«Κίτρινη κάρτα» στην Αθήνα για τη συμμόρφωσή της με τις προϋποθέσεις
συμμετοχής της χώρας μας στο Πρόγραμμα Κατάργησης Θεωρήσεων (visa waiver
program) έβγαλαν πρόσφατα οι Αμερικανοί. Σύμφωνα με αποκλειστικές
πληροφορίες του «Βήματος», αξιωματούχοι της πρεσβείας των Ηνωμένων
Πολιτειών διατύπωσαν περί τα μέσα Ιανουαρίου στα υπουργεία Δημοσίας
Τάξης και Εξωτερικών τις ανησυχίες τους.Ενημέρωσαν μάλιστα την ελληνική πλευρά ότι η χώρα μας θα τοποθετηθεί για ένα έτος, αρχής γενομένης από την 31η
Δεκεμβρίου 2014, σε «προσωρινό καθεστώς» (provisional status)
παρακολούθησης για να αξιολογηθεί η συμμόρφωσή της με τα προβλεπόμενα
του visa waiver program.
Η κίνηση των Ηνωμένων Πολιτειών πραγματοποιήθηκε διότι οι αμερικανικές αρχές οι οποίες είναι επιφορτισμένες να παρακολουθούν ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει από τα αμερικανικά σύνορα (και υπάγονται στο υπουργείο Εσωτερικής Ασφαλείας – Department of Homeland Security) έχουν εντοπίσει κατά τα τελευταία δύο χρόνια περίπου 300 περιπτώσεις ατόμων που προσπάθησαν να εισέλθουν στις ΗΠΑ με ελληνικά διαβατήρια, για την έκδοση των οποίων χρησιμοποιήθηκαν είτε πλαστά είτε παραποιημένα δελτία ταυτότητας.
Όπως έχει προκύψει από τα μέχρι στιγμής στοιχεία, τα άτομα που εμφανίστηκαν να έχουν στην κατοχή τους αυτά τα διαβατήρια είναι κατά κύριο λόγο αλβανικής καταγωγής. Φαίνεται δε ότι έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα και εκτεταμένα κυκλώματα που εκδίδουν τέτοια πιστοποιητικά, δικαιολογητικά και ταυτότητες. Αυτό δε που ενισχύει την αμερικανική αυστηρότητα είναι το γεγονός ότι το Πρόγραμμα Κατάργησης Θεωρήσεων για ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσε, εφόσον εντοπιστούν κενά ασφαλείας, να ευνοήσει τη μετακίνηση τζιχαντιστών – ευρωπαίων υπηκόων, των επονομαζόμενων και «ξένων μαχητών» (foreign fighters), προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Είναι άλλωστε γνωστό ότι χιλιάδες ευρωπαίοι υπήκοοι, μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, έχουν εγκαταλείψει χώρες όπως η Γαλλία, το Βέλγιο κ.ά με προορισμό τη Συρία και το Ιράκ για να ενταχθούν στις γραμμές του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Τα άτομα αυτά, που διαθέτουν διαβατήρια ευρωπαϊκών κρατών, ριζοσπαστικοποιούνται και επιστρέφουν για να προκαλέσουν τρομοκρατικές επιθέσεις, όπως έδειξαν και τα πρόσφατα αιματηρά γεγονότα στο Παρίσι. Δεν πρέπει δε να λησμονείται ότι πυρήνες τζιχαντιστών υπάρχουν και σε χώρες των Βαλκανίων, όπως πχ η Αλβανία ή το Κόσοβο, κάτι που προφανώς συνυπολογίζουν οι Αμερικανοί. Σε αυτό το πλαίσιο, το ζήτημα της εφαρμογής του visa waiver program είχε τεθεί επιτακτικά και κατά τις συναντήσεις που είχε στην Ουάσιγκτον λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως Επιτρόπου για τη Μετανάστευση και τις Εσωτερικές Υποθέσεις ο Δημήτρης Αβραμόπουλος.
Η ένταξη στο «προσωρινό καθεστώς» θα επιτρέψει, εκτιμά η αμερικανική πλευρά, να εκσυγχρονιστεί η διαδικασία έκδοσης ταυτοτήτων με την ενσωμάτωση και βιομετρικών δεδομένων. Είναι γεγονός πάντως ότι το αρχικό συμβόλαιο που υπεγράφη με ιαπωνική εταιρεία για την έκδοση σύγχρονων ταυτοτήτων δεν ήταν επαρκές και ήθελε αλλαγή. Όταν αυτή ζητήθηκε, η ιαπωνική εταιρεία απάντησε ότι θα άλλαζε και το κόστος, κάτι που οδήγησε στο «πάγωμα» της διαδικασίας και σε καθυστερήσεις. Οι Αμερικανοί πάντως είναι διατεθειμένοι να συνδράμουν από άποψη τεχνογνωσίας.
Ο «πολιτικός κίνδυνος» της απόφασης
Η συγκεκριμένη κίνηση των Αμερικανών μπορεί να είχε στον πυρήνα της τεχνικό χαρακτήρα, αλλά ο κίνδυνος να λάβει πολιτική διάσταση ήταν μεγάλος. Και αυτό διότι ήδη κατά τη διάρκεια των προσπαθειών της Ελλάδος να ενταχθεί στο πρόγραμμα αυτό είχαν υπάρξει πολιτικές παρεμβάσεις είτε προς την αρνητική είτε προς τη θετική πλευρά.
Υπενθυμίζεται ότι το 2008, μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ όταν η Αθήνα δεν συναίνεσε στην ένταξη των Σκοπίων, η κυβέρνηση του τότε Προέδρου Τζορτζ Μπους «έκοψε», σε μία μορφή αντιποίνων, την είσοδο της Ελλάδος στο πρόγραμμα. Αντίθετα, κατά την επίσκεψη του τότε Πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στην Ουάσιγκτον το 2010, ο αμερικανός Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα προσέφερε την ένταξη στο visa waiver program ως ένδειξη πολιτικής στήριξης στην πιεζόμενη από την κρίση χρέους κυβέρνησή του.
Ανάλογος «πολιτικός κίνδυνος» υπήρξε και τώρα. Και αυτό τόσο διότι η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και η διεθνής εικόνα της χώρας δεν χρειάζεται να επιβαρυνθεί με άλλο ένα πρόβλημα, αλλά και επειδή η Ελλάδα είναι δυστυχώς η μόνη ευρωπαϊκή χώρα από αυτές που έχουν ενταχθεί στο visa waiver program που τοποθετείται σε «προσωρινό καθεστώς».
Για να αποφευχθεί λοιπόν ο πολιτικός κίνδυνος ζητήθηκε από την αμερικανική πλευρά να κρατηθεί «χαμηλά» το ζήτημα και να αντιμετωπιστεί με τη στενή συνεργασία των αστυνομικών αρχών των δύο χωρών. Είναι βέβαια σαφές ότι μέσα σε ένα έτος δεν θα λυθεί το πρόβλημα, αλλά εκτιμάται ότι η ελληνική πλευρά θα κριθεί από τη βούληση που θα επιδείξει να το λύσει. Σε διαφορετική περίπτωση, ουδείς θα μπορούσε να αποκλείσει ακόμη και την έξοδο της χώρας μας από το Πρόγραμμα Κατάργησης Θεωρήσεων.
Η κίνηση των Ηνωμένων Πολιτειών πραγματοποιήθηκε διότι οι αμερικανικές αρχές οι οποίες είναι επιφορτισμένες να παρακολουθούν ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει από τα αμερικανικά σύνορα (και υπάγονται στο υπουργείο Εσωτερικής Ασφαλείας – Department of Homeland Security) έχουν εντοπίσει κατά τα τελευταία δύο χρόνια περίπου 300 περιπτώσεις ατόμων που προσπάθησαν να εισέλθουν στις ΗΠΑ με ελληνικά διαβατήρια, για την έκδοση των οποίων χρησιμοποιήθηκαν είτε πλαστά είτε παραποιημένα δελτία ταυτότητας.
Όπως έχει προκύψει από τα μέχρι στιγμής στοιχεία, τα άτομα που εμφανίστηκαν να έχουν στην κατοχή τους αυτά τα διαβατήρια είναι κατά κύριο λόγο αλβανικής καταγωγής. Φαίνεται δε ότι έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα και εκτεταμένα κυκλώματα που εκδίδουν τέτοια πιστοποιητικά, δικαιολογητικά και ταυτότητες. Αυτό δε που ενισχύει την αμερικανική αυστηρότητα είναι το γεγονός ότι το Πρόγραμμα Κατάργησης Θεωρήσεων για ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσε, εφόσον εντοπιστούν κενά ασφαλείας, να ευνοήσει τη μετακίνηση τζιχαντιστών – ευρωπαίων υπηκόων, των επονομαζόμενων και «ξένων μαχητών» (foreign fighters), προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Είναι άλλωστε γνωστό ότι χιλιάδες ευρωπαίοι υπήκοοι, μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, έχουν εγκαταλείψει χώρες όπως η Γαλλία, το Βέλγιο κ.ά με προορισμό τη Συρία και το Ιράκ για να ενταχθούν στις γραμμές του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Τα άτομα αυτά, που διαθέτουν διαβατήρια ευρωπαϊκών κρατών, ριζοσπαστικοποιούνται και επιστρέφουν για να προκαλέσουν τρομοκρατικές επιθέσεις, όπως έδειξαν και τα πρόσφατα αιματηρά γεγονότα στο Παρίσι. Δεν πρέπει δε να λησμονείται ότι πυρήνες τζιχαντιστών υπάρχουν και σε χώρες των Βαλκανίων, όπως πχ η Αλβανία ή το Κόσοβο, κάτι που προφανώς συνυπολογίζουν οι Αμερικανοί. Σε αυτό το πλαίσιο, το ζήτημα της εφαρμογής του visa waiver program είχε τεθεί επιτακτικά και κατά τις συναντήσεις που είχε στην Ουάσιγκτον λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως Επιτρόπου για τη Μετανάστευση και τις Εσωτερικές Υποθέσεις ο Δημήτρης Αβραμόπουλος.
Η ένταξη στο «προσωρινό καθεστώς» θα επιτρέψει, εκτιμά η αμερικανική πλευρά, να εκσυγχρονιστεί η διαδικασία έκδοσης ταυτοτήτων με την ενσωμάτωση και βιομετρικών δεδομένων. Είναι γεγονός πάντως ότι το αρχικό συμβόλαιο που υπεγράφη με ιαπωνική εταιρεία για την έκδοση σύγχρονων ταυτοτήτων δεν ήταν επαρκές και ήθελε αλλαγή. Όταν αυτή ζητήθηκε, η ιαπωνική εταιρεία απάντησε ότι θα άλλαζε και το κόστος, κάτι που οδήγησε στο «πάγωμα» της διαδικασίας και σε καθυστερήσεις. Οι Αμερικανοί πάντως είναι διατεθειμένοι να συνδράμουν από άποψη τεχνογνωσίας.
Ο «πολιτικός κίνδυνος» της απόφασης
Η συγκεκριμένη κίνηση των Αμερικανών μπορεί να είχε στον πυρήνα της τεχνικό χαρακτήρα, αλλά ο κίνδυνος να λάβει πολιτική διάσταση ήταν μεγάλος. Και αυτό διότι ήδη κατά τη διάρκεια των προσπαθειών της Ελλάδος να ενταχθεί στο πρόγραμμα αυτό είχαν υπάρξει πολιτικές παρεμβάσεις είτε προς την αρνητική είτε προς τη θετική πλευρά.
Υπενθυμίζεται ότι το 2008, μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ όταν η Αθήνα δεν συναίνεσε στην ένταξη των Σκοπίων, η κυβέρνηση του τότε Προέδρου Τζορτζ Μπους «έκοψε», σε μία μορφή αντιποίνων, την είσοδο της Ελλάδος στο πρόγραμμα. Αντίθετα, κατά την επίσκεψη του τότε Πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στην Ουάσιγκτον το 2010, ο αμερικανός Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα προσέφερε την ένταξη στο visa waiver program ως ένδειξη πολιτικής στήριξης στην πιεζόμενη από την κρίση χρέους κυβέρνησή του.
Ανάλογος «πολιτικός κίνδυνος» υπήρξε και τώρα. Και αυτό τόσο διότι η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και η διεθνής εικόνα της χώρας δεν χρειάζεται να επιβαρυνθεί με άλλο ένα πρόβλημα, αλλά και επειδή η Ελλάδα είναι δυστυχώς η μόνη ευρωπαϊκή χώρα από αυτές που έχουν ενταχθεί στο visa waiver program που τοποθετείται σε «προσωρινό καθεστώς».
Για να αποφευχθεί λοιπόν ο πολιτικός κίνδυνος ζητήθηκε από την αμερικανική πλευρά να κρατηθεί «χαμηλά» το ζήτημα και να αντιμετωπιστεί με τη στενή συνεργασία των αστυνομικών αρχών των δύο χωρών. Είναι βέβαια σαφές ότι μέσα σε ένα έτος δεν θα λυθεί το πρόβλημα, αλλά εκτιμάται ότι η ελληνική πλευρά θα κριθεί από τη βούληση που θα επιδείξει να το λύσει. Σε διαφορετική περίπτωση, ουδείς θα μπορούσε να αποκλείσει ακόμη και την έξοδο της χώρας μας από το Πρόγραμμα Κατάργησης Θεωρήσεων.
