Στην Αγκυρα, η διαμάχη για την ανάδειξη
του νέου πρωθυπουργού της χώρας ξεκίνησε αμέσως μετά την ανάδειξη του
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο ανώτατο πολιτικό αξίωμα της Τουρκίας. Από το
βράδυ της προηγούμενης Κυριακής, εντός του κυβερνώντος Κόμματος
Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) δύο στρατόπεδα δίνουν αγώνα δρόμου για
την επιλογή του δικού τους υποψηφίου στο αξίωμα του πρωθυπουργού.
Τα υψηλόβαθμα και ιδρυτικά στελέχη του ΑΚΡ επιθυμούν την επιστροφή του απερχόμενου προέδρου Αμντουλάχ Γκιουλ στην ηγεσία του κόμματος. Κατά την άποψή τους, τα τελευταία χρόνια, το ΑΚΡ έχει απομακρυνθεί από το κεντρώο προφίλ του και έχει πραγματοποιήσει μια επικίνδυνη στροφή προς τον αυταρχισμό. Κορυφαία στελέχη της τουρκικής κυβέρνησης, όπως ο Μπουλέντ Αρίντς, ο Αλί Μπαμπατσάν, ο Τανέρ Γιλντίζ κ.ά., δεν συμφωνούν με τις πρωτοβουλίες του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα πεδία της οικονομίας και της εσωτερικής πολιτικής. Κατά την άποψή τους, μόνο η επιστροφή του κ. Γκιουλ στην ηγεσία του ΑΚΡ και στην πρωθυπουργία μπορεί να τερματίσει την κατρακύλα της χώρας στον αυταρχισμό.
Λίγες ώρες πριν από τις προεδρικές εκλογές, μια αντιπροσωπεία των ιδρυτικών στελεχών του ΑΚΡ συναντήθηκε με τον πρόεδρο Γκιουλ. Σε αυτή τη συνάντηση τέθηκαν επί τάπητος όλα τα σενάρια για το μέλλον της Τουρκίας. Ο κ. Γκιουλ ξεκαθάρισε ότι είναι έτοιμος να αναλάβει τα ηνία της κυβέρνησης και του ΑΚΡ αμέσως μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου της Τουρκίας. «Παραιτηθείτε αμέσως από τα καθήκοντά σας και παραδώστε την προεδρία της χώρας στον πρόεδρο της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας, Τζεμίλ Τσιτσέκ, ώστε να προλάβετε το έκτακτο συνέδριο του ΑΚΡ», ήταν το μήνυμα της αντιπροσωπείας προς στον κ. Γκιουλ.
Στάση αναμονής
Ο απερχόμενος πρόεδρος προτίμησε να αναμένει τις εξελίξεις και την επικείμενη, τελευταία συνάντησή του με τον κ. Ερντογάν προτού αποφασίσει την επόμενη κίνησή του. Παράλληλα, μόλις λίγες ώρες μετά την εκλογή του κ. Ερντογάν, ο κ. Γκιουλ συναντήθηκε με τους πολιτικούς συντάκτες των μεγάλων τουρκικών μέσων ενημέρωσης στους οποίους δήλωσε ότι είναι έτοιμος να επιστρέψει στην πολιτική σκηνή.
Η κίνηση του κ. Γκιουλ θορύβησε τον κ. Ερντογάν και την ομάδα των νέων στελεχών του κόμματος. Η συγκεκριμένη ομάδα των νέων στελεχών του ΑΚΡ απαρτίζεται από νεαρούς, φιλόδοξους πολιτικούς, κυρίως πολιτικούς επιστήμονες-αναλυτές και οικονομολόγους, οι οποίοι διακρίνονται για τις στενές σχέσεις που διατηρούν με τον κ. Ερντογάν. Η συγκεκριμένη ομάδα έχει προτείνει στον κ. Ερντογάν την παράδοση του αξιώματος του πρωθυπουργού και της ηγεσίας του ΑΚΡ στον υπουργό Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, πρόταση με την οποία συμφωνεί και ο νέος πρόεδρος της Τουρκίας.
Την προηγούμενη Δευτέρα, στον απόηχο της βαρυσήμαντης δήλωσης του κ. Γκιουλ στους Τούρκους δημοσιογράφους, ο κ. Ερντογάν και οι υποστηρικτές του επιχείρησαν να μπλοκάρουν την επιστροφή του κ. Γκιουλ στο ΑΚΡ, ορίζοντας ως ημερομηνία διεξαγωγής του έκτακτου συνεδρίου την 27η Αυγούστου. Σύμφωνα με το τουρκικό σύνταγμα, ο απερχόμενος πρόεδρος θα πρέπει να παραμένει στη θέση του έως τις 28 Αυγούστου. Με τη νέα απόφαση της ηγεσίας του ΑΚΡ, ο κ. Γκιουλ δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να θέσει υποψηφιότητα για την ηγεσία του κόμματος, το οποίο ίδρυσε μαζί με τον κ. Ερντογάν πριν από 13 χρόνια.
«Πρόκειται για μια μεγάλη διαμάχη, της οποίας το αποτέλεσμα είναι απρόβλεπτο και ενδέχεται να οδηγήσει σε μεγάλες περιπέτειες την Τουρκίας», αναφέρει στην «Κ» μια τουρκική πηγή, η οποία διατηρεί στενές σχέσεις επικοινωνίας με τα κορυφαία στελέχη της τουρκικής κυβέρνησης.
Η συγκεκριμένη πηγή προσθέτει: «Το τοπίο δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει. Η υποψηφιότητα του κ. Νταβούτογλου για την πρωθυπουργία είναι η επικρατέστερη. Ωστόσο θα πρέπει να αναμένουμε τις κινήσεις του κ. Γκιουλ και των υποστηρικτών του. Με τα σημερινά δεδομένα, η ομάδα του κ. Γκιουλ έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει εντός του ΑΚΡ μια δυναμική η οποία ενδέχεται να οδηγήσει στη σταδιακή δημιουργία ενός νέου, κεντροδεξιού πολιτικού φορέα».
Τρεις διαφορετικές χώρες η Τουρκία
Την περασμένη Κυριακή, λίγες ώρες μετά την ιστορική του νίκη στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο κ. Ερντογάν απηύθυνε μήνυμα ενότητας σε όλους τους Τούρκους πολίτες. Οι έμπειροι Τούρκοι αναλυτές συμπεραίνουν ότι πίσω από τη συγκεκριμένη στρατηγική κρύβεται το γεγονός ότι: ενώ ο κ. Ερντογάν κατόρθωσε να εξασφαλίσει την υποστήριξη του 52% των ψηφοφόρων, εντούτοις, δεν κατόρθωσε να εξασφαλίσει τα ποσοστά που χρειάζεται η παράταξή του για να προχωρήσει στην αλλαγή του συντάγματος. «Δεν πρόκειται για μια απόλυτη νίκη. Το όραμα του προεδρικού συστήματος απομακρύνεται όλο και περισσότερο», τονίζει τουρκική πηγή της «Κ».
Αναλύοντας τη νέα νίκη του κ. Ερντογάν, μια άλλη πηγή της «Κ» αναφέρει ότι: «Από τις 10 Αυγούστου και μετά μπορούμε να κάνουμε λόγο για τη δημιουργία τριών ξεχωριστών χωρών στο εσωτερικό της Τουρκίας: Η χώρα των δυτικών παραλίων, η οποία ελέγχεται από την αντιπολίτευση, η χώρα της ενδοχώρας, η οποία ελέγχεται από την κυβέρνηση, και η χώρα της νοτιοδυτικής Τουρκίας, η οποία ελέγχεται από το κουρδικό αυτονομιστικό κίνημα».
Την ίδια στιγμή, τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών αναμένεται να προκαλέσουν σαρωτικές αλλαγές στην τουρκική αντιπολίτευση. Η ήττα στον πρώτο γύρο των εκλογών δρομολογεί αλλαγές οι οποίες αφορούν τις ηγετικές δομές της αντιπολίτευσης. Ταυτόχρονα, ο πρώτος γύρος των εκλογών έδειξε ότι οι Κούρδοι θα είναι ο νέος ρυθμιστικός παράγοντας στο τουρκικό πολιτικό πεδίο. Με το 9% που εξασφάλισε ο Σελαχατίν Ντεμίρτας, το κουρδικό κίνημα έχει πλέον τη δυνατότητα να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο τουρκικό πολιτικό προσκήνιο.
Τα υψηλόβαθμα και ιδρυτικά στελέχη του ΑΚΡ επιθυμούν την επιστροφή του απερχόμενου προέδρου Αμντουλάχ Γκιουλ στην ηγεσία του κόμματος. Κατά την άποψή τους, τα τελευταία χρόνια, το ΑΚΡ έχει απομακρυνθεί από το κεντρώο προφίλ του και έχει πραγματοποιήσει μια επικίνδυνη στροφή προς τον αυταρχισμό. Κορυφαία στελέχη της τουρκικής κυβέρνησης, όπως ο Μπουλέντ Αρίντς, ο Αλί Μπαμπατσάν, ο Τανέρ Γιλντίζ κ.ά., δεν συμφωνούν με τις πρωτοβουλίες του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα πεδία της οικονομίας και της εσωτερικής πολιτικής. Κατά την άποψή τους, μόνο η επιστροφή του κ. Γκιουλ στην ηγεσία του ΑΚΡ και στην πρωθυπουργία μπορεί να τερματίσει την κατρακύλα της χώρας στον αυταρχισμό.
Λίγες ώρες πριν από τις προεδρικές εκλογές, μια αντιπροσωπεία των ιδρυτικών στελεχών του ΑΚΡ συναντήθηκε με τον πρόεδρο Γκιουλ. Σε αυτή τη συνάντηση τέθηκαν επί τάπητος όλα τα σενάρια για το μέλλον της Τουρκίας. Ο κ. Γκιουλ ξεκαθάρισε ότι είναι έτοιμος να αναλάβει τα ηνία της κυβέρνησης και του ΑΚΡ αμέσως μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου της Τουρκίας. «Παραιτηθείτε αμέσως από τα καθήκοντά σας και παραδώστε την προεδρία της χώρας στον πρόεδρο της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας, Τζεμίλ Τσιτσέκ, ώστε να προλάβετε το έκτακτο συνέδριο του ΑΚΡ», ήταν το μήνυμα της αντιπροσωπείας προς στον κ. Γκιουλ.
Στάση αναμονής
Ο απερχόμενος πρόεδρος προτίμησε να αναμένει τις εξελίξεις και την επικείμενη, τελευταία συνάντησή του με τον κ. Ερντογάν προτού αποφασίσει την επόμενη κίνησή του. Παράλληλα, μόλις λίγες ώρες μετά την εκλογή του κ. Ερντογάν, ο κ. Γκιουλ συναντήθηκε με τους πολιτικούς συντάκτες των μεγάλων τουρκικών μέσων ενημέρωσης στους οποίους δήλωσε ότι είναι έτοιμος να επιστρέψει στην πολιτική σκηνή.
Η κίνηση του κ. Γκιουλ θορύβησε τον κ. Ερντογάν και την ομάδα των νέων στελεχών του κόμματος. Η συγκεκριμένη ομάδα των νέων στελεχών του ΑΚΡ απαρτίζεται από νεαρούς, φιλόδοξους πολιτικούς, κυρίως πολιτικούς επιστήμονες-αναλυτές και οικονομολόγους, οι οποίοι διακρίνονται για τις στενές σχέσεις που διατηρούν με τον κ. Ερντογάν. Η συγκεκριμένη ομάδα έχει προτείνει στον κ. Ερντογάν την παράδοση του αξιώματος του πρωθυπουργού και της ηγεσίας του ΑΚΡ στον υπουργό Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, πρόταση με την οποία συμφωνεί και ο νέος πρόεδρος της Τουρκίας.
Την προηγούμενη Δευτέρα, στον απόηχο της βαρυσήμαντης δήλωσης του κ. Γκιουλ στους Τούρκους δημοσιογράφους, ο κ. Ερντογάν και οι υποστηρικτές του επιχείρησαν να μπλοκάρουν την επιστροφή του κ. Γκιουλ στο ΑΚΡ, ορίζοντας ως ημερομηνία διεξαγωγής του έκτακτου συνεδρίου την 27η Αυγούστου. Σύμφωνα με το τουρκικό σύνταγμα, ο απερχόμενος πρόεδρος θα πρέπει να παραμένει στη θέση του έως τις 28 Αυγούστου. Με τη νέα απόφαση της ηγεσίας του ΑΚΡ, ο κ. Γκιουλ δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να θέσει υποψηφιότητα για την ηγεσία του κόμματος, το οποίο ίδρυσε μαζί με τον κ. Ερντογάν πριν από 13 χρόνια.
«Πρόκειται για μια μεγάλη διαμάχη, της οποίας το αποτέλεσμα είναι απρόβλεπτο και ενδέχεται να οδηγήσει σε μεγάλες περιπέτειες την Τουρκίας», αναφέρει στην «Κ» μια τουρκική πηγή, η οποία διατηρεί στενές σχέσεις επικοινωνίας με τα κορυφαία στελέχη της τουρκικής κυβέρνησης.
Η συγκεκριμένη πηγή προσθέτει: «Το τοπίο δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει. Η υποψηφιότητα του κ. Νταβούτογλου για την πρωθυπουργία είναι η επικρατέστερη. Ωστόσο θα πρέπει να αναμένουμε τις κινήσεις του κ. Γκιουλ και των υποστηρικτών του. Με τα σημερινά δεδομένα, η ομάδα του κ. Γκιουλ έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει εντός του ΑΚΡ μια δυναμική η οποία ενδέχεται να οδηγήσει στη σταδιακή δημιουργία ενός νέου, κεντροδεξιού πολιτικού φορέα».
Τρεις διαφορετικές χώρες η Τουρκία
Την περασμένη Κυριακή, λίγες ώρες μετά την ιστορική του νίκη στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο κ. Ερντογάν απηύθυνε μήνυμα ενότητας σε όλους τους Τούρκους πολίτες. Οι έμπειροι Τούρκοι αναλυτές συμπεραίνουν ότι πίσω από τη συγκεκριμένη στρατηγική κρύβεται το γεγονός ότι: ενώ ο κ. Ερντογάν κατόρθωσε να εξασφαλίσει την υποστήριξη του 52% των ψηφοφόρων, εντούτοις, δεν κατόρθωσε να εξασφαλίσει τα ποσοστά που χρειάζεται η παράταξή του για να προχωρήσει στην αλλαγή του συντάγματος. «Δεν πρόκειται για μια απόλυτη νίκη. Το όραμα του προεδρικού συστήματος απομακρύνεται όλο και περισσότερο», τονίζει τουρκική πηγή της «Κ».
Αναλύοντας τη νέα νίκη του κ. Ερντογάν, μια άλλη πηγή της «Κ» αναφέρει ότι: «Από τις 10 Αυγούστου και μετά μπορούμε να κάνουμε λόγο για τη δημιουργία τριών ξεχωριστών χωρών στο εσωτερικό της Τουρκίας: Η χώρα των δυτικών παραλίων, η οποία ελέγχεται από την αντιπολίτευση, η χώρα της ενδοχώρας, η οποία ελέγχεται από την κυβέρνηση, και η χώρα της νοτιοδυτικής Τουρκίας, η οποία ελέγχεται από το κουρδικό αυτονομιστικό κίνημα».
Την ίδια στιγμή, τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών αναμένεται να προκαλέσουν σαρωτικές αλλαγές στην τουρκική αντιπολίτευση. Η ήττα στον πρώτο γύρο των εκλογών δρομολογεί αλλαγές οι οποίες αφορούν τις ηγετικές δομές της αντιπολίτευσης. Ταυτόχρονα, ο πρώτος γύρος των εκλογών έδειξε ότι οι Κούρδοι θα είναι ο νέος ρυθμιστικός παράγοντας στο τουρκικό πολιτικό πεδίο. Με το 9% που εξασφάλισε ο Σελαχατίν Ντεμίρτας, το κουρδικό κίνημα έχει πλέον τη δυνατότητα να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο τουρκικό πολιτικό προσκήνιο.
