Ηρεμος, προσηνής και με τη σιγουριά
της 30χρονης διπλωματικής εμπειρίας του ο Αλβανός πρέσβης Ντασνόρ
Ντερβίσι μάς υποδέχεται στο γραφείο του, έτοιμος να μιλήσει «για όλα»,
με μια έκδηλη αισιοδοξία πως σίγουρα, «ίσως χωρίς θεαματικά άμεσα
αποτελέσματα», «οι αλβανοσερβικές σχέσεις θα βρουν το δρόμο τους και η
Βαλκανική την ηρεμία της».
Ιδιαίτερα φειδωλός για την «ευθύνη» της αλβανικής πολιτικής ελίτ
αλλά όχι και με τις αιχμές κατά της άλλης πλευράς, αποδοκιμάζει ανοιχτά
όμως τον παραθρεμμένο εθνικισμό και θεωρεί «παρείσακτο» τον αλβανικό
μεγαλοϊδεατισμό τονίζοντας «πως η μόνη Μεγάλη Ιδέα που χωρούν τα
Βαλκάνια είναι η ευρωπαϊκή». Δηλώνει πως αισθάνεται «σαν στο σπίτι του
στην Ελλάδα» και διασκεδάζει τις όποιες ελληνικές ανησυχίες για τον
«αλβανικό επεκτατισμό» και την εκτεθειμένη φιλήσυχη ελληνική μειονότητα.
- Κύριε Ντερβίσι, θα γυρίσει τελικά το παιχνίδι, να μιλήσουμε και με ποδοσφαιρικούς όρους, προς την αλβανοσερβική προσέγγιση μετά τα πρωτοφανή έκτροπα που πυροδότησε ο αγώνας στο Βελιγράδι;
«Σίγουρα, απ' τη στιγμή που έχουν επιληφθεί των ευθυνών όσον αφορά τον υπερκερασμό των στιγμιαίων παθών ενός ποδοσφαιρικού αγώνα οι πολιτικές ελίτ των δύο χωρών μας αλλά και οι ευρωπαϊκές, μαζί τους και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι γείτονές μας. Ο καλύτερος οιωνός, ασφαλώς, είναι η επικείμενη επίσκεψη στις 10 Νοεμβρίου στο Βελιγράδι, μετά και την εύλογη προσωρινή αναβολή, του Αλβανού πρωθυπουργού Εντι Ράμα με τη θέληση και βούληση των δύο πλευρών, ώστε να μετατραπεί σε ποιοτικό άλμα νέων σχέσεων μεταξύ Σερβίας και Αλβανίας».
- Πολύ αισιόδοξος δεν είστε, κύριε πρέσβη; Καλή η πολιτική βούληση, αλλά η κάθε πλευρά παραμένει στο «δικό της χαράκωμα» και δύσκολα αποδέχεται τη «συνευθύνη».
«Δεδομένης της μακράς συγκρουσιακής σχέσης μας αλλά και της βεβαρημένης ιστορίας μας, λογικό είναι η στροφή να μην επέλθει άμεσα. Απ' τον βροχερό καιρό δεν περνάς τόσο άμεσα στην ηλιοφάνεια. Σημασία έχει ότι, μετά την αρχική συναισθηματική αντίδραση, πείτε τη και υπερβολική, απ' τον απλό πολίτη, την κοινωνία των πολιτών, τους αναλυτές, μέχρι τις υψηλότερες βαθμίδες της πολιτικής, παρατηρείται μια περίσκεψη, μια εποικοδομητική αντίδραση γι' αυτό το θλιβερό γεγονός. Εννοείται ο δρόμος θα είναι μακρύς και δύσβατος, αλλά είμαι αισιόδοξος πως θα οδηγήσει στο ξέφωτο που θέλουν στην ουσία οι δύο λαοί μας».
Ο ιπτάμενος χάρτης
- Δύναται να εκληφθεί και ως αστείο, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι, ένα ιπτάμενο αεροπλανάκι πάνω απ' το πυρακτωμένο στάδιο του Βελιγραδίου με το χάρτη της «Μεγάλης Αλβανίας»; Να μην ανησυχήσουν οι γείτονες, οι Ελληνες, όταν αυτός περιλαμβάνει και ελληνικά εδάφη;
«Αυτός ο περιβόητος ιπτάμενος χάρτης, που υψώθηκε προς το τέλος του πρώτου ημιχρόνου και ουδείς κατάλαβε αρχικά τι ήταν, και της Μεγάλης Σερβίας να ήταν, την ίδια αναστάτωση θα προκαλούσε. Και για να μην παρεξηγούμαστε, δεν είναι ότι δεν καταδικάζω το χάρτη, ούτε ότι δεν σέβομαι τις ανησυχίες των γειτόνων, αλλά δεν μπορώ να συγκρίνω την επίδρασή του με το φανατισμένο πλήθος 30.000 φιλάθλων, παρουσία και της ανώτερης πολιτικής ηγεσίας, που κραύγαζε εν χορώ "θάνατος στους Αλβανούς!"».
- Κύριε πρέσβη, μήπως είναι η ώρα να γίνει κυρίαρχη σκέψη στη χώρα σας πως η ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας» δεν χωρά στη μικρή Βαλκανική και πως κάθε άλλη αντίθετη σκέψη είναι ένας επικίνδυνος τυχοδιωκτισμός;
«Εχετε απόλυτα δίκιο. Καθ' όλη όμως την ιστορία της σύγχρονης Αλβανίας, πριν απ' τη δεκαετία του '90 αλλά και μετά, μέχρι σήμερα, δεν θα μπορέσετε να βρείτε έναν Αλβανό πολιτικό ή και σοβαρό αναλυτή, μια επίσημη θέση της Αλβανίας που να αναφέρει τον όρο της "Μεγάλης Αλβανίας". Ο όρος αυτός δεν υφίσταται στην Αλβανία, είναι κοινόχρηστος μόνο στους πολιτικούς κύκλους εκτός Αλβανίας. Η μόνη μεγάλη ιδέα που χωράει στη Βαλκανική και συγκινεί το σύνολο των Αλβανών είναι η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης των λαών».
- Κύριε πρέσβη, πώς μπορεί να παίξει -όπως διατείνεται- σταθεροποιητικό ρόλο ο αλβανικός παράγοντας στην περιοχή χωρίς τον ιστορικό συμβιβασμό με τους Σέρβους;
«Γι' αυτό κι εμείς δεν δίνουμε έμφαση στην ιστορική έχθρα με τη Σερβία. Αν το ΝΑΤΟ και η Ευρώπη θέλησαν να αποκαταστήσουν την ιστορική αδικία και να δώσουν μια λύση στο Κόσοβο, το 1999, αυτό δεν είναι έκφραση του μίσους της Αλβανίας απέναντι στη Σερβία. Είναι η αποκατάσταση της αδικίας εκ μέρους της χειραφετημένης Ευρώπης, προς την οποία έχει στρέψει το βλέμμα της όλη η περιοχή».
- Ενα άλλο παράδοξο αυτών των ημερών είναι και η αναβίωση του «βολικού» ανθελληνισμού,
με κάποιον Αλβανό ιστορικό μάλιστα να δηλώνει πως «ο εφιάλτης των Βαλκανίων δεν είναι η Μεγάλη Αλβανία, αλλά η σερβοελληνική συμμαχία...».
«Εγώ κάτι τέτοιο ουδέποτε άκουσα απ' τα χείλη κάποιου πολιτικού. Αν κάποιος ιστορικός εκφράζει τέτοιες απόψεις, αυτό ουδεμία σχέση έχει με την επίσημη θέση της χώρας μου αλλά και την πλειοψηφική προοδευτική γνώμη της Αλβανίας».
Η ελληνική μειονότητα
- Κάποιοι θερμοκέφαλοι στοχοποίησαν και την ελληνική μειονότητα. Δεν σας ανησυχούν τα έκτροπα, όσο περιορισμένα κι αν ήταν, στη Δερβιτσάνη της Δρόπολης;
«Επιγραμματικά να πω μόνο πως η ελληνική μειονότητα, το πιο προηγμένο κομμάτι της κοινωνίας μας, χαίρει της υψηλής εκτίμησης όλων για τη συμβολή της στην πρόοδο και την ευρωπαϊκή προοπτική μας. Τώρα, περιστατικά όπως αυτό της Δερβιτσάνης, που δεν πρέπει να διογκωθεί, συμβαίνουν πολλά στην περιοχή μας. Κάποιοι φίλαθλοι, είναι αλήθεια, επιδόθηκαν και σε επιδεικτικές βόλτες και καβγάδες στη Δερβιτσάνη. Σημασία έχει όμως ότι οι αλβανικές Αρχές έλαβαν τα πιο αυστηρά μέτρα, συλλαμβάνοντας και καταδικάζοντας τους υπευθύνους αυτών των επεισοδίων. Δεν είναι σωστό όμως ορισμένοι ελληνικοί κύκλοι να αντιδρούν αφελώς και ως αντίβαρο αμέσως να κατεβάζουν με πρωτόγονο τρόπο την μπάρα για τους Αλβανούς μετανάστες στην Κακκαβιά και την Κρυσταλλοπηγή».
- Μήπως «ουδέν κακόν αμιγές καλού;», τελικά, κύριε Ντερβίσι;
«Ναι, πιστεύω θα βγούμε πιο σοφοί απ' αυτή την ιστορία. Είμαι πολύ αισιόδοξος για το ευρωπαϊκό μέλλον της Αλβανίας, της Σερβίας και όλης της περιοχής. Ξέρετε, ίσως και γι' αυτόν το λόγο στην Ελλάδα αισθάνομαι σαν στο σπίτι μου. Επωφελούμαι της ευκαιρίας να ευχαριστήσω τον κύριο Βενιζέλο και την ελληνική κυβέρνηση για τη συνετή της στάση και τον εποικοδομητικό της ρόλο στο μεγάλο θέμα των ημερών. Επιτρέψτε μου, εν κατακλείδι, να ευχαριστήσω την "Ελευθεροτυπία" για τη φιλοξενία της και να της ευχηθώ, για το καλό της και της αντικειμενικής ενημέρωσης, να ξεπεράσει τη δοκιμασία της κρίσης και να μεγαλουργήσει».