«Πρέπει να αντιστρέψουμε την κοινή
αντίληψη και να αναγνωρίσουμε ότι δεν είναι η σκληρότητα μιας κατάστασης
ή οι οδύνες που επιφέρει που οδηγούν τους ανθρώπους να συλλάβουν μια
άλλη κατάσταση πραγμάτων, όπου όλα θα είναι καλύτερα για όλους·
αντίθετα, τη στιγμή που μπορούμε να συλλάβουμε μια άλλη κατάσταση
πραγμάτων, βλέπουμε υπό νέο φως τα βάσανα και τις οδύνες μας και
αποφασίζουμε ότι είναι ανυπόφορες» (Jean-Paul Sartre, 1943).
Στις 22 Φλεβάρη του 1943 δολοφονούνται διά αποκεφαλισμού από το Γ' Ράιχ τα αδέλφια Σοφία και Χανς Σολ και ο συναγωνιστής τους Κρίστοφ Προμπστ, μέλη της αντιναζιστικής οργάνωσης «Λευκό Ρόδο». Οι θαρραλέοι νέοι του «Λευκού Ρόδου» ανέπτυξαν μία αξιοθαύμαστη δράση στο Μόναχο, μέσα στο προπύργιο των ναζί, γράφοντας ιστορία. Από τον Ιούνιο του 1942 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1943 κατόρθωσαν μόνοι τους, χωρίς ευρύτερη υποστήριξη, να συντάξουν, τυπώσουν και διανείμουν έξι προκηρύξεις σε χιλιάδες αντίτυπα, προσπαθώντας να ξεσηκώσουν το γερμανικό λαό κατά του ναζιστικού καθεστώτος: «Ποιος από εμάς μπορεί να φανταστεί την ντροπή που θα πέσει επάνω μας και επάνω στα παιδιά μας, όταν θα βγουν στο φως τα τρομερά εγκλήματα που ξεπερνούν την ανθρώπινη φαντασία;», έγραφαν χαρακτηριστικά στην πρώτη προκήρυξή τους.
Η δράση τους ήταν παράτολμη, απρόσμενη και μη ανεκτή από το χιτλερικό καθεστώς. Σε μια περίοδο που βασίλευε ο φόβος, οι ιδεολόγοι νέοι επαναστάτησαν και δεν δίστασαν να συγκρουστούν κατά μέτωπο με το ναζιστικό καθεστώς. Χτύπησαν τον Χίτλερ εκεί που πονούσε: ανέδειξαν με τα κείμενά τους τον απάνθρωπο, ανήθικο και φρικαλέο χαρακτήρα του εθνικοσοσιαλισμού, αλλά και επεσήμαναν το μάταιο της μαζικής ανθρωποθυσίας, καθώς η νίκη είχε ήδη χαθεί! Τα μέλη του «Λευκού Ρόδου» θυσίασαν τη νιότη τους και τη ζωή τους για τις ιδέες τους, ενώ η ατρόμητη Σοφία Σολ αρνήθηκε με πείσμα κάθε πρόταση να δείξει μεταμέλεια για να σωθεί. Μπορεί να μην κατάφεραν να σταματήσουν τον Χίτλερ, έσωσαν όμως την τιμή της Γερμανίας, καθώς ήταν από τους ελάχιστους Γερμανούς που αντιστάθηκαν στη βαρβαρότητα!
Σαν ένα παιχνίδι της μοίρας, όταν έσβηνε το «Λευκό Ρόδο» γεννιόταν η ΕΠΟΝ, θαρρείς για να κρατήσει το νήμα του αγώνα ενάντια στο βαρύ χειμώνα του ναζισμού. Στις 23 Φλεβάρη 1943, την επομένη της εκτέλεσης των νεαρών Γερμανών αγωνιστών, ιδρύθηκε στην Αθήνα η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η οποία ήταν, σύμφωνα με το καταστατικό της, οργάνωση «εθνικοαπελευθερωτική, αντιφασιστική-προοδευτική, αντιπολεμική-φιλειρηνική». Κινητήρια δύναμή της, το όραμα για την οικοδόμηση «μιας άλλης κατάστασης πραγμάτων», με θεμέλια την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση, τη λαϊκή κυριαρχία, την απόκρουση του φασισμού και του ιμπεριαλισμού, την εδραίωση της ειρήνης, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της νέας γενιάς. Είναι χαρακτηριστικά για τον ηρωισμό των μελών της όσα αναφέρει ο πεζογράφος Γιώργος Θεοτοκάς: «Αγόρια και κορίτσια ανάκατα»... με «ένα θάρρος καταπληκτικό. Ενώ τον καιρό της ειρήνης μερικοί πυροβολισμοί στον αέρα έφταναν για να διαλύσουν μια διαδήλωση... τώρα τα παιδιά αυτά δε διαλύονται ούτε από ομοβροντίες ούτε από πυροβολισμούς στο ψαχνό ούτε από άρματα και επελάσεις ιππικού». Δεν είναι τυχαίο ότι χάρη στις συγκλονιστικές διαδηλώσεις, με πρωταγωνιστή τη νεολαία, ματαιώθηκε η πολιτική επιστράτευση και αποτράπηκε η επέκταση της βουλγαρικής ζώνης κατοχής, ενώ παράλληλα υφάνθηκε ένα ισχυρό δίκτυο αλληλεγγύης.
Σήμερα, 70 χρόνια μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τις δυνάμεις του Αξονα, ο ελληνικός λαός αγωνίζεται να βγει από το χειμώνα του Μνημονίου. Νέα επίδικα είναι στο προσκήνιο: η απαλλαγή από το ζυγό των δανειστών, πρωταρχική προϋπόθεση για τη βελτίωση της ζωής του λαού και την ανάκαμψη της χώρας, η αλληλεγγύη στους συνανθρώπους μας που υποφέρουν, η απόκρουση του φασισμού, που μοιάζει να επωφελείται της κρίσης και της δυστυχίας, αλλά και η διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων: μία οφειλόμενη πράξη δικαιοσύνης και έμπρακτης μεταμέλειας της σύγχρονης, δημοκρατικής Γερμανίας για τα πρωτοφανή δεινά που προξένησε στην Ελλάδα το Γ' Ράιχ. Ενας αγώνας που ενώνει τους Ελληνες και φέρνει μαζί μας Γερμανούς διεθνιστές και πατριώτες, όπως τον καθηγητή Κριστόφ Σμινκ Γουστάβους, την ομάδα «Α.Κ. Δίστομο» από το Αμβούργο, τον Μάρτιν Ζέκεντορφ, συνδικαλιστές, πολιτικές οργανώσεις και πολλούς ακόμη.
«Δικαιοσύνη και αποζημίωση!» το σύνθημα της ομάδας «Α.Κ. Δίστομο» στη Χάγη: οι Γερμανοί δημοκράτες, ακριβώς επειδή αγαπούν την πατρίδα τους, τη θέλουν οριστικά απαλλαγμένη από το ναζισμό, με εκκαθαρισμένες τις υποχρεώσεις της, λυτρωμένη από το παρελθόν της. «Διεκδίκηση! Οχι εκδίκηση» το δικό μας σύνθημα. Αλήθεια, ο Γερμανός πρόεδρος κ. Γκάουκ, που έρχεται σε λίγες μέρες για προσκύνημα στους μαρτυρικούς Λυγκιάδες και στην εβραϊκή κοινότητα των Ιωαννίνων, ποια θέση παίρνει επί του φλέγοντος αυτού ζητήματος;
«Δεν θα σωπάσουμε. Είμαστε η συνείδησή σας. Ποτέ δεν θα κάνουμε ειρήνη μαζί σας», δήλωναν με έμφαση στην τέταρτη προκήρυξή τους τα μέλη του «Λευκού Ρόδου». «Υπομονή κι υπομονή, καρτέρι και καρτέρι, και τούτος ο Σεπτέμβρης τη Λευτεριά θα φέρει», έγραφε στους τελευταίους στίχους της, λίγο πριν από την εκτέλεσή της, η ατρόμητη ΕΠΟΝίτισσα Ηρώ Κωνσταντοπούλου. Ενα διαχρονικό μήνυμα αγώνα, πίστης στο δίκαιο, θάρρους κι ελπίδας, που τόσο πολύ έχουμε ανάγκη σήμερα!
* aristomenis.syngelakis @gmail.com
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
