16 Οκτωβρίου 2014

Οι κρυφές απώλειες των παρατημένων χημικών στο Ιράκ

C.J. CHIVERS / THE NEW YORK TIMES Τον Αύγουστο του 2003 στο Ιράκ, κατά τη διάρκεια επιχείρησης καταστροφής παλαιών βλημάτων πυροβολικού κοντά στην πόλη Τάτζι, ο στρατιώτης Αντριου Γκόλντμαν συνειδητοποίησε ότι κάτι δεν πήγαινε καθόλου καλά.
Αμερικανός πεζοναύτης, τρεις ημέρες πριν από την εισβολή στο Ιράκ το 2003.
Η ελεγχόμενη έκρηξη, με στόχο την καταστροφή των βλημάτων, έφερε στο φως κρυψώνα πυρομαχικών που είχαν θαφτεί κάτω από το χώμα. Οταν ο Γκόλντμαν σήκωσε ένα από τα βλήματα για να το εξετάσει, παρατήρησε παχύρρευστο υγρό να ρέει από ρωγμή στο μεταλλικό περίβλημα. Δείγμα του υγρού έδειξε ότι επρόκειτο για «θειούχο μουστάρδα», έναν χημικό παράγοντα ειδικά σχεδιασμένο ώστε να προκαλεί εγκαύματα στην τραχεία, τον οισοφάγο, τους πνεύμονες, τα μάτια και το δέρμα.

Πέντε χρόνια μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ, οι στρατιώτες αυτοί είχαν γράψει την πρώτη σελίδα εκτενούς, αλλά μυστικού, κεφαλαίου της μακράς και πικρής εμπλοκής των ΗΠΑ στη χώρα. Από το 2004 μέχρι και το 2011, Αμερικανοί και Ιρακινοί πυροτεχνουργοί εντόπισαν επανειλημμένα -και τραυματίσθηκαν τουλάχιστον έξι φορές- χημικά όπλα, υπολείμματα του καθεστώτος Σαντάμ Χουσεΐν.


Xημικές κεφαλές

Ο αμερικανικός στρατός ανέφερε ότι εντόπισε 5.000 χημικές κεφαλές, βλήματα ή αεροπορικές βόμβες. Παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης του προέδρου Τζορτζ Μπους το 2003 ότι ο Σαντάμ διέθετε ευρύ και ανεξάρτητο πρόγραμμα κατασκευής χημικών όπλων, ο μικρός αριθμός τέτοιων βομβών που εντόπισαν οι Αμερικανοί και το γεγονός ότι ο μπααθικός ιρακινός στρατός αγόρασε τα όπλα αυτά στη Δύση διαψεύδουν τις αμερικανικές αιτιάσεις.

Εντονες επικρίσεις δέχεται, όμως, η αμερικανική κυβέρνηση για την άρνησή της να ενημερώσει τους στρατιώτες της για τους κινδύνους αυτούς.

Η απόφαση για αποσιώπηση του εντοπισμού χημικών όπλων ελήφθη συνειδητά από την Ουάσιγκτον, καθώς ο όγκος των χημικών όπλων που βρέθηκε δεν υποστήριζε τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης Μπους. Την ίδια ώρα, η προσεκτική εξέταση των βλημάτων και βομβών που βρέθηκαν έδειξε ότι η ελλειπής αποθήκευσή τους τα είχε καταστήσει ασταθή ή ανενεργά.

Την κατάσταση μεταβάλλει, ωστόσο, το γεγονός ότι, από τον Ιούνιο, τα ερείπια του ινστιτούτου Μουτάνα, που ήταν κέντρο της έρευνας χημικών όπλων στο Ιράκ πριν από το 2003 και σημείο εντοπισμού σχετικά μεγάλου όγκου χημικών από τους Αμερικανούς, βρίσκονται υπό τον έλεγχο του «Ισλαμικού Κράτους». Σε επιστολή της προς τον ΟΗΕ τον Ιούνιο, η Βαγδάτη ανέφερε ότι περίπου 2.500 οξειδωμένες από την υγρασία χημικές ρουκέτες παρέμεναν στον χώρο του ινστιτούτου.

Πικρή εμπειρία
Παρά τις διαβεβαιώσεις της Ουάσιγκτον ότι τα πεπαλαιωμένα αυτά όπλα δεν αποτελούν πλέον απειλή, η πικρή εμπειρία του πολέμου στο Ιράκ έδειξε ότι ακόμη και παλαιά πυρομαχικά μπορούν να αποτελέσουν τη γόμωση ιδιαίτερα θανατηφόρων αυτοσχέδιων μηχανισμών. Τέτοιες βόμβες είχε χρησιμοποιήσει σε μικρή κλίμακα η ιρακινή εξέγερση στις αρχές του 2004.

Στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης εξηγούν, όμως, ότι πίσω από τη σιγή της Ουάσιγκτον για το εγκαταλελειμμένο χημικό οπλοστάσιο του Σαντάμ κρύβεται αίσθημα ντροπής. Σημαντικό ποσοστό των χημικών όπλων που εντοπίσθηκαν στο Ιράκ σχεδιάσθηκε στις ΗΠΑ και κατασκευάσθηκε στην Ευρώπη.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ