Stratfor: Οι τζιχαντιστές και η νέα «μοιρασιά» στη Μέση Ανατολή

Του George Friedman

Η εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους αναγκάζει τους μεγάλους "παίκτες" της Μέσης Ανατολής να μεταστρέψουν τις πολιτικές τους. Ο ρόλος του Ιράν, οι φόβοι της Σαουδικής Αραβίας και η στάση της Τουρκίας. Οι «αστοχίες» των ΗΠΑ.Οι διαπραγματεύσεις με το Ιράν για τα πυρηνικά δεν κατέληξαν σε συμφωνία, όμως η διορία για ένα deal παρατάθηκε χωρίς πρόβλημα. Πριν από έναν χρόνο, αυτό θα θεωρούνταν σημαντική κρίση, που θα συνοδεύονταν από απειλές και άγχος. Τώρα όμως, η διαχείριση της εξέλιξης αυτής έγινε χωρίς δράμα ή δυσκολία. Αυτή η νέα αντίδραση σε μια ακόμα αποτυχημένη προσπάθεια για συμφωνία, δείχνει μια αλλαγή στις σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν, αλλαγή που δεν μπορεί να γίνει κατανοητή εάν πρώτα δεν εξεταστούν οι τεράστιες γεωπολιτικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί στη Μέση Ανατολή και οι οποίες επανακαθορίζουν το πόσο «επείγον» είναι το ζήτημα των πυρηνικών.

Οι μεταβολές αυτές προέκυψαν από την εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους. Ιδεολογικά, οι διαφορές μεταξύ του Ισλαμικού Κράτους και άλλων ακραίων ισλαμιστικών τζιχαντιστικών κινημάτων είναι ελάχιστες. Σε όρους γεωγραφικής παρουσίας όμως, το Ισλαμικό Κράτος έχει ξεχωρίσει από τους υπόλοιπους. Αν και η Αλ Κάιντα μπορεί να επιθυμούσε διακαώς να πάρει τον έλεγχο ενός σημαντικού έθνους-κράτους, ουσιαστικά παρέμεινε μια αραιή –αν και ευρέως διαδεδομένη- τρομοκρατική οργάνωση. Δεν είχε μόνιμα στην κατοχή της καμία σημαντική εδαφική περιοχή –ήταν κίνημα και όχι τοποθεσία. Όμως το Ισλαμικό Κράτος, όπως δηλώνει και το όνομά του, είναι διαφορετικό. Θεωρεί εαυτόν τον πυρήνα απ' όπου θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα μεταβατικό Ισλαμικό κράτος, και έχει εδραιωθεί στη Συρία και στο Ιράκ ως γεωγραφική οντότητα.

Η οργάνωση ελέγχει μια χοντρικά προσδιορίσιμη περιοχή στις δυο χώρες και διαθέτει κάποιου είδους συμβατικό στρατό που έχει σχεδιαστεί ώστε να προστατεύει και να επεκτείνει τον έλεγχο του κράτους. Μέχρι στιγμής, ασχέτως από τις νίκες και τις ήττες του, το Ισλαμικό Κράτος έχει κρατήσει τον χαρακτήρα του. Αν και η οργάνωση σίγουρα διοχετεύει σημαντικό μέρος της δύναμής του σε διασκορπισμένους σχηματισμούς ανταρτών και διαθέτει έναν σημαντικό τοπικό τρομοκρατικό μηχανισμό, ωστόσο παραμένει κάτι σχετικά καινούριο για την περιοχή – ένα Ισλαμικό κίνημα που δρα ως περιφερειακό κράτος.

Δεν είναι ξεκάθαρο αν το Ισλαμικό Κράτος θα μπορέσει να επιβιώσει. Δέχεται επιθέσεις από αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη και οι ΗΠΑ προσπαθούν να δημιουργήσουν έναν συνασπισμό δυνάμεων που θα επιτεθεί και θα κατακτήσει το Ισλαμικό Κράτος. Επίσης, δεν είναι ξεκάθαρο αν η οργάνωση μπορεί να επεκταθεί. Το Ισλαμικό Κράτος φαίνεται να έχει φτάσει στα όριά του στο Κουρδιστάν, και ο ιρακινός στρατός δείχνει ότι μπορεί να εξαπολύσει αντεπιθέσεις.

Μια νέα εδαφική απειλή

Το Ισλαμικό Κράτος έχει δημιουργήσει μια δίνη που έχει «ρουφήξει» τις τοπικές και τις παγκόσμιες δυνάμεις, επανακαθορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται. Η παρουσία της οργάνωσης είναι και καινοφανής αλλά και αδύνατον να αγνοηθεί, διότι πρόκειται για μια εδαφική οντότητα. Ως αποτέλεσμα, διάφορα έθνη έχουν αναγκαστεί να προσαρμόσουν τις πολιτικές τους και τις μεταξύ τους σχέσεις. Αυτό το βλέπουμε στη Συρία και στο Ιράκ. Η Δαμασκός και η Βαγδάτη δεν είναι οι μόνες που πρέπει να αντιμετωπίσουν το Ισλαμικό Κράτος. Και άλλες περιφερειακές δυνάμεις, με πρώτες την Τουρκία, το Ιράν και την Σαουδική Αραβία πρέπει να επανυπολογίσουν τη θέση τους. Μια τρομοκρατική οργάνωση μπορεί να προκαλέσει ζημιές και αναταραχές, όμως επιβιώνει μόνο αν παραμείνει «απλωμένη». Το Ισλαμικό Κράτος έχει ένα στοιχείο τρομοκρατίας, όμως είναι επίσης μια συγκεντρωμένη δύναμη που θα μπορούσε δυνητικά να επεκτείνει το έδαφός της. Η οργάνωση έχει γεωπολιτική συμπεριφορά και για όσο εξακολουθεί να επιβιώνει, αποτελεί γεωπολιτική πρόκληση.

Στο Ιράκ και στη Συρία, το Ισλαμικό Κράτος αντιπροσωπεύει στοιχεία του Σουνητικού Αραβικού πληθυσμού. Έχει επιβληθεί στις περιοχές των Σουνητών Αράβων του Ιράκ και, αν και υπάρχει αντίσταση από τους Σουνήτες στην ισχύ του Ισλαμικού Κράτους, ωστόσο η αντίσταση σε οποιοδήποτε ανερχόμενο κράτος είναι αναπόφευκτη. Το Ισλαμικό Κράτος, μέχρι στιγμής, έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει αυτή την αντίσταση. Όμως η οργάνωση έχει επίσης πιέσει τα όρια των περιοχών των Κούρδων και των Σιιτών, και έχει επιχειρήσει να δημιουργήσει έναν γεωγραφικό δεσμό με τις δυνάμεις της στη Συρία, αλλάζοντας έτσι σημαντικά την εσωτερική δυναμική του Ιράκ. Εκεί που κάποτε οι Σουνίτες ήταν αδύναμη και διασκορπισμένοι, το Ισλαμικό Κράτος έχει γίνει τώρα μια ουσιαστική δύναμη στην περιοχή βόρεια και δυτικά της Βαγδάτης, συνιστώντας πιθανή απειλή για την παραγωγή κουρδικού πετρελαίου αλλά και για την διακυβέρνηση του Ιράκ.

Η επίδραση της οργάνωσης στη Συρία είναι ακόμα πιο περίπλοκη, καθώς έχει αποδυναμώσει τις άλλες ομάδες που αντιστέκονται στην κυβέρνηση του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, ενισχύοντας έτσι την θέση του αλ Άσαντ, αυξάνοντας όμως ταυτόχρονα την δύναμη του Ισλαμικού Κράτους. Η δυναμική αυτή δείχνει το πόσο περίπλοκη γεωγραφικά είναι η παρουσία του Ισλαμικού Κράτους.

Αντεπίθεση μέσω συνασπισμού

Οι ΗΠΑ αποχώρησαν από το Ιράκ ελπίζοντας πως η Βαγδάτη, ακόμα και αν δεν κατάφερνε να κυβερνήσει την περιοχή του με συνέπεια, ωστόσο θα κατάφερνε να δημιουργήσει κάποια ισορροπία δυνάμεων στο πλαίσιο της οποίας θα παρέχονταν αυτονομία σε διάφορους βαθμούς, επισήμως και ανεπισήμως. Ήταν ένας αμφιλεγόμενος στόχος, όχι όμως και ακατόρθωτος. Όμως, η εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους διατάραξε την ισορροπία στο Ιράκ δραματικά και η αρχική αδυναμία των ιρακινών και κουρδικών δυνάμεων που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους, ανάγκασε τις ΗΠΑ να εξετάσει την πιθανότητα η οργάνωση να κυριαρχήσει σε μεγάλα κομμάτια του Ιράκ και της Συρίας. Αυτή η κατάσταση αποτέλεσε μια πρόκληση την οποία οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν να απορρίψουν, ούτε όμως μπορούσαν να προχωρήσουν σε πλήρη εμπλοκή. Η λύση της Ουάσινγκτον ήταν να στείλει μαχητικά αεροσκάφη και ελάχιστες επίγειες δυνάμεις να επιτεθούν στο Ισλαμικό Κράτος, προσπαθώντας ταυτόχρονα να «χτίσει» έναν συνασπισμό χωρών της περιφέρειας που θα μπορούσαν να αναλάβουν δράση.

Σήμερα, το «κλειδί» για τον συνασπισμό αυτό είναι η Τουρκία. Η Άγκυρα έχει γίνει μια σημαντική περιφερειακή δύναμη. Έχει την μεγαλύτερη οικονομία και τον μεγαλύτερο στρατό της περιοχής και είναι η πιο ευάλωτη στις εξελίξεις στη Συρία και το Ιράκ, που συνορεύουν με την Τουρκία. Η στρατηγική της Άγκυρας υπό τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι η αποφυγή των συγκρούσεων με τους γείτονές της, κάτι που έχει καταφέρει να εφαρμόσει με επιτυχία μέχρι στιγμής. Οι ΗΠΑ τώρα θέλουν η Τουρκία να δώσει δυνάμεις –συγκεκριμένα επίγειες δυνάμεις- προκειμένου να αντισταθούν στο Ισλαμικό Κράτος. Η Άγκυρα έχει συμφέρον να το κάνει, αφού αφενός το ιρακινό πετρέλαιο θα την βοηθούσε να διαφοροποιήσει τις πηγές ενέργειάς της και αφ ετέρου θέλει οι συγκρούσεις να μην «περάσουν» σε τουρκικό έδαφος. Η τουρκική κυβέρνηση έχει κάνει σκληρές προσπάθειες να κρατήσει τη σύγκρουση στη Συρία μακριά από τα τουρκικά σύνορά και να περιορίσει την δική της άμεση εμπλοκή στον εμφύλιο πόλεμο. Παράλληλα, η Άγκυρα δεν θέλει το Ισλαμικό Κράτος να δημιουργήσει πιέσεις στους Κούρδους του Ιράκ, που θα μπορούσαν μελλοντικά να επεκταθούν και στους Κούρδους της Τουρκίας.

Η Τουρκία βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Εάν επέμβει κατά του Ισλαμικού Κράτους στο πλευρό των ΗΠΑ, ο στρατός της θα δοκιμαστεί με τρόπο που όμοιό του έχει να βιώσει από τον Πόλεμο της Κορέας, ενώ η ποιότητα των επιδόσεών του δεν είναι βέβαιη. Οι κίνδυνοι είναι πραγματικοί και η νίκη σίγουρα όχι εξασφαλισμένη. Η Τουρκία θα αναλάμβανε και πάλι τον ρόλο που έπαιζε στον Αραβικό κόσμο την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε μια προσπάθεια να διαμορφώσει την αραβική πολιτική με τρόπο που να την ικανοποιεί. Οι ΗΠΑ δεν τα πήγαν και τόσο καλά στο Ιράκ και δεν υπάρχει εγγύηση ότι η Τουρκία θα τα καταφέρει καλύτερα. Μάλιστα, η Άγκυρα θα μπορούσε να συρθεί σε μια σύγκρουση με τα αραβικά κράτη, από την οποία δεν θα μπορούσε να αποχωρήσει τόσο ομαλά όσο η Ουάσινγκτον.

Την ίδια ώρα, η αστάθεια στα νότια της Τουρκίας και η εμφάνιση μιας νέας εδαφικής δύναμης στη Συρία και το Ιράκ, αντιπροσωπεύουν θεμελιώδεις απειλές για την Άγκυρα. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι Τούρκοι στηρίζουν στα κρυφά το Ισλαμικό Κράτος, όμως εγώ προσωπικά αμφιβάλω. Οι Τούρκοι μπορεί να έχουν μια ευνοϊκά προσκείμενη στάση προς άλλες ισλαμικστικές ομάδες, όμως το Ισλαμικό Κράτος είναι επικίνδυνο, ενώ είναι πιθανό οι ΗΠΑ να ασκήσουν πιέσεις σε οποιονδήποτε στηρίζει την οργάνωση. Ωστόσο, οι Τούρκοι δεν θα κάνουν απλά ότι θέλουν οι ΗΠΑ. Η Άγκυρα έχει συμφέροντα στη Συρία τα οποία δεν συμβαδίζουν με αυτά των ΗΠΑ.

Η Τουρκία θέλει ανατροπή του καθεστώτος του Άσαντ, όμως οι ΗΠΑ είναι απρόθυμες να το πράξουν, υπό τον φόβο ότι θα ανοίξουν την πόρτα σε ένα Σουνητικό τζιχαντιστικό καθεστώς (ή τουλάχιστον σε τζιχαντιστική αναρχία) το οποίο, με το Ισλαμικό Κράτος να είναι ετοιμοπόλεμο, θα ήταν αδύνατον να «μπει σε καλούπι». Σε κάποιον βαθμό, οι Τούρκοι χρησιμοποιούν το ζήτημα του Άσαντ ως δικαιολογία να μην εμπλακούν στην σύγκρουση. Όμως η Άγκυρα θέλει να φύγει ο Άσαντ και τη θέση του να πάρει ένα Σουνητικό καθεστώς που θα είναι υπέρ της Τουρκίας. Αν οι ΗΠΑ αρνηθούν να υποχωρήσουν στην απαίτηση της Τουρκίας, η Άγκυρα έχει βάσιμο λόγο να αρνηθεί την παρέμβαση.
Αν οι ΗΠΑ συμφωνήσουν, τότε η Τουρκία θα έχει το αποτέλεσμα που επιθυμεί στη Συρία, αλλά με μεγαλύτερο κίνδυνο για το Ιράκ. Έτσι, το Ισλαμικό Κράτος έχει γίνει το επίκεντρο των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας, αντικαθιστώντας άλλα ζητήματα όπως για παράδειγμα οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ.

Αλλάζει ο ρόλος του Ιράν

Ομοίως, η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους έχει επανακαθορίσει τη θέση του Ιράν στην περιοχή. Η Τεχεράνη θεωρεί ότι είναι κρίσιμης σημασίας για τα συμφέροντά της να υπάρξει ένα καθεστώς στη Βαγδάτη που θα κυριαρχείται από τους Σιίτες και το οποίο θα είναι υπέρ του Ιράν, ενώ θεωρεί εξίσου σημαντική και την κυριαρχία της στο νότιο Ιράκ. Το Ιράν πολέμισε με το Ιράκ την δεκαετία του 1980 με τεράστιες απώλειες και έτσι είναι θεμελιώδους σημασίας για την πολιτική εθνικής ασφάλειας του Ιράν η αποφυγή ενός ακόμα τέτοιου πολέμου. Από την άποψη της Τεχεράνης, το Ισλαμικό Κράτος έχει την ικανότητα να «σακατέψει» την κυβέρνηση της Βαγδάτης και ενδεχομένως να «ξηλώσει» την θέση του Ιράν στο Ιράκ. Αν και αυτό δεν είναι το πιθανότερο αποτέλεσμα, ωστόσο είναι μια πιθανή απειλή που θα πρέπει να αντιμετωπίσει το Ιράν.

Μικροί ιρανικοί σχηματισμοί έχουν ήδη αναπτυχθεί στο ανατολικό Κουρδιστάν και ιρανοί έχουν πιλοτάρει ιρακινά μαχητικά αεροσκάφη στις επιθέσεις εναντίον θέσεων του Ισλαμικού Κράτους. Η πιθανότητα και μόνο το Ισλαμικό Κράτος να κυριαρχήσει ακόμα και σε τμήματα του Ιράκ, είναι απαράδεκτη για την Τεχεράνη, η οποία ευθυγραμμίζει τα συμφέροντά της με αυτά των ΗΠΑ. Και οι δυο χώρες θέλουν να «σπάσει» το Ισλαμικό Κράτος. Και οι δυο θέλουν η κυβέρνηση στη Βαγδάτη να μπορεί να λειτουργήσει. Οι αμερικάνοι δεν έχουν πρόβλημα το Ιράν να εγγυηθεί την ασφάλεια στα νότια, και οι ιρανοί δεν έχουν αντίρρηση για ένα Κουρδιστάν που θα είναι υπέρ των αμερικανών, αρκεί να συνεχίσουν να κυριαρχούν στη ροή του πετρελαίου από τα νότια.

Λόγω του Ισλαμικού Κράτους –και των ευρύτερων μακροπρόθεσμων τάσεων- οι ΗΠΑ και το Ιράν έχουν έρθει κοντά λόγω των κοινών τους συμφερόντων. Υπήρξαν αρκετές αναφορές για στρατιωτική συνεργασία ΗΠΑ-Ιράν κατά του Ισλαμικού Κράτους, ενώ το μεγάλο ζήτημα που διχάζει τις δυο χώρες, δηλαδή το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, έχει μπει στο περιθώριο. Την ανακοίνωση της Δευτέρας ότι δεν υπήρξε συμφωνία στις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά, ακολούθησε μια ήρεμη παράταση της προθεσμίας για την επίτευξη συμφωνίας και καμία από τις δυο πλευρές δεν απείλησε την άλλη, ούτε έδωσε ενδείξεις πως η αποτυχία άλλαξε τον γενικότερο διακανονισμό που έχει επιτευχθεί. Κατά την εκτίμησή μας, η δημιουργία πυρηνικού όπλου είναι πολύ πιο δύσκολη από τον εμπλουτισμό ουρανίου, και το Ιράν δεν είναι μια άμεση πυρηνική δύναμη. Αυτή φαίνεται πως είναι πλέον η στάση των ΗΠΑ. Ούτε η Ουάσινγκτον, ούτε η Τεχεράνη θέλουν να δημιουργήσουν εντάσεις στις σχέσεις τους για το θέμα των πυρηνικών, το οποίο για την ώρα έχει μπει σε «δεύτερη μοίρα» λόγω της ανόδου του Ισλαμικού Κράτους.

Αυτή η νέα συνεννόηση μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν έχει, όπως είναι φυσικό, θορυβήσει τη Σαουδική Αραβία, την τρίτη μεγαλύτερη δύναμη στην περιοχή. Το Ριάντ βλέπει την Τεχεράνη ως αντίπαλο στον Περσικό Κόλπο που θα μπορούσε δυνητικά να αποσταθεροποιήσει την Σαουδική Αραβία, μέσω του Σιιτικού πληθυσμού της.Οι Σαουδάραβες βλέπουν επίσης τις ΗΠΑ ως τον απόλυτο εγγυητή της εθνικής ασφάλειάς τους, αν και από τότε που ξέσπασε η Αραβική Άνοιξη ενεργούν χωρίς την σύμφωνη γνώμη της Ουάσινγκτον. Έχοντας φοβηθεί από την αναθέρμανση των σχέσεων Ιράν-ΗΠΑ, το Ριάντ ανησυχεί όλο και περισσότερο για την αυξανόμενη ενεργειακή αυτάρκεια των ΗΠΑ, η οποία έχει μειώσει δραματικά την πολιτική σημασία που έχει η Σαουδική Αραβία για τις ΗΠΑ.

Έχουν υπάρξει εικασίες ότι το Ισλαμικό Κράτος χρηματοδοτείται από Αραβικές δυνάμεις, όμως θα ήταν παράλογο το Ριάντ να χρηματοδοτεί την οργάνωση. Όσο πιο ισχυρό είναι το Ισλαμικό Κράτος, τόσο πιο ισχυροί γίνονται και οι δεσμοί των ΗΠΑ με το Ιράν. Η Ουάσινγκτον δεν μπορεί να «ζήσει» με ένα υπερεθνικό χαλιφάτο που ενδεχομένως μια μέρα να αποκτήσει δύναμη περιφερειακά. Όσο πιο μεγάλη απειλή γίνεται το Ισλαμικό Κράτος, τόσο πιο πολύ το Ιράν και οι ΗΠΑ χρειάζονται η μια χώρα την άλλη, κάτι που είναι εντελώς αντίθετο με τα συμφέροντα ασφαλείας της Σαουδικής Αραβίας. Το Ριάντ χρειάζεται τις εντάσεις στις σχέσεις ΗΠΑ-Ιράν. Ασχέτως θρησκευτικών ή ιδεολογικών διαφορών, η συμμαχία της Τεχεράνης με την Ουάσινγκτον δημιουργεί μια τεράστια δύναμη που απειλεί την επιβίωση του καθεστώτος της Σαουδικής Αραβίας. Και το Ισλαμικό Κράτος δεν θρέφει ιδιαίτερη αγάπη για την βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας.

Το χαλιφάτο μπορεί να επεκταθεί προς την κατεύθυνση της Σ. Αραβίας, ενώ έχει ήδη παρατηρηθεί κινητικότητα ομάδων που σχετίζονται με το Ισλαμικό Κράτος εντός του βασιλείου. Το Ριάντ εμπλέκεται στο Ιράκ και πρέπει τώρα να προσπαθήσει να ενισχύσει γρήγορα Σουνιτικές δυνάμεις εκτός του Ισλαμικού Κράτους, έτσι ώστε να αποδυναμωθούν εκείνες οι δυνάμεις που «σπρώχνουν» την Ουάσινγκτον κοντά στην Τεχεράνη.

Η θέση των ΗΠΑ στο κέντρο της Μέσης Ανατολής

Από την πλευρά της Ουάσινγκτον, το Ισλαμικό Κράτος έχει δείξει ότι η ιδέα να φύγουν οι ΗΠΑ από την περιοχή δεν είναι ρεαλιστική. Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ δεν θα εμπλακούν σε αποστολή πολύ μεγάλων χερσαίων δυνάμεων στο Ιράκ. Η Ουάσινγκτον απέτυχε να φέρει μια φιλοαμερικανικη σταθερότητα στην περιοχή την πρώτη φορά και είναι απίθανό ότι θα το κατάφερνε τώρα. Οι αμερικανικές αεροπορικές δυνάμεις πιέζουν σημαντικά το Ισλαμικό Κράτος και παράλληλα αποτελούν σύμβολο της ισχύος και της παρουσίας των ΗΠΑ στην περιοχή –αλλά και των περιορισμών της. Η στρατηγική των ΗΠΑ για σχηματισμό συμμαχίας κατά του Ισλαμικού Κράτους είναι εξαιρετικά περίπλοκη, αφού οι Τούρκοι δεν θέλουν να συρθούν στη διαμάχη χωρίς πρώτα να έχουν εξασφαλίσει σημαντικές υποχωρήσεις, οι Ιρανοί θέλουν να μειωθεί η πίεση για το πυρηνικό τους πρόγραμμα προκειμένου ως αντάλλαγμα να δώσουν τη βοήθειά τους, και οι Σαουδάραβες έχουν επίγνωση των κινδύνων που ενέχει το Ιράν.

Το αξιοσημείωτο είναι το πώς το Ισλαμικό Κράτος έχει επηρεάσει τις σχέσεις στην περιοχή. Η εμφάνιση της οργάνωσης έχει για μια ακόμα φορά βάλει τις ΗΠΑ στο επίκεντρο του περιφερειακού συστήματος και έχει αναγκάσει τις τρεις μεγάλες δυνάμεις της Μέσης Ανατολής να επανακαθορίσουν τις σχέσεις τους με την Ουάσινγκτον, με διάφορους τρόπους. Έχει επίσης αναβιώσει τους βαθύτερους φόβους της Τουρκίας, του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας. Η Άγκυρα θέλει να αποφύγει τον Οθωμανικό «εφιάλτη» της προσπάθειας ελέγχου των Αράβων, ενώ το Ιράν έχει αναγκαστεί να ξαναευθυγραμμιστεί με τις ΗΠΑ προκειμένου να αντισταθεί στην άνοδο των Σουνιτών στο Ιράκ και τη Σαουδική Αραβία, όπως είχε αναγκαστεί κάποτε να κάνει ο Σάχης. Εν τω μεταξύ, το Ισλαμικό Κράτος έχει δημιουργήσει φόβους στη Σαουδική Αραβία ότι οι ΗΠΑ θα την εγκαταλείψουν για «χάρη» του Ιράν, ενώ ο φόβος των ΗΠΑ για μια νέα εμπλοκή στο Ιράκ καθορίζει όλες τις ενέργειες της Ουάσινγκτον.

Στο τέλος, είναι απίθανο ένα εδαφικό Ισλαμικό Κράτος να επιβιώσει. Η αλήθεια είναι ότι η Τουρκία, το Ιράν και η Σαουδική Αραβία περιμένουν οι ΗΠΑ να λύσει το πρόβλημα του Ισλαμικού Κράτους με τη χρήση αεροπορικών δυνάμεων και ελάχιστων χερσαίων δυνάμεων. Οι ενέργειες αυτές δεν θα καταστρέψουν το Ισλαμικό Κράτος, όμως θα «σπάσουν» την εδαφική συνοχή του και θα το αναγκάσουν να προσφύγει και πάλι σε αντάρτικες τακτικές και στην τρομοκρατία. Αυτό ήδη γίνεται. Όμως και μόνο η ύπαρξη της οργάνωσης, όσο προσωρινή και αν είναι, έχει καταπλήξει την περιοχή, η οποία πλέον αντιλαμβάνεται πως προηγούμενες υποθέσεις της δεν λάμβαναν υπ' όψιν τις σημερινές πραγματικότητες. Η Άγκυρα δεν θα μπορέσει να αποφύγει την αύξηση της εμπλοκής της στη σύγκρουση. Η Τεχεράνη θα πρέπει να συμβιώσει με τις ΗΠΑ. Και το Ριάντ θα πρέπει να εξετάσει σοβαρά τα ευάλωτα σημεία του.
Όσο για τις ΗΠΑ, μπορούν απλά να γυρίσουν σπίτι τους, ακόμα και αν η περιοχή βρίσκεται σε χάος. Όμως οι άλλοι βρίσκονται ήδη σπίτι τους, και αυτό είναι ένα σημείο που έχει καταστήσει ξεκάθαρο το Ισλαμικό Κράτος.