Ασταθής ισορροπία συμβιβασμών

Πριν από λίγο καιρό, στις 13 Ιουνίου, οι «New York Times», δημοσίευσαν ένα καθόλα ανησυχητικό άρθρο: «The Lack of Major Wars May Be Hurting Economic Growth» («Η έλλειψη μεγάλων πολέμων πιθανά βλάπτει την οικονομική ανάπτυξη»). Το άρθρο έφερε την υπογραφή του Tyler Cowen, καθηγητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο «George Mason» των ΗΠΑ και τακτικού αρθρογράφου των «New York Times». Στο συγκεκριμένο άρθρο, ο συγγραφέας διατύπωνε τη θέση πως «οι οικονομολόγοι», ανακαλύπτουν μια πρόσθετη αιτία για την στασιμότητα στην καπιταλιστική ανάπτυξη και αυτή δεν είναι άλλη από την «επιμονή και προσδοκία της ειρήνης». «Όσο αντιφατικό κι αν ακούγεται», σημείωνε ο κ. Tyler Cowen, «όσο μεγαλύτερη είναι η γαλήνη στον κόσμο, άλλο τόσο καθίσταται λιγότερο επείγουσα η επίτευξη υψηλότερων ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης και ως εκ τούτου λιγότερο πιθανή». Και συνέχιζε: «Θεμελιώδεις καινοτομίες, όπως η πυρηνική ενέργεια, οι υπολογιστές και τα σύγχρονα αεροσκάφη ήταν όλα αποτελέσματα της προσπάθειας των αμερικανικών κυβερνήσεων να νικήσουν τις δυνάμεις του Άξονα ή, αργότερα, να κερδίσουν τον Ψυχρό Πόλεμο. Το Διαδίκτυο είχε αρχικά σχεδιαστεί για να βοηθήσει τις ΗΠΑ να αντέξουν μια πυρηνική αναμέτρηση και η Silicon Valley έχει τις ρίζες της στην ανάπτυξη  στρατιωτικών προγραμμάτων και όχι στη σημερινή επιχειρηματικότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις. Η εκτόξευση του σοβιετικού δορυφόρου Σπούτνικ, μάλιστα, ήταν αυτή που κέντρισε το αμερικανικό ενδιαφέρον για την επιστήμη και την τεχνολογία και ωφελήθηκε η οικονομική ανάπτυξη αργότερα».
  Στο ίδιο πάντοτε άρθρο, ο κ. Cowen παραθέτει τοποθετήσεις ακαδημαϊκών και ερευνητών που αντιμετωπίζουν με αντίστοιχο πρίσμα τη συσχέτιση πολέμου και οικονομικής στασιμότητας στον σύγχρονο καπιταλισμό για να καταλήξει στο ερώτημα: «Μπορούμε να κάνουμε κάτι καλύτερο ή η πρόσφατη επικράτηση της ειρήνης είναι μια απλή προσωρινή φούσκα που περιμένει να σκάσει;». Ο κ. Tyler Cowen δεν είναι ένας τυχαίος καθηγητής. Είναι από τους θεωρητικούς του «νέου κανόνα» που το 2011 έγραψε το ευπώλητο βιβλίο «Η μεγάλη στασιμότητα» («The Great Stagnation»), και που πιστεύει πως νέοι τομείς -όπως η τεχνητή ευφυΐα, η αυξημένη παραγωγή ενέργειας, η on line εκπαίδευση κ.λπ.- θα αποτελέσουν την κινητήρια δύναμη της οικονομίας. Είναι ο ίδιος καθηγητής που για την ευρωπαϊκή διαχείριση της κρίσης στη χώρα μας είχε διατυπώσει την άποψη ότι το ΑΕΠ της Κύπρου µπορεί εύκολα να συρρικνωθεί κατά 25%, ότι θα υπάρξει αποπληθωριστικό σοκ, σοκ αβεβαιότητας, «σοκ λιτότητας», σοκ πιστωτικής συρρίκνωσης, και τόσα άλλα αρνητικά «σοκ».

Για πολλούς λόγους το άρθρο του κ. Tyler Cowen («Η έλλειψη μεγάλων πολέμων πιθανά βλάπτει την οικονομική ανάπτυξη»), προδήλως προβληματίζει στον βαθμό που αποτυπώνει και, συνάμα, «υποδεικνύει» τον επικίνδυνο δρόμο της ανάπτυξης μέσα από τη μηχανή του πολέμου. Έπειτα υπάρχει και η σημερινή πολυπολική πραγματικότητα, όπου καταγράφεται μια ασταθής ισορροπία αφού οι κυρίαρχες χώρες της «νέας τάξης», μέσω των μηχανισμών και των οργανισμών τους, εντατικοποιούν τους ανταγωνισμούς  ή/και τις συγκρούσεις σε ζώνες με κοιτάσματα πετρελαίου, σε περάσματα αγωγών φυσικού αερίου αλλά και σε σημεία γεωστρατηγικής σημασίας.

Το βέβαιο είναι πως βιώνουμε ένα ψυχροπολεμικό κλίμα -όπου κυριαρχεί το μάρκετινγκ του πολέμου- και εφόσον τα πράγματα οδηγηθούν σε γενικευμένη σύρραξη, τότε ο Τρίτος παγκόσμιος πόλεμος, δεν θα ομοιάζει με τον Δεύτερο, πολύ δε περισσότερο ούτε με τον Πρώτο. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που κυριαρχεί επί των ημερών μας στις περισσότερες περιοχές της υφηλίου είναι μια σύγχρονη βαρβαρότητα: ένας αβυσσαλέος κοινωνικός πόλεμος εναντίον του κόσμου της εργασίας. Η αναίρεση όλων των εργασιακών κατακτήσεων του 20ού αιώνα. Πόλεμος ενάντια στη δημοκρατία, την ελευθερία και την οικολογική ισορροπία. Επιχειρείται παράλληλα -με «σοκ και δέος»- ένας κοινωνικός πόλεμος. Τα βέβαιο είναι πως οποιαδήποτε μορφή πολέμου οδηγεί τους λαούς σε συνθήκες εξαθλίωσης και ακραίας φτώχειας.

Για παράδειγμα, περισσότεροι από τους μισούς (54,3%) κατοίκους της Συρίας ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, καταστρέφοντας τους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας. Όλο αυτό το τοπίο -είτε στη Συρία είτε στη Γάζα, την Ουκρανία και αλλού- καθιστά την ειρήνη επισφαλή, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται νέοι κίνδυνοι για την ανθρωπότητα.

*Ο Κώστας Γουλιάμος είναι αντιπρόεδρος του Δ.Σ του Ινστιτούτου Ερευνών «Προμηθέας».

  Κώστας Γουλιάμος

- See more at: http://www.philenews.com/el-gr/k-gouliamos/1412/212504/astathis-isorropia-symvivasmon#sthash.2N9vQIlj.dpuf