Επιμέλεια-Μετάφραση: Δημήτρης Σ. Φαναριώτης
• Σε ποια πολιτική κατάσταση βρισκόταν η Χαμάς πριν από την έναρξη της ισραηλινής επίθεσης;
Η Χαμάς βρισκόταν σε μια πλεονεκτική θέση, καθώς είχε συμφιλιωθεί με την Παλαιστινιακή Αρχή και είχε αποδεχτεί την κυβέρνηση ενότητας, παρά το γεγονός ότι δεν είχε καθόλου εκπροσώπηση σ΄ αυτή. Επί της ουσίας δεν αντιπροσωπευόταν και οι θέσεις της ήταν ευθυγραμμισμένες με αυτές του Παλαιστινίου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς, αντιπροσώπου της Φατάχ. Η ενέργειά της αυτή είχε κίνητρο την επισφαλή κατάσταση που είχαν προκαλέσει τα γεγονότα στην Αίγυπτο. Μετά την ανατροπή του ισλαμιστή προέδρου Μόρσι στην Αίγυπτο, το νέο στρατιωτικό καθεστώς διάκειτο εχθρικά απέναντι στη Χαμάς λόγω των σχέσεων που αυτή διατηρούσε με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία υπέστη μια καταστολή ακόμη σκληρότερη από αυτή του καθεστώτος Μουμπάρακ.
• Η θετική θέση της Χαμάς απέναντι στους αντάρτες της Συρίας δεν συνέτεινε στην απομόνωσή της, στο μέτρο που ξαναβρέθηκε εναντίον του Ιράν, το οποίο αποτελεί γι’ αυτήν ένα σημαντικό οικονομικό στήριγμα;
Η συριακή δικτατορία δεν αποτελεί κάτι σημαντικό για τη Χαμάς, καθώς το Ιράν είναι σημαντικότερο. Οντως οι σχέσεις της (με το Ιράν) ψυχράνθηκαν, ωστόσο τώρα προσπαθεί να τις αναθερμάνει. Αλλωστε το οικονομικό ζήτημα ήταν ο λόγος για τον οποίο συμφώνησε με τις θέσεις της Ραμάλα (Φατάχ) καθώς ένα από τα ζητήματα που είχαν μείνει μετέωρα ήταν η πληρωμή των μισθών στους εργαζόμενους στη Γάζα. Το Ισραήλ μπλόκαρε τα πάντα και εκδήλωσε έντονα τη διαφωνία του από την αρχή. Συνεπώς η ισραηλινή επίθεση δεν αποτελεί με κανέναν τρόπο απάντηση στη ριζοσπαστικοποίηση των Παλαιστινίων ή της Χαμάς. Αντιθέτως είναι μια επίθεση εναντίον των συμβιβασμών στους οποίους προχώρησε η Χαμάς και εναντίον της παλαιστινιακής συμφιλίωσης.
• Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι ο Νετανιάχου εκμεταλλεύτηκε τον φόνο των τριών Ισραηλινών εφήβων που έγινε στις 12 Ιουνίου…
Η κυβέρνηση Νετανιάχου άδραξε αυτή την ευκαιρία για να κατηγορήσει τη Χαμάς ως ένοχη, χωρίς να έχει την παραμικρή απόδειξη. Ο σκοπός του ήταν να συλλάβει εκ νέου ένα μεγάλο τμήμα των μαχητών, οι οποίοι απελευθερώθηκαν στην ανταλλαγή του Γκιλάντ Σαλίτ (Ισραηλινού στρατιώτη, ο οποίος κρατούνταν από τη Χαμάς και τελικώς αφέθηκε ελεύθερος με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση χιλίων πολιτικών κρατουμένων από τις ισραηλινές φυλακές).
• Οπως συνήθως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις η ισραηλινή επίθεση δεν ενδυναμώνει τους δεσμούς της Χαμάς με τους κατοίκους της Γάζας;
Υφίσταται μια αθροιστική μνησικακία εναντίον της Χαμάς, κάτι το οποίο είναι απολύτως κατανοητό. Οι άνθρωποι [Παλαιστίνιοι] αποδίδουν τη δυστυχία και τη μιζέρια τους στην παρουσία της Χαμάς, ειδικά μετά την αλλαγή σκυτάλης στην εξουσία της Αιγύπτου. Για τους κατοίκους της Γάζας η Αίγυπτος είναι θεμελιώδους σημασίας. Και γνωρίζοντας ότι αυτοί που τους κυβερνούν αποτελούν κόκκινο πανί για το καθεστώς του Καΐρου δεν είναι κάτι που μπορούν εύκολα να αποδεχθούν. Αντιθέτως οι κάτοικοι της Γάζας βλέπουν ξεκάθαρα ότι η ισραηλινή επίθεση εκδηλώθηκε την ίδια στιγμή που η Χαμάς έκανε τη «στροφή» που όλοι περίμεναν. Δηλαδή τη συμφιλίωση και μια αλλαγή πολιτικής σε μια περισσότερο μετριοπαθή γραμμή, προκειμένου να εξέλθει από την ασφυκτική θέση στην οποία βρίσκεται εδώ και τόσο καιρό.
• Ορισμένα ΜΜΕ τείνουν να συγχέουν τη Χαμάς και το ισλαμιστικό «νεφέλωμα». Δεν είναι απαραίτητο να θυμίσουμε ότι παρά τον συντηρητικό όσο και αντιδραστικό χαρακτήρα της το κίνημα είναι ενσωματωμένο στην πρόσφατη παλαιστινιακή ιστορία;
Πράγματι. Αυτή είναι, για παράδειγμα, η διαφορά μεταξύ των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο και της Αλ Κάιντα ή του Ισλαμικού Κράτους. Υπάρχει μια προφανής διάκριση μεταξύ των μαζικών κινημάτων, τα οποία έχουν μια αλλαγή στα σχέδιά τους, αλλαγή ουσιαστικά πολιτική, και των οργανώσεων που βασίζονται στη βία και δεν διστάζουν να προσφύγουν στην τρομοκρατία.
• Η Χαμάς παρουσιάζεται από πολλά Μέσα Ενημέρωσης ως ένα ξένο σώμα μέσα στον παλαιστινιακό πληθυσμό. Σε ποιο βαθμό όμως ισχύει κάτι τέτοιο;
Οπως όλες οι μαζικές οργανώσεις η Χαμάς στρατολογεί, από τη μία χάρη στην ιδεολογία και από την άλλη, σε πολύ μεγάλο βαθμό, λόγω των κοινωνικών υπηρεσιών τις οποίες παρέχει. Γιατί στρατολογεί, όπως κάθε πολιτική αντιπολίτευση, με βάση τη δυσαρέσκεια ενάντια στον εχθρό και απέναντι σε αντιπάλους που δεν μπορούν πλέον να πείσουν, όπως είναι η περίπτωση της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ). Η Χαμάς γεννήθηκε με την πρώτη ιντιφάντα το 1987, εν μέσω δυσφήμισης της ΟΑΠ, ενώ ήταν εξόριστη από τον Λίβανο κι έχοντας συμφιλιωθεί με την Ιορδανία. Η αποτυχία του Οσλο, προφανής από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και η ενόχληση που προκάλεσε, βοήθησαν στη συνέχεια να ριζώσει ακόμη περισσότερο. Με τον ίδιο τρόπο η δυσφήμιση που υπέστη ο Μαχμούντ Αμπάς, η οποία ωστόσο πήγε πολύ μακριά με όρους συνθηκολόγησης και η ταπείνωση την οποία του προκάλεσε το Ισραήλ έδωσε πλεονέκτημα στη Χαμάς.
• Δεν υφίσταται ένα ρίσκο να εμφανιστούν ή να προκύψουν «νέα νεφελώματα» τζιχαντιστών που θα ενδιαφέρονται λιγότερο για την τύχη των Παλαιστινίων και τα οποία θα μπορούσαν να συνδεθούν με ένα κίνημα όπως το Ισλαμικό Κράτος;
Ναι, αυτό υφίσταται, αλλά όχι ιδιαιτέρως στα παλαιστινιακά εδάφη. Ενα τρομοκρατικό δίκτυο δεν διαθέτει τα μέσα για να εγκατασταθεί είτε στη Γάζα είτε στη Δυτική Οχθη του Ιορδάνη. Μεταξύ των τοπικών αρχών και και της ισραηλινής κατοχής δεν υπάρχουν μεγάλες περιοχές. Ωστόσο μεταξύ των Παλαιστινίων της διασποράς κι αυτών που βρίσκονται στα προσφυγικά στρατόπεδα, τα κινήματα αυτά προσελκύουν. Οι Παλαιστίνιοι της Συρίας ή της Ιορδανίας θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στο Ισλαμικό Κράτος. Το Ισραήλ είναι ένας παράγοντας ριζοσπαστικοποίησης. Η κυβέρνησή του [του Ισραήλ] φαίνεται να έχει μότο «Μετά από εμάς το χάος». Δεν ενδιαφέρονται να εργαστούν μακροπρόθεσμα, ούτε για το μέλλον των παιδιών τους. Είναι έτοιμοι να αθροίσουν τις εντάσεις και με τον πολλαπλασιασμό των όπλων μαζικής καταστροφής, η πιθανότητα μιας τέτοιας καταστροφής χωρίς προηγούμενο είναι ιδιαιτέρως αυξημένη. Ενισχύουν μια θύελλα, η οποία κινδυνεύει ν΄αποβεί τρομακτική για όλο τον κόσμο.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
* Η συνέντευξη του Ζιλμπέρ Ασκάρ δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο γαλλικό αριστερό περιοδικό POLITIS και αναδημοσιεύεται στην «Εφημερίδα των Συντακτών» κατόπιν έγκρισής του.
