11 Μαΐου 2015

Δεν φεύγει κανείς

image
Στην Βρετανία τρεις πολιτικοί αρχηγοί (των Εργατικών, των Φιλελεύθερων Δημοκρατών και του Κόμματος Ανεξαρτησίας UKIP, Εντ Μίλιμπαντ, Νικ Κλεγκ και Νάιτζελ Φάρατζ) παραιτήθηκαν πριν καν ολοκληρωθεί η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων, χωρίς να τους ασκηθεί καμία εσωκομματική πίεση, χωρίς να το ζητήσει κάποιος δελφίνος, χωρίς να γίνουν πολύωρες συσκέψεις και συνεδριάσεις κομματικών οργάνων ή να πάρουν φωτιά τα τηλεοπτικά πάνελ.Δεν πρόκειται για κάποια βρετανική ιδιαιτερότητα αλλά για το αυτονόητο, το οποίο απλώς υπενθυμίστηκε με αφορμή την επανεκλογή του Ντ. Κάμερον. Στην πολιτική ισχύει ότι ο ηγέτης παίρνει πάνω του και τη νίκη και την ήττα, επομένως όταν χάνει, φεύγει. Αυτός είναι ο κανόνας. Η εξαίρεση έχει να κάνει με τις ειδικές συνθήκες κάθε περίπτωσης. Αν, για παράδειγμα, η ήττα είναι οριακή, αν η επίδοση είναι καλύτερη του αναμενόμενου, αν καταγράφεται αύξηση ποσοστών ανεξάρτητα από τη σειρά κατάταξης, αν δηλαδή, με αντικειμενικούς όρους, το κόμμα πήγε καλά.

Η πρόσφατη βρετανική εμπειρία είναι αφορμή για να αναλογιστεί κανείς το ελληνικό παράδειγμα. Οχι απλώς οι πολιτικοί αρχηγοί χάνουν και δεν φεύγουν αλλά κανείς δεν φεύγει. Μετά την ήττα, συνήθως, ακολουθεί μια τιτάνια προσπάθεια διάσωσης του «ενός», είτε μέσω του ελέγχου των κομματικών μηχανισμών είτε με διάφορα κόλπα όπως το σενάριο της αριστερής παρένθεσης. Ακόμη και αν αναγκαστεί κανείς να αποχωρήσει υπό το βάρος μιας συντριβής και πάλι μπορεί να μην το εννοεί, με αποτέλεσμα να οργιάζει το παρασκήνιο μήπως και βρεθεί κάποια μέθοδος να παραμείνει, επειδή για παράδειγμα, έρχεται ένα τέτοιο αίτημα από κάτω.

Το επιχείρημα είναι ότι δεν φεύγουν επειδή τους χρειάζεται η πατρίδα και επειδή αναμένεται σύντομα η δικαίωσή τους. Εμφανίζονται να θέλουν να προσφέρουν, δέσμιοι του καθήκοντος και αφοσιωμένοι σε μια αποστολή που ανέθεσαν μόνοι τους στον εαυτό τους. Η πραγματικότητα είναι ότι -συνήθως- δένονται στην καρέκλα τους γιατί δεν αντέχουν να υπάρχουν διαφορετικά, εκτός προσκηνίου της δημόσιας ζωής. Είναι τόσο εθισμένοι στην εξουσία, τόσο ταυτισμένοι με την δημόσια εικόνα τους, τόσο μαθημένοι στις αυλές και τα παραφερνάλια της ηγεσίας, που δεν διανοούνται κάτι άλλο.

Καθόλου παράξενο όταν δεν είναι οι μόνοι. Αντίθετα, είναι πολλοί, ίσως οι περισσότεροι. Το παλιό πολιτικό σύστημα δίνει μάχη επιβίωσης και κάνει τα πάντα για να κρατήσει τη δουλειά. Με πρόσχημα την (υποτιθέμενη) υποχρέωσή τους να βοηθήσουν την εθνική προσπάθεια αγωνίζονται με νύχια και με δόντια να παραμείνουν στα πράγματα. Ακόμη και αν δεν βγουν βουλευτές, να βρουν μια θεσούλα σε μια επιτροπούλα, να έχουν μια ιδιότητα για να τρυπώνουν στις τηλεοπτικές εκπομπές, να πάνε σε κάποια κομματική εκδήλωση και να μιλήσουν μπροστά σε άδειες καρέκλες, να είναι στο κουρμπέτι, να παραγοντίζουν - να μην υποχρεωθούν να κάνουν ένα κανονικό επάγγελμα και μια κανονική ζωή γιατί ποτέ δεν ήταν κανονικοί.

Οι ίδιοι και οι ίδιοι άνθρωποι αναλαμβάνουν τις ίδιες και τις ίδιες πρωτοβουλίες για να σώσουν και να ξανασώσουν την πατρίδα και την παράταξη, τη χώρα και το χώρο. Κανείς δεν τους ακούει, κανείς δεν τους δίνει σημασία, αλλά επιμένουν, συνεχίζουν, δεσμεύουν τις διαδικασίες ανασυγκρότησης των ρημαγμένων τους κομμάτων, εμποδίζουν με την παρουσία τους το οξυγόνο να μπει στο μολυσμένο δωμάτιο.

Δεν χρειάζονται ούτε έρευνες κοινής γνώμης, ούτε πορίσματα της πολιτικής επιστήμης, ούτε συμπεράσματα μιας επιτροπής σοφών για να καταλάβει κανείς ότι όσο η παλιά φρουρά δεν φεύγει από το κάδρο δεν υπάρχει περίπτωση να γεννηθεί το νέο. Μπορεί να είναι άδικο για κάποιους να αποσυρθούν, για κάποιους άλλους ανυπόφορο, μπορεί να μην φαίνονται αυτή τη στιγμή ποιοι είναι οι καλύτεροι που θα έρθουν, αλλά αν δεν απελευθερωθεί η πολιτική περιοχή που είναι πιασμένη από τις παλιές καραβάνες της εξουσίας, τους επαγγελματίες του παλαιοκομματισμού, τους συνδεδεμένους με τις αμαρτίες του παρελθόντος, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να ανακοπεί η δυναμική του εθνικολαϊκισμού που σαρώνει τα πάντα.

Η μεγάλη δύναμη του Α. Τσίπρα είναι ότι δεν έχει αντίπαλο. Οταν αρχίσει η φθορά της κυβέρνησης, τότε πράγματι μπορεί να προκληθούν σοβαρά πολιτικά γεγονότα, αλλά ίσως οι επόμενοι πρωταγωνιστές θα προέρχονται και πάλι από τον ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί εκεί το παιχνίδι είναι ανοιχτό, αναδεικνύονται πρόσωπα, δίνονται ευκαιρίες ανέλιξης, υπάρχει πάθος, τόλμη, φαντασία, ενσυναίσθηση - και δυστυχώς δεν υπάρχει αναπτυξιακό σχέδιο ούτε βούληση για άρση των αιτίων της ελληνικής χρεοκοπίας.

Όσο ο παλιός πολιτικός κόσμος μένει ακίνητος, τόσο απλώνονται οι ρίζες του σημερινού συστήματος εξουσίας στο κοινωνικό υπέδαφος. Οι απογοητευμένοι ψηφοφοφόροι δεν θα κοιτάξουν πίσω, όπως η γυναίκα του Λωτ τα Σόδομα, θα προχωρήσουν μπροστά - και ό,τι γίνει.