12 Νοεμβρίου 2014

Ραντεβού σε νέο τοπίο

Η σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας στην Αθήνα στις 5 και 6 Δεκεμβρίου με τη συμμετοχή των δύο πρωθυπουργών Σαμαρά και Νταβούτογλου θα διεξαχθεί σε ένα νέο τοπίο στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή και συνεπώς και στην Ανατολική Μεσόγειο. Από την Κυριακή έως και χθες Τρίτη διεξήχθησαν στο Ομάν κρίσιμες συνομιλίες των ΥΠΕΞ ΗΠΑ-Ιράν, Κέρι και Ζαρίφ, για τη διευθέτηση της εκκρεμότητας του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης, καθώς η σχετική προθεσμία λήγει στις 24 Νοεμβρίου. Η αποκάλυψη πριν από λίγες μέρες της επιστολής Ομπάμα στον θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν Αγιατολάχ Χαμενεΐ επιτρέπει να υποθέσουμε ότι στο Ομάν διευθετήθηκαν οι τελευταίες εκκρεμότητες.

Ετσι, όταν θα φθάνει στην Αγκυρα την επόμενη βδομάδα, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μπάιντεν θα επιχειρήσει έναν επαναπροσδιορισμό της διμερούς σχέσης ΗΠΑ-Τουρκίας με δεδομένη την επικείμενη συνολική προσέγγιση με το Ιράν που οδηγεί σε επιλογές αντίθετες με την πολιτική Ερντογάν στη Συρία, στον Λίβανο και στο Ιράκ, και ταυτόχρονα οξύνει την ένταση στις σχέσεις της Ουάσιγκτον και με το Τελ Αβίβ και με το Ριάντ. Πριν από λίγες μέρες εξάλλου ανακοινώθηκε ο διπλασιασμός των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στο Ιράκ, που θα φθάσουν τους 3.000, ένας αριθμός που μάλλον παραπέμπει σε χερσαία περιορισμένη εμπλοκή παρά σε συμβούλους και εκπαιδευτές. Ετσι όταν ο Νταβούτογλου θα παίρνει το αεροπλάνο για να έλθει στην Αθήνα, τόσο ο ίδιος όσο και ο Ερντογάν θα έχουν απέναντί τους μια περιφερειακή στρατηγική των ΗΠΑ που διαμορφώθηκε παρά τις λυσσώδεις αντιδράσεις της Αγκυρας, του Τελ Αβίβ και του Ριάντ, και παρά την κινητοποίηση δύο πανίσχυρων λόμπι στην Ουάσιγκτον του φιλοϊσραηλινού και του σαουδαραβικού.

Με άλλα λόγια τερματίζονται απότομα οι μικρομεγαλισμοί της τουρκικής διπλωματίας που πλέον κατανοεί ότι όχι μόνον δεν μπορεί να υπαγορεύσει στις ΗΠΑ τη δική της ατζέντα προτεραιοτήτων, αλλά δεν μπορεί καν να παρενοχλήσει τη νέα ατζέντα των ΗΠΑ πιέζοντας για αντισταθμιστικά οφέλη.
Η κοινή λογική λέει ότι η προσαρμογή της Αγκυρας στα νέα δεδομένα είναι μονόδρομος, όπως άλλωστε έδειξε η ρεαλπολιτίκ της Σαουδικής Αραβίας ύστερα από μιά σκληρή ρητορική και όπως αργά ή γρήγορα θα συμβεί και με το Ισραήλ με ή χωρίς τον Νετανιάχου. Ολα τα παραπάνω θα είναι σε σχέση συγκοινωνούντων δοχείων με τη στάση των Ερντογάν-Νταβούτογλου απέναντι στην Αθήνα και τη Λευκωσία.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ