ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ*
Κι αυτό, γιατί οι δημοσκοπήσεις δείχνουν για πρώτη φορά επικράτηση του «ναι στην ανεξαρτησία της Σκωτίας» έναντι του κινήματος «better together» – καλύτερα μαζί.
Κατ’ αρχήν, η επικράτηση του «ναι» στο δημοψήφισμα δεν σημαίνει αυτόματα ανεξαρτησία της Σκωτίας. Σημαίνει όμως έναρξη διαπραγματεύσεων για το ξεκαθάρισμα των διεθνών υποχρεώσεων, περιουσιακών στοιχείων και χρέους.Εκτιμάται όμως ότι η εξέλιξη αυτή θα αυξήσει την αβεβαιότητα στις χρηματαγορές, στις επενδύσεις στη βιομηχανία και στη σημαντική αγορά των ακινήτων του Ηνωμένου Βασιλείου. Και λόγω της θέσης του City του Λονδίνου ως παγκόσμιου χρηματοοικονομικού κέντρου, μια ενδεχόμενη επικράτηση του «ναι» δεν θα προκαλέσει μόνο σημαντική διόρθωση των τιμών στις βρετανικές αξίες και τα ακίνητα, αλλά και σημαντικές μετακινήσεις κεφαλαίων προς την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.Επίσης, το ξετύλιγμα του κουβαριού στο Ηνωμένο Βασίλειο ενδεχομένως να δώσει το έναυσμα για άλλες παρόμοιες κινήσεις που αφορούν άλλες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Θα αναφέρω χαρακτηριστικά την Ουαλλία, την Καταλωνία, τη Φλάνδρα στο Βέλγιο, αλλά ακόμα και τη Βαυαρία ή τη Βόρεια Ιταλία.
Αν και ένα σημαντικό τμήμα των βρετανικών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και του τοπικού πολιτικού συστήματος διάκειται εχθρικά έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, παρ’ όλα αυτά, μια προσεκτική ανάγνωση της ιστορίας του «νησιού» δείχνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί μια μικρογραφία του εγχειρήματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Βασίζω αυτή την άποψη στο γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί την πολιτική ένωση τεσσάρων περιοχών του νησιωτικού συμπλέγματος, οι οποίες μετά την ένωση δημιούργησαν μια θαλάσσια υπερδύναμη και πιο πρόσφατα το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό κέντρο του Λονδίνου. Και η τότε συνένωση του νησιού δεν αφορούσε μόνο εδάφη, αλλά τη συνένωση πληθυσμών με εθνοτικές, γλωσσικές και θρησκευτικές διαφορές.
Το ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί το αποτέλεσμα της επιτυχούς ένωσης τεσσάρων περιοχών των νησιωτικού συμπλέγματος φαίνεται ξεκάθαρα στο ότι α) παραμένει για περίπου τέσσερις αιώνες και κατόρθωσε να γίνει υπερδύναμη, φαίνεται β) στο όνομα (Ηνωμένο Βασίλειο), φαίνεται γ) και στη βρετανική σημαία (union jack), η οποία δημιουργείται εάν ενώσουμε τρεις σταυρούς: 1) του Αγίου Γεωργίου (κόκκινος σταυρός - Αγγλία), 2) του Αγίου Ανδρέα (μπλε χιαστός σταυρός - Σκωτία) και 3) του Αγ. Πατρίκιου (κόκκινος χιαστός - Ιρλανδία). Λείπει από τη σημαία η δράκος της Ουαλλίας, και αυτό γιατί το 1606 όταν πρωτοδημιουργήθηκε η σημαία της ένωσης (union jack), η Ουαλλία ήταν ήδη τμήμα της Αγγλίας (από τον 13ο αιώνα).
Αρα, στο ενδεχόμενο μιας αποχώρησης της Σκωτίας από την ένωση, εκτός των οικονομικών επιπτώσεων, θα πρέπει να αλλαχθούν τα υφιστάμενα ονόματα, σημαίες κι ενδεχομένως να προκληθούν τεκτονικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, οι οποίες ενδέχεται να αγγίξουν και τον ίδιο το θεσμό της βασιλείας.
Εκτός του γενικότερου ζητήματος των επιπτώσεων στην παγκόσμια οικονομία και την πολιτική σταθερότητα στην Ευρώπη από μια ενδεχόμενη ανεξαρτησία της Σκωτίας, είναι δύο τα ειδικά σημεία που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την ελληνική πλευρά.
Το πρώτο σημείο που παρουσιάζει ενδιαφέρον αφορά τις οικονομική πλευρά του θέματος και κυρίως το νόμισμα της επόμενης μέρας.
Πιο συγκεκριμένα, η περίπτωση της αποχώρησης της Σκωτίας από τη στερλίνα παρουσιάζει ομοιότητες στο σημείο των οικονομικών επιπτώσεων από μια ενδεχόμενη αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ.
Θα έλεγα μάλιστα ότι το θέμα της αποχώρησης της Ελλάδας από το ευρώ αποτελεί μια πιο εύκολη υπόθεση από αυτή της ανεξαρτησίας της Σκωτίας. Κι αυτό, γιατί η Ευρωζώνη δεν αποτελεί ακόμα πολιτική ένωση όπως αποτελεί σήμερα το Ηνωμένο Βασίλειο.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα περιουσιακά στοιχεία και τα χρέη των χωρών της Ευρωζώνης βρίσκονται κάτω από την ιδιοκτησία των ξεχωριστών χωρών κι όχι του συνόλου της Ευρωζώνης. Ως εκ τούτου δεν χρειάζονται διαπραγματεύσεις για τον διαχωρισμό τους.
Στην Ελλάδα είχαμε το ενδεχόμενο της αποχώρησης από το κοινό νόμισμα του ευρώ, στη Σκωτία έχουμε το ενδεχόμενο της αποχώρησης από το κοινό νόμισμα του Ηνωμένου Βασιλείου, της στερλίνας. Και στις δύο περιπτώσεις οι οικονομικές επιπτώσεις είναι σημαντικές και στις δύο περιπτώσεις δεν υπάρχει αξιόπιστο Plan B σε σχέση με το νόμισμα.
Θα έλεγα μάλιστα ότι οι Σκωτσέζοι υπερασπιστές της ανεξαρτησίας εμφανίζονται πιο αξιόπιστοι από τους Ελληνες λαϊκιστές, γιατί οι πρώτοι δηλώνουν ξεκάθαρα ότι επιθυμούν την ανεξαρτησία αλλά με παραμονή στη βρετανική στερλίνα. Αυτό όμως δεν είναι αποδεκτό από τη βρετανική κυβέρνηση αλλά κι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οπως δεν θα ήταν εφικτή η παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ χωρίς την τήρηση των υποχρεώσεών της.
* Οικονομολόγος, έχει διατελέσει ανώτατο διευθυντικό στέλεχος σε πολυεθνικούς χρηματοοικονομικούς οργανισμούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό
