Αλέξανδρος Τάρκας Η Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε. - ΗΠΑ την προσεχή Τετάρτη 26 Μαρτίου
αποκτά μείζον ενδιαφέρον λόγω της κρίσης στην Ουκρανία, ενώ μέχρι
πρότινος όλοι ανέμεναν τυπικές επαναλήψεις δηλώσεων προηγούμενων ετών ή
επικοινωνιακές κορώνες για την πρώτη (έπειτα από πέντε χρόνια) επίσκεψη
Ομπάμα στις Βρυξέλλες.Η ελληνική προεδρία αφενός λόγω παραλείψεών της και αφετέρου λόγω
πρωτοκόλλου (που δίνει προβάδισμα στους Ρομπάι και Μπαρόζο) έχει
περιορισμένο ρόλο, αλλά το θετικό είναι ότι θα βρίσκεται κοντά στην
καρδιά των εξελίξεων. Η σημαντικότερη αφορά τη δρομολόγηση των
διαδικασιών εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ προς
την Ευρώπη, μεταβάλλοντας την πρακτική πολλών ετών και αποδεικνύοντας
ότι, πραγματικά, αναβιώνουν πολλά χαρακτηριστικά του Ψυχρού Πολέμου:
Γιατί η Μόσχα δεν έχει διακόψει μεν τη ροή φυσικού αερίου, αλλά κανείς
δεν μπορεί να προβλέψει τι θα έχει συμβεί μέχρι τις αρχές του επόμενου
χειμώνα με τις αυξημένες ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης. Οπως πριν από
το 1990, η μία πλευρά πρέπει να προβλέπει τις κινήσεις της άλλης στη
σκακιέρα και ο σχεδιασμός της να βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από την
αντίπαλη.
Σύμφωνα με ελληνικές και ξένες διπλωματικές πηγές, οι «λομπίστες» των χωρών της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης έχουν προωθήσει στον Λευκό Οίκο και το Κογκρέσο το αίτημα της αλλαγής της νομοθεσίας που περιόριζε τις εξαγωγές. Ωστόσο, μια σειρά λόγων (από την προτεραιότητα που δόθηκε στην προχθεσινή επιβολή κυρώσεων μέχρι τις εαρινές διακοπές του Κογκρέσου) δεν έχει επιτρέψει ταχεία πρόοδο. Ανάλογα με τις διαβουλεύσεις των επόμενων ημερών, η αλλαγή της πολιτικής της Ουάσινγκτον και η απόδειξη επιστροφής της στα ευρωπαϊκά πράγματα ίσως αποτυπωθούν στην κοινή δήλωση της Συνόδου Κορυφής Ε.Ε. - ΗΠΑ.
Ωστόσο, ανεξάρτητα από τις διπλωματικές διατυπώσεις, το γεγονός είναι ότι η ευρωατλαντική συνεννόηση είχε μείνει πολύ πίσω και ότι η πολιτική και οικονομική απόσταση, που πρέπει να καλυφθεί, είναι μεγάλη. Το Κρεμλίνο, προς το παρόν τουλάχιστον, διαθέτει σαφές προβάδισμα. Πρόκειται για τη φυσική συνέπεια της, επί σειρά ετών, εμμονής της διοίκησης Ομπάμα στην ενασχόληση μόνο με τις ανερχόμενες οικονομίες της Ασίας και του Ειρηνικού, με ταυτόχρονο παραμερισμό της Ευρώπης. Η συνειδητή επιλογή της τήρησης των αποστάσεων από την Ευρώπη είχε άλλωστε εξηγηθεί, ωμά, και στον πρωθυπουργό Αντ. Σαμαρά κατά την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο μόλις τον περασμένο Αύγουστο.
Τώρα, οι εξαγωγές αμερικανικού LNG προς την Ευρώπη εκτιμάται ότι θα αλλάξουν τα δεδομένα, αλλά το τεράστιο χρονικό χάσμα και οι μεγάλες ανάγκες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης δεν μπορούν να καλυφθούν μόνο με αυτή τη λύση. Οι εξαγωγές δεν είναι εφικτές πριν από το τέλος του 2015 (το νωρίτερο), ενώ σε πρώτη φάση θα ωφεληθούν μόνο η Βρετανία, η Γαλλία και η Ισπανία. Οι υπόλοιπες χώρες ίσως αξιοποιήσουν τα αμερικανικά φορτία LNG προς τα τέλη του 2016, οπότε, μέχρι τότε, ή θα πρέπει να βρεθεί άλλη λύση μέσω χερσαίων αγωγών ή να επιτευχθεί συμβιβασμός με τη Μόσχα και την Gazprom. Ενώπιον αυτών των επιλογών, η ελληνική διπλωματία, αν κινηθεί έγκαιρα, μπορεί να ωφεληθεί από την πολιτική και οικονομική αναβίωση του Ψυχρού Πολέμου.
Αλέξανδρος Τάρκας
*Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη.
