Της Megan McArdle, BloombergviewΕπί μια περίπου δεκαετία η Βενεζουέλα του Τσάβες και η Αργεντινή της Κιρχνέρ, αποτελούσαν πρότυπα για αριστερίζοντες που αναζητούσαν κάτι πέραν του νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Το πρόγραμμα του Τσάβες αύξησε δραματικά τις κοινωνικές δαπάνες και η άρνηση της προέδρου της Αργεντινής να υποκύψει στους ξένους επενδυτές πρόσφεραν πρότυπα στην νεοφιλελεύθερη ρητορική περί αγορών και ισορροπημένων προϋπολογισμών.Για τους νεοφιλελεύθερους το πρόβλημα στη Βενεζουέλα προκλήθηκε από την κατασπατάληση των πόρων από την πώληση πετρελαίου σε κοινωνικές δαπάνες, από τον Τσάβες και τον διάδοχό του Μαδούρο. Μόνο μια αύξηση στις τιμές του πετρελαίου θα μπορούσε να ανατρέψει την κατάσταση.
Η Αργεντινή, από την πλευρά της, αποκόπηκε από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίου και το μόνο που απέμεινε ήταν η καταφυγή σε ολοένα και απέλπιδες οικονομικές λύσεις. Το μόνο που στήριζε την οικονομία της ήταν η ζήτηση προϊόντων της από την Κίνα.Τα επιχειρήματα αυτά όμως δεν πείθουν τους οπαδούς του κινήματος Τσάβες, που πιστεύουν ότι τα όσα αναφέρουν οι αγορές είναι απλώς θεωρία και ότι οι στενοί συνεργάτες του Τσάβες θα μπορούσαν να δείξουν πραγματική, απτή πρόοδο όσον αφορά τη μείωση της φτώχειας και την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης.
Η οικονομική θεωρία Τσάβες όμως κατέρρευσε πριν λίγα χρόνια. Βενεζουέλα και Αργεντινή βρίσκονται σε ύφεση και υποφέρουν από το γεγονός ότι δεν μπορούν να κάνουν εισαγωγές. Η κοινωνική πρόοδος στη Λατινική Αμερική έχει επίσης σταματήσει, χάρη, εν μέρει, στην απότομη άνοδο του δείκτη της φτώχιας στη Βενεζουέλα.Το ερώτημα αν η αναδιανομή εισοδήματος που επιχείρησε η κυβέρνηση της χώρας πιστώνεται την καταπολέμηση της φτώχειας ή ήταν η ικανότητα αθρόας προσφοράς εμπορευμάτων, τείνει να απαντηθεί υπέρ της προσφοράς εμπορευμάτων. Αν οι τιμές του πετρελαίου δεν ανέβουν η κυβέρνηση της Βενεζουέλας θα αντιμετωπίσει, σύντομα, δημοσιονομική κρίση.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η κυβέρνηση της χώρας δεν έπαιξε ρόλο στην αντιμετώπιση της φτώχειας. Η αναδιανομή εισοδήματος όμως που έκανε δεν παρήγαγε πλούτο και οικονομική ανάπτυξη, τουλάχιστον όχι στο βαθμό που θα έπρεπε για να καλύψει τις δικές της δαπάνες. Και αν επιθυμείς να καλυτερεύσεις τη ζωή των κατώτερων, οικονομικά, πληθυσμιακών στρωμάτων, οφείλεις να έχεις και ένα υποκατάστατο για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης.
Οι πολιτικές περικοπής, απλώς, των πηγών της ανάπτυξης – της παραγωγής πετρελαίου ή των επενδυτικών κεφαλαίων – θα καταστήσουν, σταδιακά, τον λαό, για τον οποίο αγωνίζεσαι να βγάλεις από τη φτώχεια, φτωχότερο. Και αν είναι κακό να χάνεις τη μάχη της φτώχειας, είναι ακόμα χειρότερο, για τη Βενεζουέλα, να προσπαθείς να στηρίξεις το καθεστώς σου με αντιδημοκρατικά μέτρα κατά του Τύπου, ώστε να περιορίσεις τις εναντίον στου λαϊκές αντιδράσεις.
Εξετάζοντας την κατάσταση στη Βενεζουέλα και οι υποστηρικτές του Τσαβισμού και οι πολέμιοί του μπορούν να πάρουν σημαντικά μαθήματα. Το πρώτο θα μπορούσε να έχει ως κεντρική ιδέα τη φράση: «Μην ξεχνάς ποτέ ότι δεν μπορείς να ελέγξεις τα πάντα».Η παγκόσμια οικονομία είναι πολύ ευρύτερη και ισχυρότερη από τους μοχλούς της ίδιας πολιτικής που έχεις στη διάθεσή σου, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι κάποιοι επιθυμούν να σε κάνουν να πιστέψεις πως αυτό που σχεδιάζεις «θα δουλέψει».
Δυστυχώς όταν τα πράγματα βαίνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση υποχρεώνεσαι να επιστρέψεις στην πραγματικότητα και μάλιστα με πολύ σκληρό τρόπο.
ΠΗΓΗ: www.bloombergview.com – ΑΠΟΔΟΣΗ: Παντελής Καρύκας
