Η Γερμανία δεν έχει εγκαταλείψει τα Δυτικά Βαλκάνια και θα προωθήσει
την πλήρη ένταξή τους στην Ε.Ε. όταν συντρέξουν οι προϋποθέσεις και από
τις δύο πλευρές. Αυτό είναι το μήνυμα της περιοδείας Μέρκελ σε Αλβανία,
Σερβία και Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την πρώτη ουσιαστική επανεργοποίηση του
ενδιαφέροντος της Γερμανίας για την περιοχή από το 1999, όταν μετά τους
βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία ο καγκελάριος Σρέντερ είχε
εξαγγείλει το μεγαλεπήβολο Σύμφωνο Σταθερότητας για τα Βαλκάνια με
φιλοδοξίες περιφερειακού Σχεδίου Μάρσαλ και έθεσε επικεφαλής τον στενό
του συνεργάτη και προϊστάμενο των υπηρεσιών της Καγκελαρίας Μπόντο
Χόμπαχ.Μετά από λίγους μήνες το ενδιαφέρον του Βερολίνου έσβησε
και όλα έμοιαζαν να έχουν επιστρέψει στο 1876-77 την εποχή του
Ρωσοτουρκικού Πολέμου, όταν ο καγκελάριος Μπίσμαρκ είχε αποφανθεί ότι
«τα Βαλκάνια δεν αξίζουν ούτε τα κόκαλα ενός Πομερανού Γρεναδιέρου».Η ανανέωση ενδιαφέροντος σε μια δύσκολη ούτως ή άλλως στιγμή για την Ε.Ε. - Ευρωζώνη και στην κορύφωση της ελληνικής κρίσης, αποτυπώνει την ανησυχία που υπάρχει στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για τις σοβαρές παρενέργειες που θα είχε μια περιθωριοποίηση των Δυτικών Βαλκανίων, αν δεν συντηρηθεί η αξιοπιστία της ευρωπαϊκής προοπτικής.
Χώρος ανομίας, οργανωμένου εγκλήματος, λαθρεμπορίου, εισόδου λαθρομεταναστών και εμπορίου όπλων, τα Δυτικά Βαλκάνια κρύβουν ακόμη εκρηκτική δυναμική επιστροφής στις εθνικιστικές συγκρούσεις που ακολούθησαν τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, όπως καταδείχθηκε στις πρόσφατες αιματηρές συγκρούσεις στην πόλη Κουμάνοβο στην ΠΓΔΜ. Χωρίς στήριξη από την Ε.Ε. οι ηγέτες της περιοχής όταν δεν υπάρχει ορίζοντας ανάπτυξης και βελτίωσης της καθημερινότητας καταφεύγουν στην πατριδοκαπηλία και τον εθνικολαϊκισμό.
Πέραν των παραπάνω και παρά τον μετριοπαθή χαρακτήρα του Βαλκανικού Ισλάμ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στις επαρχίες Σαντζάκ και Πρέσεβο της Σερβίας , στην Αλβανία, στην ΠΓΔΜ αλλά και στη Βουλγαρία, ουδείς σήμερα μπορεί να αποκλείσει ότι η περιοχή που είναι ήδη δίοδος διακίνησης υποψηφίων Τζιχαντιστών από τη Δυτική Ευρώπη στη Μέση Ανατολή να γίνει και πεδίο δράσης ένοπλων ομάδων φονταμενταλιστών.
Η χώρα που πλήρωσε ακριβά την αναδίπλωση στον εθνικολαϊκισμό, η Σερβία, είναι σήμερα παράγων μετριοπάθειας και σταθερότητας, σε αντίθεση με τον έξαλλο σωβινισμό της Αλβανίας του Ράμα, που ξεκίνησε την πολιτική του διαδρομή ως εκσυγχρονιστής (!) για να ξεπεράσει σε φθηνή και αποσταθεροποιητική δημαγωγία τον προκάτοχό του Μπερίσα. Από κοντά η γειτονική ΠΓΔΜ, με τον απερίγραπτο Γκρουέφσκι, που έχει αποδείξει ότι είναι ικανός για κάθε τυχοδιωκτική πρωτοβουλία και ενέργεια που θα μπορούσε να τον κρατήσει στην εξουσία.
Αν δεν υπάρξει μετά την περιοδεία Μέρκελ μια συνολική θεσμική στήριξη από την Ε.Ε., πολύ γρήγορα η σταθεροποιητική επίδραση μιας έστω και μακρινής ευρωπαϊκής προοπτικής θα εξαφανισθεί και θα δώσει τη θέση της σε αλυτρωτικά οράματα μεγάλης Αλβανίας, μεγάλου Κοσόβου, αλλά και μεγάλης Βουλγαρίας.
Όταν το 1987 η Σερβική Ακαδημία Επιστημών με πρωταγωνιστή τον συγγραφέα και μετέπειτα πρόεδρο - μαριονέτα του Μιλόσεβιτς Ντόμπριτσα Τσόστσις εξέδωσε το παραληρηματικό μανιφέστο «Όπου Σέρβος και Σερβία» αντιμετωπίσθηκε με υποτίμηση και ειρωνικά χαμόγελα, όπως πριν από ένα περίπου χρόνο αντιμετωπίσθηκε ως κωμική η πτήση τηλεκατευθυνόμενης μινιατούρας αεροπλάνου που το κατηύθυνε ο αδελφός του Ράμα σε γήπεδο του Βελιγραδίου όπου έπαιζαν ομάδες των δυο χωρών.
Επί πλέον όχι μόνον τα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά συνολικά η Νοτιοανατολική Ευρώπη, σε περίπτωση όξυνσης της αντιπαράθεσης Δύσης-Ρωσίας για την Ουκρανία είναι το κατ’ εξοχήν πεδίο όπου η Μόσχα έχει τη δυνατότητα να επιχειρήσει κινήσεις αντιπερισπασμού, με πολιορκητικό κριό την κατασκευή δικτύων μεταφοράς ενέργειας προς την υπόλοιπη Ευρώπη.
Επιστροφή στον αλυτρωτισμό
Αν δεν υπάρξει μετά την περιοδεία Μέρκελ μια συνολική θεσμική στήριξη από την Ε.Ε., πολύ γρήγορα η σταθεροποιητική επίδραση μιας έστω και μακρινής ευρωπαϊκής προοπτικής θα εξαφανισθεί και θα δώσει τη θέση της σε αλυτρωτικά οράματα μεγάλης Αλβανίας, μεγάλου Κοσόβου, αλλά και μεγάλης Βουλγαρίας.
kapopoulos@pegasus.gr-Γ. ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
