέρχεται μόνο από την Τουρκία και ότι ο
κοινός εχθρός είναι ο ISIL όπως είθισται να ονομάζεται στη Συμμαχία ο
ISIS. Βέβαια, εδώ να πούμε ότι μας ενοχλεί το γεγονός ότι όταν η Ελλάδα
διαμαρτύρεται και θέτει το θέμα των παραβιάσεων του ΕΕΧ στο ΝΑΤΟ, τότε
επικρατεί εκκωφαντική σιωπή.
Στην πλειονότητα τους οι χώρες που
συμμετέχουν στις ευρωατλαντικές δομές χαρακτήρισαν την κρίση που
προέκυψε ως διμερές πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπισθεί με
αποκλιμάκωση και ψυχραιμία. Ναι μεν ο Πρόεδρος Ομπάμα με τη δήλωση «Η
Τουρκία, όπως κάθε άλλη χώρα διαθέτει το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον
εναέριο χώρο της και τα σύνορά της (όταν παραβιάζονται)» στήριξε από τη
μία πλευρά τη σύμμαχο του, αλλά ταυτόχρονα μίλησε για την αναγκαιότητα
να ξεκινήσουν οι συνομιλίες μεταξύ των δυο χωρών για την αποκλιμάκωση
των ήδη τεταμένων σχέσεων τους, ενώ ο εκπρόσωπος του Αμερικανικού
Πενταγώνου ήταν ακόμα πιο προσεκτικός. Ενώ στην Τουρκία δεν
ικανοποιήθηκαν και επικράτησε κάποιο είδος «παγωμάρας», εδώ στην Ελλάδα
τα σενάρια συνωμοσίας μιλούσαν για αμερικανικό «δάκτυλο» στην αλαζονική
συμπεριφορά της γειτονικής μας χώρας.
Προέχει τώρα για τη Δύση η συνεννόηση με τη Ρωσία
Κάτι που δεν έχει γίνει κατανοητό σε
κάποιους κύκλους είναι ότι αυτήν τη χρονική περίοδο προέχει για τη Δύση η
συνέχιση και η ολοκλήρωση της πολιτικής συνεννόησης με τη Ρωσία αφενός
μεν για την αποτελεσματική καταπολέμηση του ISIS, αφετέρου για την
οριστική επίλυση της συριακής κρίσης με έναν πολιτικό διακανονισμό, όπως
είχα γράψει και σε προηγούμενο άρθρο-ανάλυση εδώ στο liberal.gr. Εκτιμώ
ότι αυτή η διάσταση θα τονισθεί μάλιστα στην επικείμενη επίσκεψη του
Γάλλου Πρόεδρου, Ολάντ, στη Μόσχα.
Συμπερασματικά, ας μην… αναμένουμε
κλιμάκωση και στρατιωτική αναμέτρηση και η Τουρκία με την κατάρριψη θα
χάσει και δεν θα κερδίσει με την παράτολμη και αλαζονική της ενέργεια,
αν σκόπευε τελικά στον τορπιλισμό της συνεννόησης και τη συνεργασία
Δύσης-Ρωσίας για την οποία φοβάται ότι θα την θέσει εκτός «παιχνιδιού»
και θα θέσει σε κίνδυνο τα συμφέροντα της.
ΥΓ. Ναι μεν είναι παράτολμο αλλά δεν θα
πρέπει να απορρίπτουμε και την εκδοχή ότι οι Τούρκοι δεν γνώριζαν ότι το
Su-24 ήταν ρωσικό (ίσως το εξέλαβαν ως συριακό) και μάλλον… την έκαναν
την… «εξυπνάδα». Μία εξυπνάδα που εκτιμώ ότι θα τους βγει… ξινή!
* Ο Αντιστράτηγος ε.α.
Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Ερευνητής - Αναλυτής στο Ινστιτούτο
Αναλύσεων Άμυνας και Ασφάλειας. Είναι απόφοιτος της ΣΕΘΑ και έχει
περατώσει Στρατηγικές Σπουδές Ασφαλείας. Διατέλεσε Εκπρόσωπος Τύπου του
Α/ΓΕΕΘΑ, Διευθυντής Διεθνών Σχέσεων στο ΥΕΘΑ/ΓΓΟΣΑΕ, ενώ υπηρέτησε σε
διοικητικές και επιτελικές θέσεις στην Ελλάδα και στο ΝΑΤΟ.
