Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη
- Ελληνικός Γολγοθάς, πληρωμένες «ανάσες» και το Τρίτο Μνημόνιο
- Η λογική της αυτοχρηματοδότησης των μεταρρυθμίσεων και των μέτρων λιτότητας, οι επιπτώσεις από την «παγωμένη ανάπτυξη», η εφαρμογή της αρχής της ευελιξίας, η βιωσιμότητα του χρέους και η δέσμευση στα μέτρα της προηγούμενης Κυβέρνησης
- Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ των όρων του προγράμματος, ο εμβολιασμός του και η γέφυρα χωρίς χρήματα
Το ελληνικό ζήτημα ήταν και είναι παιχνίδι με τη φωτιά και για την
Αθήνα και για την Ευρωζώνη. Άρα και για την Κύπρο. Και κανείς δεν έχει
δικαίωμα να παρασυρθεί ούτε λεπτό από τους λαϊκισμούς, τους αχρείαστους
συναισθηματισμούς, τις μικροκομματικές σκοπιμότητες, καθώς και τις άλλες
ανευθυνότητες από τις οποίες πάσχουμε ως Έλληνες. Τα γεγονότα και δη
του ελληνικού ζητήματος οφείλουμε να τα αντιμετωπίσουμε και να τα
αναλύσουμε ψυχρά και με γνώμονα όχι τις όποιες κομματικές πολιτικές,
αλλά επί τη βάσει του εθνικού συμφέροντος και του κοινού ευρωπαϊκού. Που
καλύπτουν και την Κύπρο.
Πρώτο βήμα και αυτοχρηματοδότηση
Την Παρασκευή το βράδυ προέκυψε μεταξύ των εταίρων και της Ελλάδας ένα προσύμφωνο που, όπως πολύ ορθά τόνισε ο Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Γιάνης Βαρουφάκης, συνιστά «ένα μικρό πρώτο βήμα» για την παράταση του υφισταμένου προγράμματος, δηλαδή του μνημονίου, ώς τον Απρίλιο. Χωρίς δάνειο-γέφυρα. Και χωρίς να γλιτώνει η Ελλάδα από την αξιολόγηση του προγράμματος, το οποίο όμως δικαιούται να εμβολιάσει με μέτρα, αλλά να αυτοχρηματοδοτήσει!
Όπως θα αυτοχρηματοδοτήσει και τις «ανάσες» που θα πάρει (αν τις πάρει αυτό θα φανεί στην πράξη) μέσα από τη δυνατότητα ακύρωσης των μέτρων λιτότητας, επί των οποίων η νυν Κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι είχε δεσμευτεί η προηγούμενη. Και αυτή η χρηματοδότηση σημαίνει, όπως είπε ο Υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ότι οι Θεσμοί, δηλαδή οι συνιστώσες της Τρόικας, όπως είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν θα δώσουν στην Ελλάδα την επόμενη δόση πριν από την επιτυχή αξιολόγηση του Απριλίου.
Σεβασμός στο «μνημόνιο» και εμπλουτισμός
Μετά το πρώτο βήμα υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για την έξοδο από τον ελληνικό Γολγοθά. Ο Έλληνας Υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, από τη μια, δήλωσε ότι «δεν υπάρχει μνημόνιο», αλλά λίγα μόνο λεπτά αργότερα, στην ίδια διάσκεψη Τύπου της περασμένης Παρασκευής, τόνισε τα ακόλουθα:
«Σεβόμαστε τους όρους του τρέχοντος προγράμματος», δηλαδή του μνημονίου. «Σεβόμαστε -είπε- το μνημόνιο και τους όρους του και αναδιαμορφώνουμε ένα νέο», το οποίο ο Πρόεδρος του Γιούρογκρουπ Γερούν Ντάισελμπλουμ το ονόμασε ως «δάνειο με όρους» και η ελληνική Κυβέρνηση ως «Κοινωνικό Συμβόλαιο Ανάπτυξης».
Αυτό σημαίνει ότι: Γίνεται αποδοχή του 70% των όσων περιλαμβάνει το μνημόνιο -αφού δεν θα ενοχληθούν μεταρρυθμίσεις που συνάδουν με τον προϋπολογισμό- συν το 30% που επιδιώκει η Αθήνα να αλλάξει. Και επί αυτής της λογικής είναι που θα κατατεθεί αύριο Δευτέρα από την Ελλάδα -στο πλαίσιο της «ευελιξίας» που δείχνει η ΕΕ- μια σειρά κοστολογημένων μεταρρυθμίσεων, οι οποίες θα αξιολογηθούν, όπως τονίζει το κοινό ανακοινωθέν, σε τεχνοκρατικό επίπεδο από τους Θεσμούς «στη βάση του τρέχοντος προγράμματος (δηλαδή του μνημονίου) που θα πρέπει να εφαρμοστεί επιτυχώς».
Οι όποιες μεταρρυθμίσεις, που θα παρουσιαστούν από την ελληνική Κυβέρνηση, θα πρέπει να είναι συμβατές με έναν προϋπολογισμό χωρίς ελλείμματα στη βάση της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Άλλωστε, ο ίδιος ο ΄Ελληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας διευκρίνισε ότι, παρά τις διαφωνίες του, αποδέχεται το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που σημαίνει: «Τη διασφάλιση της δημοσιονομικής πειθαρχίας των κρατών μελών, για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο εμφάνισης υπερβολικών ελλειμμάτων. Η διαδικασία αυτή συμβάλλει στη νομισματική σταθερότητα. Τα κράτη μέλη συντονίζουν τις οικονομικές πολιτικές τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
Τι αποφάσισαν οι εταίροι και οι Θεσμοί
Οι προεκλογικές δεσμεύσεις της ελληνικής Κυβέρνησης για τους επόμενους τέσσερεις μήνες θα «παγώσουν» και από εκεί και πέρα, αναλόγως, του νέου Κοινωνικού Συμβολαίου Ανάπτυξης, δηλαδή ενός Μνημονίου υπ’ αριθμόν 3, θα εφαρμόζονται επί τη βάσει της δημοσιονομικής σταθερότητας. Και αυτά τα μέτρα αφορούν, εκτός των άλλων, την επαναπρόσληψη στο Δημόσιο και στον κατώτερο, για παράδειγμα, μισθό, καθώς και σε άλλα εργασιακά ζητήματα. Έτσι, λοιπόν, το σκηνικό και τα επόμενα βήματα έχουν ως εξής:
1. Το μνημόνιο δεν σχίζεται. Ακόμη και η αποδοχή της Δανειακής Σύμβασης εμπεριέχει ως παράρτημα το «πρόγραμμα». Δηλαδή το μνημόνιο. Και τι ζητείται; Νέο μνημόνιο μετά τον Απρίλιο με άλλο όνομα.
2. Δεν γίνεται λόγος για διαγραφή χρέους, όπως προεκλογικά τόνιζε η ελληνική Κυβέρνηση, αλλά για απομείωση, που θα στηρίζεται στην απόφαση του Νοεμβρίου του 2012 μεταξύ Σαμαρά και εταίρων. Γίνεται, πλέον, αποδοχή ότι το χρέος είναι βιώσιμο. Ενώ προεκλογικά η Κυβέρνηση υποστήριζε ότι το χρέος δεν ήταν βιώσιμο, τελικά, όπως είπε ο Υπουργός Οικονομικών Γ. Βαρουφάκης, το χρέος φτάνει στο 105% και είναι βιώσιμο.
3. Ανοικτό είναι το θέμα της ανάπτυξης. Προεκλογικά η ελληνική Κυβέρνηση υποστήριζε ένα μοντέλο ανάπτυξης με την εμπλοκή του κράτους. Και στη βάση αυτής της αντίληψης μπορεί κάποιος να υποθέσει ότι η Ελλάδα θα οδηγηθεί στο αποτυχημένο παράδειγμα των Κυπριακών Αερογραμμών και της Ολυμπιακής. Υπάρχει, βεβαίως, και άλλη άποψη ότι δεν ξεπουλούμε τη δημόσια περιουσία. Ο κ. Βαρουφάκης υποστήριξε την Παρασκευή το βράδυ ότι η Κυβέρνηση θα ενεργεί αναλόγως της περιπτώσεως για την όσο καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση της περιουσίας του Δημοσίου. Μια θέση που είναι λογική.
4. Αύριο Δευτέρα η Ελλάδα θα καταθέσει μεταρρυθμιστικές προτάσεις επί τη βάσει των οποίων θα υπάρχει επέκταση του υφιστάμενου προγράμματος. Το 70% του προγράμματος γίνεται δεκτό και οι μεταρρυθμιστικές προτάσεις αφορούν το 30%, στη βάση του «τρέχοντος προγράμματος». Ταυτοχρόνως, η Αθήνα δεσμεύεται ότι δεν θα ενοχλήσει τις μεταρρυθμίσεις της προηγούμενης Κυβέρνησης, που συνάδουν με τη δημοσιονομική πειθαρχία. Τη Δεύτερα θα γίνει αξιολόγηση των ελληνικών προτάσεων από τους Θεσμούς.
Εάν αποτύχει η αξιολόγηση, καταρρέει το προσύμφωνο της Παρασκευής. Εάν η αξιολόγηση είναι θετική τότε: Α) Οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούν να έχουν ρευστότητα και θα είναι στη διάθεσή τους εκ νέου ποσά για την αναχρηματοδότησή τους, εάν αυτό κριθεί σκόπιμο. Β) Εντός τεσσάρων μηνών θα αξιολογηθεί η Ελλάδα επί των μεταρρυθμίσεων από τους Θεσμούς, δηλαδή τις συνιστώσες της Τρόικας (ΕΚΤ, ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Ο έλεγχος από τους Θεσμούς δεν θα γίνεται με επισκέψεις στην Αθήνα, όπως συνέβαινε με την Τρόικα, αλλά με email ή με τηλεδιασκέψεις ή με συναντήσεις στις Βρυξέλλες. Οι έλεγχοι θα συνεχίσουν και θα είναι εξονυχιστικοί και πιεστικοί.
5. Μετά από τον Απρίλιο θα συνδιαμορφωθεί το Τρίτο Μνημόνιο, το οποίο θα ονομαστεί «Κοινωνικό Συμβόλαιο Ανάπτυξης». Η ανάπτυξη είναι ήδη «παγωμένη» και εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να είναι έτσι και τους υπόλοιπους τέσσερεις τουλάχιστον μήνες ή και πέραν αυτών, ώς τον καταρτισμό του νέου «Κοινωνικού Συμβολαίου Ανάπτυξης». Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτό το νέο «Συμβόλαιο» θα είναι καλύτερο ή χειρότερο από το προηγούμενο.
6. Δεν θα εφαρμοστούν στους επόμενους μήνες μέτρα που θα ήθελε η Τρόικα να εφαρμοστούν, όπως ήταν πιθανή αύξηση ΦΠΑ και η μείωση συντάξεων. Όμως, η Ελλάδα δεν θα λάβει την επόμενη δόση. Εάν σε αυτήν προστεθούν και οι ζημιές από την «παγωμένη ανάπτυξη» και τη φυγή κεφαλαίων (Bank Run), εγείρεται το ακόλουθο ερώτημα: Από πού θα καλυφθούν οι χρηματικές απώλειες, που υπολογίζονταν ότι θα προέκυπταν το 2015, για να μην προκύψει δημοσιονομικός εκτροχιασμός; Από φόρους και σε βάρος ποίων;
Η ελληνική Κυβέρνηση στηρίζει την πολιτική της στην πάταξη της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς. Μια θέση άκρως ορθή, που συνιστά βασική προϋπόθεση για το νοικοκύρεμα του κράτους. Όμως, ο κ. Βαρουφάκης όταν ρωτήθηκε από τον κ. Σόιμπλε για τα σχετικά με το θέμα ποσά που μπορούν να εισπραχθούν, απάντησε: «Ειλικρινώς δεν γνωρίζω».
7. Η παράταση της αξιολόγησης του προγράμματος για τέσσερεις μήνες σημαίνει τα εξής: Ενώ η αξιολόγηση θα γινόταν στις 28 Φεβρουαρίου, και η Ελλάδα θα μπορούσε να εξέλθει του μνημονίου εισπράττοντας την επόμενη δόση, τώρα θα εισπράξει την εν λόγω δόση μετά από μια επιτυχή αξιολόγηση του προγράμματος τον Απρίλιο. Και αντί να βγει από το μνημόνιο, θα προετοιμαστεί για το Μνημόνιο νούμερο Τρία.
Επιπροσθέτως, λόγω της ανασφάλειας που θα συνεχίσει να υπάρχει στην αγορά, η ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα είναι παγωμένη. Το γεγονός ότι το επόμενο τετράμηνο η Ελλάδα δεν θα εισπράξει ούτε ευρώ από την ΕΕ για τα μέτρα που η ίδια θα υποβάλει αύριο για έγκριση, σημαίνει ότι έχει υιοθετηθεί η γερμανική και αυστριακή θέση για την αναχρηματοδότηση των ελληνικών μεταρρυθμίσεων. Που επιβαρύνει, όπως έχουμε ήδη τονίσει ανωτέρω, ακόμη περισσότερο τον προϋπολογισμό.
8. Το πλεόνασμα θα συναρτάται με την οικονομική κατάσταση της χώρας. Και αυτό θεωρείται, κατά μία άποψη, θετική εξέλιξη, η οποία εμπίπτει στην αρχή της ευελιξίας, που θα επιδεικνύουν οι Θεσμοί. Δηλαδή δεν θα θεωρείται ως προϋπόθεση το πλεόνασμα της τάξης του 3,5% το 2015 και 4,5% το 2016, αλλά θα καθορίζεται αναλόγως της οικονομικής καταστάσεως με τους δανειστές, δηλαδή τους Θεσμούς.
9. Δεν θα προχωρήσει η Ελλάδα στην κατάργηση μέτρων που λήφθηκαν από την προηγούμενη Κυβέρνηση, εφόσον θα προκύψει πρόβλημα δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Αυτολεξεί το κείμενο αναφέρει τα εξής: «Οι ελληνικές Αρχές δεσμεύονται να απόσχουν από την ακύρωση μέτρων και από μονομερείς αλλαγές των πολιτικών και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα επηρέαζαν αρνητικά τους δημοσιονομικούς στόχους, την ανάκαμψη της οικονομίας ή τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, όπως αυτά αξιολογούνται από τους θεσμούς». Προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο εξής: «Όπως αυτά αξιολογούνται από τους Θεσμούς». Άρα οι προεκλογικές θέσεις ότι οι νόμοι της προηγούμενης Κυβέρνησης θα καταργηθούν εν μιά νυκτί δεν ισχύει. Η όλη διαδικασία τελεί υπό τον έλεγχο των Θεσμών. Δηλαδή της Τρόικας.
Το μαξιλάρι των 5 δις ευρώ
Η Ελλάδα από την Παρασκευή το βράδυ έχει εισέλθει σε μια διαρκή διαπραγμάτευση. Και πέραν των ανωτέρω θα πρέπει να επισημανθεί ακόμη μια αλήθεια: Τα δημοσιονομικά της Ελλάδας έχουν πάει πίσω. Το πλεόνασμα της προηγούμενης Κυβέρνησης, η οποία είχε ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό για πρώτη φορά από την εποχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή του παππού, εξανεμίζεται. Εφόσον οι Θεσμοί δεν θα δώσουν χρηματοδοτική γέφυρα, όπως ζητούσε η ελληνική Κυβέρνηση, το κράτος θα μπορεί να ζει με το μαξιλάρι των 5 δις ευρώ της Κυβέρνησης Σαμαρά.
Οι ζημιές για την Ελλάδα κυμαίνονται από 900 εκ. ώς το 1 δις τον μήνα, τα οποία θα καλυφθούν από τα 5 δις ώς τον Απρίλιο. Και θα αποκατασταθούν στη συνέχεια με τον άλφα ή βήτα τρόπο. Προφανώς με φόρους, εάν δεν υπάρχει μεγάλη ανάπτυξη και αν δεν τηρηθεί δημοσιονομική πειθαρχία. Όμως, υπάρχει κάτι άλλο εξίσου σημαντικό: Ώς τον Αύγουστο, η ελληνική Κυβέρνηση θα πρέπει να πληρώσει περί τα 7 δις ευρώ σε ληξιπρόθεσμα ομόλογα (6,7 δις) και 300 εκ. τόκους προς το ΔΝΤ. Και άλλες οφειλές αξίες άλλων 10 δις ώς το τέλος του τους.
Οι Γερμανοί και ο Νότος
Το προσύμφωνο του Γιούρογκρουπ της Παρασκευής ήταν αποτέλεσμα του εκβιαστικού τελεσιγράφου που έδωσαν την περασμένη Δευτέρα οι δανειστές και οι εταίροι στην Ελλάδα, η οποία δέχθηκε την παράταση του μνημονίου, χωρίς να παίρνει ούτε ένα ευρώ. Της δόθηκαν χαλαρώσεις και χρόνος, αλλά εφόσον θα ισχύσει η αυτοχρηματοδότηση, σημαίνει ότι θα πληρώσει ακόμη και τις «ανάσες» της.
Ο Γολγοθάς συνεχίζεται. Και εμείς διατυπώνουμε την εξής θέση: Δεν υπερασπιζόμαστε την οποιαδήποτε πολιτική, αλλά εκείνη που είναι η πιο συμφέρουσα για το έθνος από τη μια, δηλαδή Κύπρο και Ελλάδα και τη Ευρωζώνη από την άλλη. Αλίμονο δε, εάν δεν υπάρχει άσκηση καλόπιστης κριτικής και αν δεν δίνονται τα εύσημα όταν πρέπει να δοθούν, χωρίς μικροπολιτικές και μικροκομματικές σκοπιμότητες. Την Παρασκευή αποφεύχθηκε η ρήξη και η πρόσκρουση της Ελλάδας στα βράχια.
Και είναι θετικό ότι η ελληνική Κυβέρνηση αποδεσμεύτηκε εντός της αιθούσης των Βρυξελλών από τις ανέφικτες προεκλογικές ρητορείες. Η λογική έστριψε το πηδάλιο μακριά από τον γερμανικό ύφαλο, την ίδια στιγμή κατά την οποία και οι Γερμανοί -με τους οποίους έχουμε τεράστια συμφέροντα - θα πρέπει σταδιακά να κατανοήσουν αυτό το οποίο γράψαμε ξανά και το επαναλαμβάνουμε: Η ΕΕ δεν είναι δικό τους τσιφλίκι. Αλλά και εμείς θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι οι αντιγερμανικοί παροξυσμοί δεν οδηγούν πουθενά. Κάνουν ζημιά. Είναι άλλο η διαπραγμάτευση και άλλο η εκτόνωση με ύβρεις.
Όπως και ο Νότος της ΕΕ γενικότερα, θα πρέπει, από την πλευρά του, να σοβαρευτεί και να κατανοήσει ότι το ασύδοτο παρελθόν του θα πρέπει να τερματιστεί. Και ότι η αξιοπρέπεια, η ισότητα και ο σεβασμός δεν δίδονται τζάμπα και με δανεικά, αλλά με νοικοκυρεμένες δουλειές, με σοβαρότητα και ανάπτυξη. Με έργα!
Πρώτο βήμα και αυτοχρηματοδότηση
Την Παρασκευή το βράδυ προέκυψε μεταξύ των εταίρων και της Ελλάδας ένα προσύμφωνο που, όπως πολύ ορθά τόνισε ο Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Γιάνης Βαρουφάκης, συνιστά «ένα μικρό πρώτο βήμα» για την παράταση του υφισταμένου προγράμματος, δηλαδή του μνημονίου, ώς τον Απρίλιο. Χωρίς δάνειο-γέφυρα. Και χωρίς να γλιτώνει η Ελλάδα από την αξιολόγηση του προγράμματος, το οποίο όμως δικαιούται να εμβολιάσει με μέτρα, αλλά να αυτοχρηματοδοτήσει!
Όπως θα αυτοχρηματοδοτήσει και τις «ανάσες» που θα πάρει (αν τις πάρει αυτό θα φανεί στην πράξη) μέσα από τη δυνατότητα ακύρωσης των μέτρων λιτότητας, επί των οποίων η νυν Κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι είχε δεσμευτεί η προηγούμενη. Και αυτή η χρηματοδότηση σημαίνει, όπως είπε ο Υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ότι οι Θεσμοί, δηλαδή οι συνιστώσες της Τρόικας, όπως είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν θα δώσουν στην Ελλάδα την επόμενη δόση πριν από την επιτυχή αξιολόγηση του Απριλίου.
Σεβασμός στο «μνημόνιο» και εμπλουτισμός
Μετά το πρώτο βήμα υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για την έξοδο από τον ελληνικό Γολγοθά. Ο Έλληνας Υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, από τη μια, δήλωσε ότι «δεν υπάρχει μνημόνιο», αλλά λίγα μόνο λεπτά αργότερα, στην ίδια διάσκεψη Τύπου της περασμένης Παρασκευής, τόνισε τα ακόλουθα:
«Σεβόμαστε τους όρους του τρέχοντος προγράμματος», δηλαδή του μνημονίου. «Σεβόμαστε -είπε- το μνημόνιο και τους όρους του και αναδιαμορφώνουμε ένα νέο», το οποίο ο Πρόεδρος του Γιούρογκρουπ Γερούν Ντάισελμπλουμ το ονόμασε ως «δάνειο με όρους» και η ελληνική Κυβέρνηση ως «Κοινωνικό Συμβόλαιο Ανάπτυξης».
Αυτό σημαίνει ότι: Γίνεται αποδοχή του 70% των όσων περιλαμβάνει το μνημόνιο -αφού δεν θα ενοχληθούν μεταρρυθμίσεις που συνάδουν με τον προϋπολογισμό- συν το 30% που επιδιώκει η Αθήνα να αλλάξει. Και επί αυτής της λογικής είναι που θα κατατεθεί αύριο Δευτέρα από την Ελλάδα -στο πλαίσιο της «ευελιξίας» που δείχνει η ΕΕ- μια σειρά κοστολογημένων μεταρρυθμίσεων, οι οποίες θα αξιολογηθούν, όπως τονίζει το κοινό ανακοινωθέν, σε τεχνοκρατικό επίπεδο από τους Θεσμούς «στη βάση του τρέχοντος προγράμματος (δηλαδή του μνημονίου) που θα πρέπει να εφαρμοστεί επιτυχώς».
Οι όποιες μεταρρυθμίσεις, που θα παρουσιαστούν από την ελληνική Κυβέρνηση, θα πρέπει να είναι συμβατές με έναν προϋπολογισμό χωρίς ελλείμματα στη βάση της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Άλλωστε, ο ίδιος ο ΄Ελληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας διευκρίνισε ότι, παρά τις διαφωνίες του, αποδέχεται το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που σημαίνει: «Τη διασφάλιση της δημοσιονομικής πειθαρχίας των κρατών μελών, για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο εμφάνισης υπερβολικών ελλειμμάτων. Η διαδικασία αυτή συμβάλλει στη νομισματική σταθερότητα. Τα κράτη μέλη συντονίζουν τις οικονομικές πολιτικές τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
Τι αποφάσισαν οι εταίροι και οι Θεσμοί
Οι προεκλογικές δεσμεύσεις της ελληνικής Κυβέρνησης για τους επόμενους τέσσερεις μήνες θα «παγώσουν» και από εκεί και πέρα, αναλόγως, του νέου Κοινωνικού Συμβολαίου Ανάπτυξης, δηλαδή ενός Μνημονίου υπ’ αριθμόν 3, θα εφαρμόζονται επί τη βάσει της δημοσιονομικής σταθερότητας. Και αυτά τα μέτρα αφορούν, εκτός των άλλων, την επαναπρόσληψη στο Δημόσιο και στον κατώτερο, για παράδειγμα, μισθό, καθώς και σε άλλα εργασιακά ζητήματα. Έτσι, λοιπόν, το σκηνικό και τα επόμενα βήματα έχουν ως εξής:
1. Το μνημόνιο δεν σχίζεται. Ακόμη και η αποδοχή της Δανειακής Σύμβασης εμπεριέχει ως παράρτημα το «πρόγραμμα». Δηλαδή το μνημόνιο. Και τι ζητείται; Νέο μνημόνιο μετά τον Απρίλιο με άλλο όνομα.
2. Δεν γίνεται λόγος για διαγραφή χρέους, όπως προεκλογικά τόνιζε η ελληνική Κυβέρνηση, αλλά για απομείωση, που θα στηρίζεται στην απόφαση του Νοεμβρίου του 2012 μεταξύ Σαμαρά και εταίρων. Γίνεται, πλέον, αποδοχή ότι το χρέος είναι βιώσιμο. Ενώ προεκλογικά η Κυβέρνηση υποστήριζε ότι το χρέος δεν ήταν βιώσιμο, τελικά, όπως είπε ο Υπουργός Οικονομικών Γ. Βαρουφάκης, το χρέος φτάνει στο 105% και είναι βιώσιμο.
3. Ανοικτό είναι το θέμα της ανάπτυξης. Προεκλογικά η ελληνική Κυβέρνηση υποστήριζε ένα μοντέλο ανάπτυξης με την εμπλοκή του κράτους. Και στη βάση αυτής της αντίληψης μπορεί κάποιος να υποθέσει ότι η Ελλάδα θα οδηγηθεί στο αποτυχημένο παράδειγμα των Κυπριακών Αερογραμμών και της Ολυμπιακής. Υπάρχει, βεβαίως, και άλλη άποψη ότι δεν ξεπουλούμε τη δημόσια περιουσία. Ο κ. Βαρουφάκης υποστήριξε την Παρασκευή το βράδυ ότι η Κυβέρνηση θα ενεργεί αναλόγως της περιπτώσεως για την όσο καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση της περιουσίας του Δημοσίου. Μια θέση που είναι λογική.
4. Αύριο Δευτέρα η Ελλάδα θα καταθέσει μεταρρυθμιστικές προτάσεις επί τη βάσει των οποίων θα υπάρχει επέκταση του υφιστάμενου προγράμματος. Το 70% του προγράμματος γίνεται δεκτό και οι μεταρρυθμιστικές προτάσεις αφορούν το 30%, στη βάση του «τρέχοντος προγράμματος». Ταυτοχρόνως, η Αθήνα δεσμεύεται ότι δεν θα ενοχλήσει τις μεταρρυθμίσεις της προηγούμενης Κυβέρνησης, που συνάδουν με τη δημοσιονομική πειθαρχία. Τη Δεύτερα θα γίνει αξιολόγηση των ελληνικών προτάσεων από τους Θεσμούς.
Εάν αποτύχει η αξιολόγηση, καταρρέει το προσύμφωνο της Παρασκευής. Εάν η αξιολόγηση είναι θετική τότε: Α) Οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούν να έχουν ρευστότητα και θα είναι στη διάθεσή τους εκ νέου ποσά για την αναχρηματοδότησή τους, εάν αυτό κριθεί σκόπιμο. Β) Εντός τεσσάρων μηνών θα αξιολογηθεί η Ελλάδα επί των μεταρρυθμίσεων από τους Θεσμούς, δηλαδή τις συνιστώσες της Τρόικας (ΕΚΤ, ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Ο έλεγχος από τους Θεσμούς δεν θα γίνεται με επισκέψεις στην Αθήνα, όπως συνέβαινε με την Τρόικα, αλλά με email ή με τηλεδιασκέψεις ή με συναντήσεις στις Βρυξέλλες. Οι έλεγχοι θα συνεχίσουν και θα είναι εξονυχιστικοί και πιεστικοί.
5. Μετά από τον Απρίλιο θα συνδιαμορφωθεί το Τρίτο Μνημόνιο, το οποίο θα ονομαστεί «Κοινωνικό Συμβόλαιο Ανάπτυξης». Η ανάπτυξη είναι ήδη «παγωμένη» και εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να είναι έτσι και τους υπόλοιπους τέσσερεις τουλάχιστον μήνες ή και πέραν αυτών, ώς τον καταρτισμό του νέου «Κοινωνικού Συμβολαίου Ανάπτυξης». Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτό το νέο «Συμβόλαιο» θα είναι καλύτερο ή χειρότερο από το προηγούμενο.
6. Δεν θα εφαρμοστούν στους επόμενους μήνες μέτρα που θα ήθελε η Τρόικα να εφαρμοστούν, όπως ήταν πιθανή αύξηση ΦΠΑ και η μείωση συντάξεων. Όμως, η Ελλάδα δεν θα λάβει την επόμενη δόση. Εάν σε αυτήν προστεθούν και οι ζημιές από την «παγωμένη ανάπτυξη» και τη φυγή κεφαλαίων (Bank Run), εγείρεται το ακόλουθο ερώτημα: Από πού θα καλυφθούν οι χρηματικές απώλειες, που υπολογίζονταν ότι θα προέκυπταν το 2015, για να μην προκύψει δημοσιονομικός εκτροχιασμός; Από φόρους και σε βάρος ποίων;
Η ελληνική Κυβέρνηση στηρίζει την πολιτική της στην πάταξη της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς. Μια θέση άκρως ορθή, που συνιστά βασική προϋπόθεση για το νοικοκύρεμα του κράτους. Όμως, ο κ. Βαρουφάκης όταν ρωτήθηκε από τον κ. Σόιμπλε για τα σχετικά με το θέμα ποσά που μπορούν να εισπραχθούν, απάντησε: «Ειλικρινώς δεν γνωρίζω».
7. Η παράταση της αξιολόγησης του προγράμματος για τέσσερεις μήνες σημαίνει τα εξής: Ενώ η αξιολόγηση θα γινόταν στις 28 Φεβρουαρίου, και η Ελλάδα θα μπορούσε να εξέλθει του μνημονίου εισπράττοντας την επόμενη δόση, τώρα θα εισπράξει την εν λόγω δόση μετά από μια επιτυχή αξιολόγηση του προγράμματος τον Απρίλιο. Και αντί να βγει από το μνημόνιο, θα προετοιμαστεί για το Μνημόνιο νούμερο Τρία.
Επιπροσθέτως, λόγω της ανασφάλειας που θα συνεχίσει να υπάρχει στην αγορά, η ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα είναι παγωμένη. Το γεγονός ότι το επόμενο τετράμηνο η Ελλάδα δεν θα εισπράξει ούτε ευρώ από την ΕΕ για τα μέτρα που η ίδια θα υποβάλει αύριο για έγκριση, σημαίνει ότι έχει υιοθετηθεί η γερμανική και αυστριακή θέση για την αναχρηματοδότηση των ελληνικών μεταρρυθμίσεων. Που επιβαρύνει, όπως έχουμε ήδη τονίσει ανωτέρω, ακόμη περισσότερο τον προϋπολογισμό.
8. Το πλεόνασμα θα συναρτάται με την οικονομική κατάσταση της χώρας. Και αυτό θεωρείται, κατά μία άποψη, θετική εξέλιξη, η οποία εμπίπτει στην αρχή της ευελιξίας, που θα επιδεικνύουν οι Θεσμοί. Δηλαδή δεν θα θεωρείται ως προϋπόθεση το πλεόνασμα της τάξης του 3,5% το 2015 και 4,5% το 2016, αλλά θα καθορίζεται αναλόγως της οικονομικής καταστάσεως με τους δανειστές, δηλαδή τους Θεσμούς.
9. Δεν θα προχωρήσει η Ελλάδα στην κατάργηση μέτρων που λήφθηκαν από την προηγούμενη Κυβέρνηση, εφόσον θα προκύψει πρόβλημα δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Αυτολεξεί το κείμενο αναφέρει τα εξής: «Οι ελληνικές Αρχές δεσμεύονται να απόσχουν από την ακύρωση μέτρων και από μονομερείς αλλαγές των πολιτικών και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα επηρέαζαν αρνητικά τους δημοσιονομικούς στόχους, την ανάκαμψη της οικονομίας ή τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, όπως αυτά αξιολογούνται από τους θεσμούς». Προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο εξής: «Όπως αυτά αξιολογούνται από τους Θεσμούς». Άρα οι προεκλογικές θέσεις ότι οι νόμοι της προηγούμενης Κυβέρνησης θα καταργηθούν εν μιά νυκτί δεν ισχύει. Η όλη διαδικασία τελεί υπό τον έλεγχο των Θεσμών. Δηλαδή της Τρόικας.
Το μαξιλάρι των 5 δις ευρώ
Η Ελλάδα από την Παρασκευή το βράδυ έχει εισέλθει σε μια διαρκή διαπραγμάτευση. Και πέραν των ανωτέρω θα πρέπει να επισημανθεί ακόμη μια αλήθεια: Τα δημοσιονομικά της Ελλάδας έχουν πάει πίσω. Το πλεόνασμα της προηγούμενης Κυβέρνησης, η οποία είχε ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό για πρώτη φορά από την εποχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή του παππού, εξανεμίζεται. Εφόσον οι Θεσμοί δεν θα δώσουν χρηματοδοτική γέφυρα, όπως ζητούσε η ελληνική Κυβέρνηση, το κράτος θα μπορεί να ζει με το μαξιλάρι των 5 δις ευρώ της Κυβέρνησης Σαμαρά.
Οι ζημιές για την Ελλάδα κυμαίνονται από 900 εκ. ώς το 1 δις τον μήνα, τα οποία θα καλυφθούν από τα 5 δις ώς τον Απρίλιο. Και θα αποκατασταθούν στη συνέχεια με τον άλφα ή βήτα τρόπο. Προφανώς με φόρους, εάν δεν υπάρχει μεγάλη ανάπτυξη και αν δεν τηρηθεί δημοσιονομική πειθαρχία. Όμως, υπάρχει κάτι άλλο εξίσου σημαντικό: Ώς τον Αύγουστο, η ελληνική Κυβέρνηση θα πρέπει να πληρώσει περί τα 7 δις ευρώ σε ληξιπρόθεσμα ομόλογα (6,7 δις) και 300 εκ. τόκους προς το ΔΝΤ. Και άλλες οφειλές αξίες άλλων 10 δις ώς το τέλος του τους.
Οι Γερμανοί και ο Νότος
Το προσύμφωνο του Γιούρογκρουπ της Παρασκευής ήταν αποτέλεσμα του εκβιαστικού τελεσιγράφου που έδωσαν την περασμένη Δευτέρα οι δανειστές και οι εταίροι στην Ελλάδα, η οποία δέχθηκε την παράταση του μνημονίου, χωρίς να παίρνει ούτε ένα ευρώ. Της δόθηκαν χαλαρώσεις και χρόνος, αλλά εφόσον θα ισχύσει η αυτοχρηματοδότηση, σημαίνει ότι θα πληρώσει ακόμη και τις «ανάσες» της.
Ο Γολγοθάς συνεχίζεται. Και εμείς διατυπώνουμε την εξής θέση: Δεν υπερασπιζόμαστε την οποιαδήποτε πολιτική, αλλά εκείνη που είναι η πιο συμφέρουσα για το έθνος από τη μια, δηλαδή Κύπρο και Ελλάδα και τη Ευρωζώνη από την άλλη. Αλίμονο δε, εάν δεν υπάρχει άσκηση καλόπιστης κριτικής και αν δεν δίνονται τα εύσημα όταν πρέπει να δοθούν, χωρίς μικροπολιτικές και μικροκομματικές σκοπιμότητες. Την Παρασκευή αποφεύχθηκε η ρήξη και η πρόσκρουση της Ελλάδας στα βράχια.
Και είναι θετικό ότι η ελληνική Κυβέρνηση αποδεσμεύτηκε εντός της αιθούσης των Βρυξελλών από τις ανέφικτες προεκλογικές ρητορείες. Η λογική έστριψε το πηδάλιο μακριά από τον γερμανικό ύφαλο, την ίδια στιγμή κατά την οποία και οι Γερμανοί -με τους οποίους έχουμε τεράστια συμφέροντα - θα πρέπει σταδιακά να κατανοήσουν αυτό το οποίο γράψαμε ξανά και το επαναλαμβάνουμε: Η ΕΕ δεν είναι δικό τους τσιφλίκι. Αλλά και εμείς θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι οι αντιγερμανικοί παροξυσμοί δεν οδηγούν πουθενά. Κάνουν ζημιά. Είναι άλλο η διαπραγμάτευση και άλλο η εκτόνωση με ύβρεις.
Όπως και ο Νότος της ΕΕ γενικότερα, θα πρέπει, από την πλευρά του, να σοβαρευτεί και να κατανοήσει ότι το ασύδοτο παρελθόν του θα πρέπει να τερματιστεί. Και ότι η αξιοπρέπεια, η ισότητα και ο σεβασμός δεν δίδονται τζάμπα και με δανεικά, αλλά με νοικοκυρεμένες δουλειές, με σοβαρότητα και ανάπτυξη. Με έργα!
