08 Μαρτίου 2014

Η ελληνική εκστρατεία κατά των μπολσεβίκων και η σημερινή κρίση

Αλλωστε δεν έχει περάσει και πολύς καιρός από τις δραματικές βαλκανικές εξελίξεις που οδήγησαν στη διάλυση της γειτονικής μας Γιουγκοσλαβίας.
Η διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και της Γιουγκοσλαβίας έφερε στο προσκήνιο πλήθος νέων κρατών που προϋπήρχαν ως ομόσπονδες κρατικές οντότητες που συνιστούσαν τις δύο προαναφερόμενες χώρες.
Ενα από τα αυτά τα ομόσπονδα κράτη στο πλαίσιο της Σοβιετικής Ενωσης ήταν και η Ουκρανία, που τα γεωγραφικά της όρια διαμορφώθηκαν από τους ηγετικούς κύκλους της ΕΣΣΔ.

Το 1991
Η Ουκρανία (με έκταση 603.550 τετραγωνικά χλμ. και πληθυσμό σήμερα περί τους 44-45 εκατομμύρια κατοίκους) κήρυξε την ανεξαρτησία της το 1991. Αλλά έχουν υπάρξει σημαντικά γεγονότα στη διεθνή πραγματικότητα και δεν αποκλείεται να τεθεί το ζήτημα της συνοριακής αναδιαρρύθμισης των ουκρανικών συνόρων. Στην Ουκρανία διαβιώνουν ειρηνικά εδώ και πολλούς αιώνες πολλές εθνότητες: Ουκρανοί, Ρώσοι, Τάταροι κ.ά. Ανάμεσα στις μειονότητες της χώρας υπάρχουν από παλιά και Ελληνες.Διάφορα δραματικά γεγονότα έχουν δημιουργήσει ένα προηγούμενο στο σύγχρονο κόσμο και αφορούν το ζήτημα της ανεξαρτησίας μεγάλων εθνοτήτων που υπάρχουν στην κρατική δομή ενός άλλου έθνους ή μιας άλλης οντότητας.Η υπόθεση της εισβολής στην Κύπρο στο όνομα της τουρκοκυπριακής μειονότητας, η ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου, το αναμενόμενο μελλοντικό δημοψήφισμα στη Σκοτία, το πιθανό δημοψήφισμα στην Καταλονία κ.ά., δείχνουν ότι είναι πολύ δύσκολο να αμφισβητηθεί το δικαίωμα της αυτόνομης περιοχής της Χερσονήσου της Κριμαίας, στη Μαύρη Θάλασσα, να επιλέξει, μετά τη διενέργεια ενός ελεύθερου και γνήσιου δημοψηφίσματος, αν θα παραμείνει στην Ουκρανία ή θα ξαναγίνει τμήμα της Ρωσίας ή ακόμα αν θα γίνει ανεξάρτητο κράτος.

Στον τσάροΗ Ουκρανία ιστορικά βρέθηκε αρκετές φορές σε δύσκολη θέση από γειτονικές της δυνάμεις. Το 18ο αιώνα διαμελίστηκε από τους γείτονές της και το 19ο αιώνα το μεγαλύτερο τμήμα της επικράτειάς της πέρασε στην τσαρική Ρωσία, ενώ ένα άλλο μικρότερο βρέθηκε υπό την κυριαρχία της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας.Στις νότιες περιοχές της Ουκρανίας και της Ρωσίας οι Ελληνες που ζούσαν εκεί και ονειρεύονταν μια ανεξάρτητη Ελλάδα, ήρθαν σε επαφή με τους Δεκεμβριστές που αγωνίζονταν για μια Ρωσία ελεύθερη από την τσαρική τυραννία.Με την Επανάσταση των μπολσεβίκων το 1917 η Ουκρανία ήρθε στο προσκήνιο, καθώς ήταν μία από τις ιδρυτικές Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ενωσης.Η Σοβιετική Ενωση με την πρώτη ευκαιρία απέσπασε εδάφη από την Πολωνία, που ανήκαν παλιότερα στη Ρωσία και τα απέδωσε στην Ουκρανία.
Η «Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας» υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ΟΗΕ και όχι λίγες φορές προβλήθηκε το όνομά της σ' αυτό τον Οργανισμό, συνδεόμενο μερικές φορές και με την Ελλάδα.
Στις 28 Αυγούστου 1946 ο αντιπρόσωπος της Σοβιετικής Ουκρανίας Ντιμίτρι Μανουίλσκι έκανε προσφυγή κατά της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Ο Μανουίλσκι κατηγόρησε την ελληνική κυβέρνηση ότι στρεφόταν κατά της Αλβανίας, που τότε είχε φιλικές σχέσεις με τη Σοβιετική Ενωση.Οι Ελληνες βέβαια θυμούνταν και την εκστρατεία της Αντάντ κατά των μπολσεβίκων, καθώς ελληνικά στρατεύματα είχαν συμμετάσχει στην ουκρανική εκστρατεία, αμέσως μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το 1919, στην εκστρατεία της Ουκρανίας, η συμμετοχή της Ελλάδας στο πλευρό των Αγγλων, Γάλλων και Αμερικανών για την ανατροπή των μπολσεβίκων, που είχαν επικρατήσει στην τσαρική Ρωσία, έγινε με κύριο σκεπτικό την ευμενή αποδοχή από τους Συμμάχους των ελληνικών βλέψεων στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη.

Ο Βενιζέλος Μόλις ο Ελευθέριος Βενιζέλος έλαβε γνώση «της γαλλικής αιτήσεως προς ενίσχυσιν του Συμμαχικού αγώνος κατά των ερυθρών», τηλεγράφησε στον Ελληνα πρέσβη στο Παρίσι: «Παρακαλώ δηλώσατε Πρωθυπουργώ (Γαλλίας) και Υπουργώ των Εξωτερικών ότι ο Ελληνικός Στρατός είναι εις διάθεσίν των και δύναται να χρησιμοποιηθή διά κοινόν αγώνα, πανταχού όπου αποστολή του ήθελε κριθεί αναγκαία».Η γαλλική κυβέρνηση, ικανοποιημένη από τη διαβεβαίωση του Βενιζέλου, ενημέρωσε τον Ελληνα πρεσβευτή στο Παρίσι ότι «η Γαλλία θα λάβη πρωτοβουλίαν επί εδαφικής επεκτάσεως της Ελλάδος εις Θράκην και εκθύμως θα υποστηρίξη πάσαν υπέρ της Ελλάδος λύσιν του ζητήματος της Σμύρνης, αν προταθή υπό της Αγγλίας ή της Αμερικής».
Η συνολική δύναμη του Ελληνικού Εκστρατευτικού Σώματος (ΕΕΣ) στην Ουκρανία ανήλθε σε 23.351 άνδρες, που τέθηκαν υπό γαλλική διοίκηση στον αγώνα κατά των μπολσεβίκων.
Αυτή η αρχική εχθρότητα της ελληνικής κυβέρνησης κατά του νεαρού σοβιετικού κράτους συνέτεινε ώς ένα βαθμό στη σημαντική ενίσχυση από τον Λένιν των Τούρκων εθνικιστών υπό τον Μουσταφά Κεμάλ πασά για να αντιμετωπίσουν με επιτυχία την ελληνική Μικρασιατική Εκστρατεία.
Οι μπολσεβίκοι πίσω από τον ελληνικό στρατό στη Μικρά Ασία διέκριναν τους θανάσιμους αντιπάλους τους, τις μεγάλες δυτικές δυνάμεις που είχαν στείλει τους Ελληνες στην Ουκρανία.

Διώξεις Σύμφωνα με τους Ελληνες στρατιωτικούς, «το αντίτιμον» που κατέβαλε το Ελληνικό Εκστρατευτικό Σώμα στην Ουκρανία δεν ήταν μεγάλο σε ανθρώπινο δυναμικό. Ανήλθε σε 398 νεκρούς στο πεδίο της μάχης, αποβιώσαντες και εξαφανισθέντες, όπως και 657 τραυματίες (σύνολο 1.055). Ομως οι συνέπειες ήταν «βαρύτερες όσον αφορά τον εν Ρωσία ανθούντα ελληνικόν πληθυσμόν», που ένα μέρος του παρέμεινε εκεί και υπέστη αργότερα διώξεις «και μέρος συνέρρευσεν εις την ελευθέραν πατρίδα του ως πρόσφυγες».Αλλά και η σημερινή ουκρανική κρίση βρίσκει στο έδαφος της Ουκρανίας περί τους 100.000 Ελληνες ομογενείς που ζούσαν πάντα ειρηνικά με τους Ουκρανούς, τους Ρώσους και τις άλλες μειονότητες της περιοχής. Και οι Ελληνες εκεί ευελπιστούν ότι τα πράγματα θα διευθετηθούν σύντομα κατά τον καλύτερο τρόπο, ώστε να μην πάρουν κάποια επικίνδυνη τροπή που θα έχει οδυνηρές συνέπειες για τους κατοίκους της Ουκρανίας.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ