Oι σχέσεις ανάμεσα στην
ελληνική Αριστερά και τη γερμανική πολιτική ηγεσία δεν ήταν ποτέ
εύκολες, δεδομένων των διαφορετικών στρατηγικών σχεδίων και των
συσχετισμών στο ευρωπαϊκό οικονομικό επίπεδο.
Προϊόντος του χρόνου όμως, η μεταξύ τους σχέση άλλαξε, όχι όμως εντυπωσιακά. Από τις ανοιχτά τρομοκρατικές προειδοποιήσεις Γερμανών αξιωματούχων το 2012 για το μέλλον της Ελλάδας, αν επικρατούσαν στις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ και οι αντιμνημονιακές δυνάμεις, φτάσαμε στον Ιανουάριο του 2014 να διαμηνύεται από τη γερμανική ηγεσία ότι είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τη νέα κυβέρνηση.Το γερμανικό πολιτικό σύστημα, ωστόσο, δεν κρατούσε ποτέ ενιαία στάση απέναντι στην ελληνική Αριστερά και τον ηγέτη της, και τα γερμανικά πολιτικά κόμματα, συνήθως στραμμένα στο γερμανικό ακροατήριο, προχωρούσαν σε αυστηρά «τελεσίγραφα», σε ήπιες «νουθεσίες» ή ακόμα και σε ανοιχτή στήριξη των προσπαθειών της νέας κυβέρνησης.
Oι «εχθροί»
H γερμανική κυβέρνηση έχει σαφές οικονομικό πρόσωπο: αυτό του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που δεν χάνει ευκαιρία να «κατακεραυνώνει» τις πολιτικές δυνάμεις που αντιτίθενται στην πολιτική της λιτότητας. Εσχάτως μάλιστα, ανέλαβε και τον ρόλο της επικοινωνιακής «αποδόμησης» του Ελληνα ομολόγου του, Γιάνη Βαρουφάκη, ενώ ήταν εκείνος που επανέφερε στη δημόσια συζήτηση την «τρόικα» και την πέμπτη αξιολόγηση, κατά παράβαση των συμφωνιών του Eurogroup.Ωστόσο, καταγράφεται μια «διττή» συμπεριφορά απέναντι στην Ελλάδα: Ενόσω ο Β. Σόιμπλε κρατούσε σκληρή στάση έναντι της Ελλάδας, η Ανγκελα Μέρκελ αποδεχόταν να συμμετάσχει στην επταμερή στις Βρυξέλλες και καλούσε τον Αλέξη Τσίπρα στο Βερολίνο. Τακτική «καλού και κακού αστυνομικού» ή πραγματική πολιτική διάσταση απόψεων; Αυτό μένει να αποδειχθεί τις επόμενες ημέρες...
Είναι πάντως ξεκάθαρο ότι οι «αδελφοί» Χριστιανοκοινωνιστές παίζουν καλά τον ρόλο τους. Ο πανίσχυρος συντηρητικός και λαϊκίστικος «βραχίονας» της Ανγκελα Μέρκελ στη Βαυαρία συχνά-πυκνά στέλνει τελεσίγραφα στην Αθήνα, με προεξάρχοντα τον Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στην Ευρωβουλή. Ο Βέμπερ υποστήριξε πρόσφατα ότι ο ρόλος της Γερμανίας στην ΕΚΤ πρέπει να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο, ενώ δεν δίστασε να προτείνει ψήφισμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενάντια στους Ανεξάρτητους Ελληνες.
Παρά τις ρητορείες όμως, οι Χριστιανοκοινωνιστές δεν παρεκκλίνουν ποτέ των επιλογών της Ανγκελα Μέρκελ. Χαρακτηριστική ήταν η πρόσφατη απειλή του προέδρου του CSU, Χορστ Ζέεχοφερ, που ξεκαθάρισε σε δύο βουλευτές του εκ των διαφωνούντων για τα της Ελλάδας ότι θα αποπεμφθούν. Εκείνοι τελικά τήρησαν τη «γραμμή».Εκείνοι που νιώθουν πάντως «τυχεροί» με τη νέα ελληνική κυβέρνηση είναι τα στελέχη της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), που τοποθετούνται οικονομικά και κοινωνικά στα «δεξιά» των Χριστανοδημοκρατών. «Θέλουμε να φύγει η Ελλάδα από το ευρώ και τώρα έχουμε παραπάνω ελπίδες ότι αυτό τελικά θα γίνει», έλεγε τον Φεβρουάριο ο ιδρυτής του κόμματος που «πρεσβεύει» μερίδα του γερμανικού κεφαλαίου, Μπερντ Λούκε. Την ίδια ώρα βέβαια, η ηγεσία του AfD έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο στο ξενοφοβικό «παιχνίδι» που έχει ξεκινήσει με το Pegida σε πολλές γερμανικές πόλεις.
Οι «αμφίσημοι»
Οι εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2013 επιβεβαίωσαν την πολιτική κυριαρχία της ένωσης Χριστιανοδημοκρατών και Χριστιανοκοινωνιστών (κατέλαβαν το 49,4% των εδρών στην Μπούντεσταγκ), ωστόσο υποχρεώθηκαν να δεχτούν έναν μικρό «πονοκέφαλο», τη συγκυβέρνηση με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD). Το ιστορικό κόμμα πάντως παραμένει αμετακίνητο στην αμφίσημη στάση που κρατά η σοσιαλδημοκρατία από το ξέσπασμα της κρίσης.Κορυφαία ηγετικά στελέχη της άφηναν να διαρρεύσει λίγες ώρες μετά τις τελευταίες εκλογές ότι η Γερμανία οφείλει να αποδεχτεί το δημοκρατικό κριτήριο των Ελλήνων, ενώ ο Σοσιαλδημοκράτης υφυπουργός και πρώην στέλεχος της ΕΚΤ, Γεργκ Ασμουσεν, ήταν εκείνος που είχε αναλάβει τον ρόλο του «διαύλου επικοινωνίας» μεταξύ Βερολίνου και Αθήνας. Εξωστρεφώς πάντως οι δηλώσεις παραμένουν «σκληρές». Πέραν των αλλοπρόσαλλων δηλώσεων του Μάρτιν Σουλτς, ο Τόμας Οπερμαν, επικεφαλής της Κ.Ο. τους, είπε χθες ότι «περαιτέρω βοήθεια θα δοθεί στην Ελλάδα μόνον αν είναι έτοιμη να λύσει τα προβλήματά της».
Οι «φίλοι»
Ο μοναδικός ξεκάθαρος σύμμαχος της ελληνικής Αριστεράς επί γερμανικού εδάφους είναι το Die Linke. Παρά το γεγονός ότι η παλαιότερη καταψήφιση των δανειοδοτικών πακέτων προς την Ελλάδα είχε προκαλέσει πλείστες αρνητικές αιτιάσεις από την τότε συγκυβέρνηση, σήμερα η ηγεσία του γερμανικού αριστερού κόμματος, που εκτελεί χρέη αξιωματικής αντιπολίτευσης, στηρίζει αναφανδόν τις προσπάθειες του Αλέξη Τσίπρα.
Αυτό φάνηκε από την υπερψήφιση της επέκτασης της δανειακής σύμβασης, ωστόσο 10 βουλευτές του απείχαν και τρεις καταψήφισαν. Οι διαφωνούντες συνέδεσαν τη στάση τους με τη «συνέχιση της καταστροφής», με τη Σάρα Βάγκενκνεχτ να σημειώνει πάντως ότι η ελληνική κυβέρνηση «διαπραγματεύτηκε γενναία» και πέτυχε έναν καλό προσωρινό συμβιβασμό.
Υποστηρικτές των προσπαθειών του ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον και οι Πράσινοι, με την επικεφαλής τους στην Ευρωβουλή, Σκα Κέλερ, να μιλά με υποστηρικτικά λόγια για τον Αλέξη Τσίπρα. Ο βουλευτής και πρώην υπουργός, Γιούργκεν Τριτίν, επιτέθηκε στην «Bild», λέγοντας ότι είναι «ρατσιστική και απεχθής» η καλλιεργούμενη εικόνα περί «άπληστων Ελλήνων». Η συμπρόεδρος του κόμματος, Σιμόνε Πέτερ, δήλωσε ότι πρέπει να εξεταστεί μακροπρόθεσμα το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Οι επικρίσεις εντούτοις από τους Πράσινους δεν λείπουν, κυρίως για τους Ανεξάρτητους Ελληνες. Ο ευρωβουλευτής Σβεν Γκίνγκολντ δήλωσε πρόσφατα ότι «όποιος συνεργάζεται με ένα ευρωσκεπτικιστικό και δεξιό, λαϊκίστικο κόμμα, θα πρέπει να είναι και έτοιμος να δεχθεί σκληρή κριτική».
Ρεάλ πολιτίκ
Το σίγουρο είναι ότι η πολιτική ηγεσία του οικονομικού «γίγαντα» έχει τη δύναμη να διαπραγματεύεται με οποιονδήποτε. Αξίζει να υπενθυμίσουμε το επεισόδιο ανάμεσα στον Αντώνη Σαμαρά και την Ανγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο τον Ιούλιο. Ο τέως πρωθυπουργός είχε διαμηνύσει στη Γερμανίδα καγκελάριο ότι, αν δεν υπάρξει χαλάρωση, τότε θα πρέπει να διαπραγματευτεί με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η Μέρκελ φέρεται να του απάντησε σαν να γνώριζε το μετέπειτα εκλογικό αποτέλεσμα: Είτε με τον Σαμαρά είτε με τον Τσίπρα στο τιμόνι, η πολιτική λιτότητας θα μείνει απαράλλαχτη...
Προϊόντος του χρόνου όμως, η μεταξύ τους σχέση άλλαξε, όχι όμως εντυπωσιακά. Από τις ανοιχτά τρομοκρατικές προειδοποιήσεις Γερμανών αξιωματούχων το 2012 για το μέλλον της Ελλάδας, αν επικρατούσαν στις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ και οι αντιμνημονιακές δυνάμεις, φτάσαμε στον Ιανουάριο του 2014 να διαμηνύεται από τη γερμανική ηγεσία ότι είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τη νέα κυβέρνηση.Το γερμανικό πολιτικό σύστημα, ωστόσο, δεν κρατούσε ποτέ ενιαία στάση απέναντι στην ελληνική Αριστερά και τον ηγέτη της, και τα γερμανικά πολιτικά κόμματα, συνήθως στραμμένα στο γερμανικό ακροατήριο, προχωρούσαν σε αυστηρά «τελεσίγραφα», σε ήπιες «νουθεσίες» ή ακόμα και σε ανοιχτή στήριξη των προσπαθειών της νέας κυβέρνησης.
Oι «εχθροί»
H γερμανική κυβέρνηση έχει σαφές οικονομικό πρόσωπο: αυτό του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που δεν χάνει ευκαιρία να «κατακεραυνώνει» τις πολιτικές δυνάμεις που αντιτίθενται στην πολιτική της λιτότητας. Εσχάτως μάλιστα, ανέλαβε και τον ρόλο της επικοινωνιακής «αποδόμησης» του Ελληνα ομολόγου του, Γιάνη Βαρουφάκη, ενώ ήταν εκείνος που επανέφερε στη δημόσια συζήτηση την «τρόικα» και την πέμπτη αξιολόγηση, κατά παράβαση των συμφωνιών του Eurogroup.Ωστόσο, καταγράφεται μια «διττή» συμπεριφορά απέναντι στην Ελλάδα: Ενόσω ο Β. Σόιμπλε κρατούσε σκληρή στάση έναντι της Ελλάδας, η Ανγκελα Μέρκελ αποδεχόταν να συμμετάσχει στην επταμερή στις Βρυξέλλες και καλούσε τον Αλέξη Τσίπρα στο Βερολίνο. Τακτική «καλού και κακού αστυνομικού» ή πραγματική πολιτική διάσταση απόψεων; Αυτό μένει να αποδειχθεί τις επόμενες ημέρες...
Είναι πάντως ξεκάθαρο ότι οι «αδελφοί» Χριστιανοκοινωνιστές παίζουν καλά τον ρόλο τους. Ο πανίσχυρος συντηρητικός και λαϊκίστικος «βραχίονας» της Ανγκελα Μέρκελ στη Βαυαρία συχνά-πυκνά στέλνει τελεσίγραφα στην Αθήνα, με προεξάρχοντα τον Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στην Ευρωβουλή. Ο Βέμπερ υποστήριξε πρόσφατα ότι ο ρόλος της Γερμανίας στην ΕΚΤ πρέπει να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο, ενώ δεν δίστασε να προτείνει ψήφισμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενάντια στους Ανεξάρτητους Ελληνες.
Παρά τις ρητορείες όμως, οι Χριστιανοκοινωνιστές δεν παρεκκλίνουν ποτέ των επιλογών της Ανγκελα Μέρκελ. Χαρακτηριστική ήταν η πρόσφατη απειλή του προέδρου του CSU, Χορστ Ζέεχοφερ, που ξεκαθάρισε σε δύο βουλευτές του εκ των διαφωνούντων για τα της Ελλάδας ότι θα αποπεμφθούν. Εκείνοι τελικά τήρησαν τη «γραμμή».Εκείνοι που νιώθουν πάντως «τυχεροί» με τη νέα ελληνική κυβέρνηση είναι τα στελέχη της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), που τοποθετούνται οικονομικά και κοινωνικά στα «δεξιά» των Χριστανοδημοκρατών. «Θέλουμε να φύγει η Ελλάδα από το ευρώ και τώρα έχουμε παραπάνω ελπίδες ότι αυτό τελικά θα γίνει», έλεγε τον Φεβρουάριο ο ιδρυτής του κόμματος που «πρεσβεύει» μερίδα του γερμανικού κεφαλαίου, Μπερντ Λούκε. Την ίδια ώρα βέβαια, η ηγεσία του AfD έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο στο ξενοφοβικό «παιχνίδι» που έχει ξεκινήσει με το Pegida σε πολλές γερμανικές πόλεις.
Οι «αμφίσημοι»
Οι εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2013 επιβεβαίωσαν την πολιτική κυριαρχία της ένωσης Χριστιανοδημοκρατών και Χριστιανοκοινωνιστών (κατέλαβαν το 49,4% των εδρών στην Μπούντεσταγκ), ωστόσο υποχρεώθηκαν να δεχτούν έναν μικρό «πονοκέφαλο», τη συγκυβέρνηση με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD). Το ιστορικό κόμμα πάντως παραμένει αμετακίνητο στην αμφίσημη στάση που κρατά η σοσιαλδημοκρατία από το ξέσπασμα της κρίσης.Κορυφαία ηγετικά στελέχη της άφηναν να διαρρεύσει λίγες ώρες μετά τις τελευταίες εκλογές ότι η Γερμανία οφείλει να αποδεχτεί το δημοκρατικό κριτήριο των Ελλήνων, ενώ ο Σοσιαλδημοκράτης υφυπουργός και πρώην στέλεχος της ΕΚΤ, Γεργκ Ασμουσεν, ήταν εκείνος που είχε αναλάβει τον ρόλο του «διαύλου επικοινωνίας» μεταξύ Βερολίνου και Αθήνας. Εξωστρεφώς πάντως οι δηλώσεις παραμένουν «σκληρές». Πέραν των αλλοπρόσαλλων δηλώσεων του Μάρτιν Σουλτς, ο Τόμας Οπερμαν, επικεφαλής της Κ.Ο. τους, είπε χθες ότι «περαιτέρω βοήθεια θα δοθεί στην Ελλάδα μόνον αν είναι έτοιμη να λύσει τα προβλήματά της».
Οι «φίλοι»
Ο μοναδικός ξεκάθαρος σύμμαχος της ελληνικής Αριστεράς επί γερμανικού εδάφους είναι το Die Linke. Παρά το γεγονός ότι η παλαιότερη καταψήφιση των δανειοδοτικών πακέτων προς την Ελλάδα είχε προκαλέσει πλείστες αρνητικές αιτιάσεις από την τότε συγκυβέρνηση, σήμερα η ηγεσία του γερμανικού αριστερού κόμματος, που εκτελεί χρέη αξιωματικής αντιπολίτευσης, στηρίζει αναφανδόν τις προσπάθειες του Αλέξη Τσίπρα.
Αυτό φάνηκε από την υπερψήφιση της επέκτασης της δανειακής σύμβασης, ωστόσο 10 βουλευτές του απείχαν και τρεις καταψήφισαν. Οι διαφωνούντες συνέδεσαν τη στάση τους με τη «συνέχιση της καταστροφής», με τη Σάρα Βάγκενκνεχτ να σημειώνει πάντως ότι η ελληνική κυβέρνηση «διαπραγματεύτηκε γενναία» και πέτυχε έναν καλό προσωρινό συμβιβασμό.
Υποστηρικτές των προσπαθειών του ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον και οι Πράσινοι, με την επικεφαλής τους στην Ευρωβουλή, Σκα Κέλερ, να μιλά με υποστηρικτικά λόγια για τον Αλέξη Τσίπρα. Ο βουλευτής και πρώην υπουργός, Γιούργκεν Τριτίν, επιτέθηκε στην «Bild», λέγοντας ότι είναι «ρατσιστική και απεχθής» η καλλιεργούμενη εικόνα περί «άπληστων Ελλήνων». Η συμπρόεδρος του κόμματος, Σιμόνε Πέτερ, δήλωσε ότι πρέπει να εξεταστεί μακροπρόθεσμα το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Οι επικρίσεις εντούτοις από τους Πράσινους δεν λείπουν, κυρίως για τους Ανεξάρτητους Ελληνες. Ο ευρωβουλευτής Σβεν Γκίνγκολντ δήλωσε πρόσφατα ότι «όποιος συνεργάζεται με ένα ευρωσκεπτικιστικό και δεξιό, λαϊκίστικο κόμμα, θα πρέπει να είναι και έτοιμος να δεχθεί σκληρή κριτική».
Ρεάλ πολιτίκ
Το σίγουρο είναι ότι η πολιτική ηγεσία του οικονομικού «γίγαντα» έχει τη δύναμη να διαπραγματεύεται με οποιονδήποτε. Αξίζει να υπενθυμίσουμε το επεισόδιο ανάμεσα στον Αντώνη Σαμαρά και την Ανγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο τον Ιούλιο. Ο τέως πρωθυπουργός είχε διαμηνύσει στη Γερμανίδα καγκελάριο ότι, αν δεν υπάρξει χαλάρωση, τότε θα πρέπει να διαπραγματευτεί με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η Μέρκελ φέρεται να του απάντησε σαν να γνώριζε το μετέπειτα εκλογικό αποτέλεσμα: Είτε με τον Σαμαρά είτε με τον Τσίπρα στο τιμόνι, η πολιτική λιτότητας θα μείνει απαράλλαχτη...
