Του Γκι Φερχόφστατ*Ας παραδεχτούμε ότι η ελληνική «σπαζοκεφαλιά» είναι αποτέλεσμα κοινής ευθύνης. Βρισκόμαστε σε αυτό το χάλι διότι οι Έλληνες δεν έκαναν ποτέ ένα πραγματικό μεταρρυθμιστικό πακέτο ή δεν έκαναν ποτέ τη ρήξη με τα λάθη του παρελθόντος. Αλλά επίσης διότι η Ευρώπη ακολούθησε εσφαλμένες πολιτικές – πολιτικές που συνοψίζονται στην εφαρμογή κοινής λογιστικής, η οποία αργά και σταθερά έπνιξε την ελληνική οικονομία.
Όλοι μπορούν να κάνουν εσφαλμένες πολιτικές επιλογές, αλλά εμείς έχουμε κολλήσει σε τέτοιες επιλογές για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Το ίδιο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει καταστήσει σαφές ότι η σημερινή στρατηγική δεν θα μπορούσε ποτέ να δώσει μία μακροπρόθεσμη λύση. Αντί να κάνουμε σαν παιδιά στην παιδική χαρά, πρέπει όλοι να αναλάβουμε την ευθύνη των αποτυχιών μας.
Η μόνη διέξοδος από την κρίση αυτή μπορεί να προκύψει από μία τελείως νέα και συνολική προσέγγιση η οποία θα δίνει λύσεις στην Ελλάδα, αλλά επίσης στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι ώστε να μην μπορούν να ξαναεμφανιστούν αυτές οι δραχμές. Οι ευρωπαϊκοί λαοί, τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο, αξίζουν καλύτερη μεταχείριση από αυτό που έχουμε δει μέχρι σήμερα.
Αξίζουν μία σταθερή ευρωζώνη:
Για να εργάζονται, για να επενδύουν, για να ζουν. Αυτό που δεν τους αξίζει είναι καβγατζήδες πολιτικοί σε μία παραλυτική πολιτική αναμέτρηση. Δεν τους αξίζουν ιστορίες πανικού από υψηλόβαθμους Γερμανούς πολιτικούς για την εγκατάσταση «κυβέρνησης τεχνοκρατών» στην Ελλάδα, ή για ένα Grexit που θα συνοδεύεται από την επανεισαγωγή της δραχμής. Τέτοιοι κινδυνολόγοι πρέπει να έχουν επίγνωση ότι βλάπτουν τις οικονομίες μας και πρέπει να το σκέφτονται δύο φορές πριν ανοίξουν το στόμα τους.
Η ελληνική κυβέρνηση χρειάζεται τώρα να σχεδιάσει πώς θα εφαρμόσει βαθιές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Πώς θα διασφαλίσει ότι όλοι πληρώνουν δίκαια το μερίδιο που τους αντιστοιχεί σε φόρους. Πώς θα απαλλάξουν τις υπηρεσίες υγείας από τη διαφθορά. Πώς θα τελειώσει το πελατειακό σύστημα και την πολιτική νομενκλατούρα που ελέγχει το σύστημα αυτό. Πώς να ανοίξει την αγορά εργασίας και θα δώσει τους νέους Έλληνες δικαίωμα στη δουλειά. Πώς θα κάνει δραστικές περικοπές στο δημόσιο τομέα και θα περιορίσει το βάρος των κρατικών τραπεζών.
Κοντολογίς, πρέπει να δείξουν στην υπόλοιπη Ευρώπη ότι θα εγκαθιδρύσουν το κράτος δικαίου στην Ελλάδα. Μπορεί η Ελλάδα να είναι το λίκνο της δημοκρατίας, αλλά αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι είναι το κέντρο της χρηστής διακυβέρνησης σήμερα. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα δεν είναι ακριβώς αυτό που διαβάσαμε στις περισσότερες από τις προτάσεις των τελευταίων λίγων εβδομάδων:
Περισσότεροι φόροι για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Αυτές οι προτάσεις ήταν εργασιοκτόνες, δεν δημιουργούν θέσεις εργασίας. Ο Τσίπρας οφείλει να ανοίξει τις αγορές και να ιδιωτικοποιήσει τις διεφθαρμένες κρατικές επιχειρήσεις. Σε αντάλλαγμα, πρέπει να του δώσουμε ρευστότητα για να κινήσει και πάλι την ελληνική οικονομία. Αυτό πρέπει να είναι το κύριο μέλημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Σε αντιστάθμισμα, πρέπει επίσης να δώσουμε μία μακροχρόνια λύση για το ελληνικό χρέος.
Επειδή η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να γίνει ένας υπεύθυνος εταίρος. Ισχυριζόμαστε ότι σώσαμε την Ελλάδα με τη χορήγηση ενός πακέτου διάσωσης ύψους πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ. Στην πραγματικότητα, φορτώσαμε τη χώρα με πολύ μη βιώσιμο χρέος. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αυτήν την κρίση για να δημιουργήσουμε μία διαρθρωτική λύση, μία λύση που εξαφανίζει το ρίσκο που διαβρώνει την ευρωπαϊκή μας οικονομία μέρα τη μέρα. Αυτό μπορεί να το κάνει ένα ταμείο εξαγοράς χρέους:
Προωθεί τις ανάγκες αναχρηματοδότηςη των 18 ευρω-οικονομιών μας, με αντάλλαγμα μεταρρυθμίσεις που προωθούν την ανάπτυξη. Εδραιώνει την αρχή των μεταρρυθμίσεων στην ευρωζώνη και μειώνει ταυτόχρονα, δραστικά, το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους μας. «Win-Win» αντί για «Lose-Lose».
Μαζί με ένα τέτοιο ταμείο εξαγοράς χρέους, χρειαζόμαστε να εισαγάγουμε τους επονομαζόμενους «αυτόματους σταθεροποιητές» σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όλες οι ανεπτυγμένες οικονομίες τους έχουν: Ενεργοποιούνται από τη στιγμή που πλήττεται η οικονομία και αμβλύνουν τις χειρότερες συνέπειες μίας κρίσης, βοηθώντας στο ξεπέρασμα των σοβαρότερων συνεπειών.
Και φυσικά, χρειαζόμαστε περαιτέρω ολοκλήρωση της οικονομικής πολιτικής σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μία κανονική διακυβέρνηση της ευρωζώνης, ή ακόμα καλύτερα, μία κανονική κυβέρνηση του ευρώ, σαν αυτήν που έχουν πίσω τους το δολάριο, το γεν και η λίρα.
Συνοψίζοντας, χρειαζόμαστε μία δραστικά νέα προσέγγιση για τις διαπραγματευτικές ομάδες, τόσο την ελληνική όσο και την ευρωπαϊκή. Μία προσέγγιση που να αναγνωρίζει ότι έχουμε ανάγκη από μία αλλαγή μοντέλου: Πραγματική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα για πραγματικά ευρωπαϊκή συνεργασία. Ένα συνολικό πακέτο που λειτουργεί πέρα από τα όρια της σημερινής κρίσης, αλλά δημιουργεί ανάπτυξη και ευημερία για τα χρόνια που έρχονται.
* Άρθρο γνώμης του Γκι Φερχόφστατ, ηγέτη των Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πρώην πρωθυπουργού του Βελγίου (1999-2008), στο Politico.
