- Το βασικό σενάριο για το 2014 είναι ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει, χωρίς να εντυπωσιάζει με τις επιδόσεις της.
- Η αξιωματική αντιπολίτευση δεν έχει τη δυναμική για να επιβάλει τους όρους της.
- Δεν πιστεύω ότι θα δούμε φοβερά πράγματα στις ευρωεκλογές.
- Πιθανό μεγάλο «ατύχημα» θα αφορά την πορεία της οικονομίας και της κοινωνίας, όχι τις στάσεις βουλευτών.
- Οι πρόωρες εκλογές κάνουν κακό. Πρέπει να εντατικοποιηθεί η προσπάθεια.
- Ο νέος δικομματισμός είναι μαζί μας αλλά λιγότερο ισχυρός.
- Έχουμε φτάσει στο σημείο η ΔΗΜΑΡ να διαλέγει κυβερνήσεις...
- Το πολιτικό σύστημα διαχειρίζεται με λάθος τρόπο το ζήτημα της Χρυσής Αυγής.
- Η πρώτη που θα τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια μιας ενιαίας Κεντροαριστεράς θα είναι η ΝΔ.
- Μόνο σε επίπεδο έκπληξης μπορώ να δω μία ανανέωση του πολιτικού συστήματος που συνεχίζει με όρους παρελθόντος.
- Η πόλωση είναι το άλλοθι των ανικάνων.
- Τα media είναι παράγοντας της κρίσης διότι αναπαράγουν αδιέξοδες πολιτικές συμπεριφορές.
Ποια θεωρείτε ως την επικρατέστερη εκδοχή από εδώ και στο εξής: την αναβίωση ενός νέου συστήματος δικομματισμού, με πυρήνες τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ, ή τη μετάβαση σε μία μακρά περίοδο πολιτικών και κατ’ επέκταση κυβερνητικών συμμαχιών;
Νομίζω ότι θα έχουμε να κάνουμε με ένα μείγμα των δύο. Ο νέος δικομματισμός είναι μαζί μας: Η ΝΔ η οποία διατηρεί τις δυνάμεις της και ο ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος τις αναπτύσσει σε βάρος του ΠΑΣΟΚ, της ευρύτερης Κεντροαριστεράς και της Αριστεράς -διότι και η Αριστερά θα δεχτεί πίεση (μέχρι και τον Φλωράκη κατήγγειλαν για να περιχαρακωθούν, αλλά δεν δεν νομίζω ότι αυτό αντέχει σε μία εκλογική διαδικασία πρώτου-δεύτερου γύρου εκλογών). Επομένως, έχουμε έναν νέο δικομματισμό, ο οποίος δεν είναι αρκετά ισχυρός όπως ήταν ο παλιός που ήλεγχε τη Βουλή με ποσοστά 80-85%. Αυτός ο δικομματισμός θα αθροίζει ποσοστά 55-60% και εφόσον αυτά τα δύο κόμματα θα διαφωνούν δεν θα μπορούν να ελέγχουν την πλειοψηφία της Βουλής. Άρα, θα είναι υποχρεωμένα να αναζητήσουν συμμαχίες. Πρόκειται για ένα μπερδεμένο πολιτικό σκηνικό και δεν διαφαίνεται μία ισχυρή κυβέρνηση η οποία θα λύσει 15 προβλήματα που πρέπει να λυθούν. Ας πούμε, θέλεις να λύσεις το Ασφαλιστικό; Για να το κάνεις θα πρέπει για παράδειγμα να «πετσοκόψεις» τις συντάξεις. Δεν υπάρχει περίπτωση να αναχρηματοδοτηθεί το Ασφαλιστικό στη σημερινή του μορφή. Έχουμε 2,7 εκατ. συνταξιούχους και μόλις 3,6 εκατ. εργαζόμενους, δηλαδή 4 εργαζόμενους για κάθε 3 συνταξιούχους. Δεν υπάρχει πουθενά παγκοσμίως τέτοια αναλογία. Όποιος υποστηρίζει ότι θα διατηρήσει τις συντάξεις στο σημερινό επίπεδο είναι ψεύτης. Αλλά ποιος έχει την πολιτική δύναμη να δημιουργήσει μία κοινωνική συμμαχία η οποία θα λύσει 15 προβλήματα τέτοιου τύπου, ώστε μέσα σε δύο μήνες να είμαστε αγνώριστοι, με την καλή έννοια του όρου, και να μπορούμε να κάνουμε την πολυσυζητημένη επανεκκίνηση;
Υπόθεση εργασίας: Μέσα στο 2014 διεξάγονται εκλογές και ο ΣΥΡΙΖΑ πετυχαίνει την πρωτιά αλλά όχι και την αυτοδυναμία. Ποια είναι τα επικρατέστερα σενάρια;
Εδώ παίζουμε μία εκλογική ρουλέτα. Με τον νόμο Παυλόπουλου, ο πρώτος τα παίρνει όλα. Έστω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει 30% προς 29% τη ΝΔ, παίρνει το μπόνους των 50 εδρών και εμφανίζεται στη Βουλή -ας πούμε- με 120 έδρες. Εκεί αρχίζει η πλάκα. Ποια είναι η πλάκα; Αν έχει μπει στη Βουλή η ΔΗΜΑΡ, θα έχει ξεχάσει ότι είναι η... Αριστερά της ευθύνης που χρειάζεται να είναι ανάχωμα στον ΣΥΡΙΖΑ και θα θυμηθεί ότι ήταν ένα κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ, ένα σπλάχνο αυτής της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης... και θα πρέπει οπωσδήποτε να έχει και τρία υπουργεία... Η ΔΗΜΑΡ λοιπόν θα θυμηθεί ότι βρίσκεται κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ. Την ίδια ώρα, αν έχει βγει πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ, στο ΠΑΣΟΚ θα «κανιβαλίσουν» φυσικά τον Βενιζέλο. Επομένως, ο επόμενος ηγέτης, που μπορεί να είναι ο Α, ο Β ή ο Γ, θα θυμηθεί και αυτός... ότι πρέπει να ανασυνταχθεί η μεγάλη Κεντροαριστερά στην οποία ενδεχομένως κατά την αντίληψή του θα συμμετέχει και ο ΣΥΡΙΖΑ. Άρα, αν θα’ χει και το ΠΑΣΟΚ 15 βουλευτές, οι 8 θα θέλουν να πάνε στον ΣΥΡΙΖΑ. Βάλτε στην εξίσωση και τον Καμμένο ο οποίος θα είναι –υποθέτω- στη Βουλή και θα θέλει το υπουργείο Εθνικής Άμυνας για να φυλάει το Αιγαίο έναντι των Τούρκων -είχε εκτεθεί και με εκείνη την πρόταση που είχε κάνει τότε στον Παπούλια (σ.σ. γέλια).
Οπότε θα υπάρχει ένα συνονθύλευμα το οποίο ενδεχομένως θα έχει και κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Τώρα, πώς θα διαχειριστεί αυτό το συνονθύλευμα την οικονομία δεν ξέρω ακριβώς. Αλλά με συνονθύλευμα δεν δουλεύουμε και τώρα; Δηλαδή οι δύο πρωταγωνιστές που σήμερα έχουν «σφιχταγκαλιαστεί» δεν σκιζόντουσαν προεκλογικά ότι ο ένας δεν θα συνεργαστεί με τον άλλον; Τα έχουμε ξεχάσει αυτά; Οι προηγούμενες εκλογές «παίχτηκαν» στο πώς ΔΕΝ θα εφαρμοστεί το Μνημόνιο που εφαρμόζεται σήμερα -πώς θα παρακαμφθεί κλπ. Θυμάμαι ότι όλοι ορκίζονταν πως το Μνημόνιο είχε τελειώσει. Το ίδιο θα ορκίζονται και στις επόμενες εκλογές και αφού το ορκιστούν στη συνέχεια θα έχουμε μία μνημονιακού τύπου πολιτική, όποιος και να κυβερνήσει. Θεωρώ πάντως ότι παρά τα προβλήματα της οικονομικής πολιτικής της σημερινής κυβέρνησης, η οικονομική πολιτική μιας μελλοντικής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ακόμη πιο προβληματική.
Θεωρείτε ορθή την άποψη σύμφωνα με την οποία, εφόσον χρειαστεί, οι βουλευτές της ΔΗΜΑΡ θα λειτουργήσουν ως σωσίβιο για αυτήν την κυβέρνηση; Σημειωτέον, συν τοις άλλοις, η ίδια ανάλυση στέκεται στο γεγονός ότι η ΔΗΜΑΡ δυσκολεύεται πολύ στις δημοσκοπήσεις, ακόμη και για την είσοδο στη Βουλή, και άρα θα αποφύγει με κάθε τρόπο τις πρόωρες εκλογές.
Η ΔΗΜΑΡ είναι με το ένα πόδι στην κυβέρνηση και με το άλλο πόδι στον ΣΥΡΙΖΑ ή στη μελλοντική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή έχουμε φτάσει στο σημείο η ΔΗΜΑΡ να διαλέγει κυβερνήσεις (σ.σ. γέλια), το οποίο είναι μεγάλη επιτυχία, αν αναλογιστεί κανείς ότι βρίσκεται στο όριο εκπροσώπησης στη Βουλή -οι δημοσκοπήσεις τη δείχνουν λίγο κάτω από το 4% με πτωτική τάση. Αλλά να πάρουμε ένα άλλο παράδειγμα; Το ΠΑΣΟΚ, σε αυτήν την κατάσταση που βρίσκεται, θέλει εκλογές; Η ηγεσία του σίγουρα όχι, γιατί θα πέσει στο 6-7%, θα τεθεί θέμα ηγεσίας, ενδεχομένως θα αποσταθεροποιηθεί η κυβέρνηση κ.ο.κ. Βέβαια υπάρχουν άλλες δυνάμεις μέσα στο ΠΑΣΟΚ, «παπανδρεϊκοί», «αντιβενιζελικοί», που μπορεί να επιθυμούν να σπρώξουν τις εξελίξεις προς τα εκεί για να ξεμπερδεύουν μια και έξω με τη σημερινή ηγεσία. Αλλά και αυτοί θα πρέπει να πληρώσουν το τίμημα, διότι το ΠΑΣΟΚ έχει λιγότερες πιθανότητες να συνεχίσει ως κυβερνητική δύναμη απ’ ό,τι ακόμη και η ΔΗΜΑΡ.
Παρ’ όλη την κυβερνητική φθορά από την οικονομική πολιτική των περικοπών, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν καταφέρνει «να πάρει κεφάλι» στις δημοσκοπήσεις. Πώς ερμηνεύετε αυτήν την εξέλιξη;
Μία πρόσφατη δημοσκόπηση του δίνει προβάδισμα 1,5 μονάδας (σ.σ. λίγο πριν την εορταστική περίοδο), αλλά πράγματι όλη αυτή η μεγάλη διαφορά την οποία επικαλείται ο κ. Τσίπρας για τις ευρωεκλογές δεν υπάρχει. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αρκετά ισχυρά θετικά στοιχεία, δηλαδή έχει νέο και αδιάφθορο ηγέτη και κυριάρχει στις δυναμικές ηλικίες -η ΝΔ κερδίζει τον ΣΥΡΙΖΑ μόνο στους άνω των 65, αυτό βέβαια με κολακεύει γιατί πλησιάζω σιγά σιγά τα 65 (σ.σ. γέλια), αλλά τέλος πάντων δεν μπορείς να έχεις ένα κόμμα εξουσίας που χάνει τις δυναμικές ηλικίες ή τη νεολαία. Όμως το βασικό μειονέκτημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι δεν έχει ολοκληρωμένη οικονομική πολιτική και, αν κρίνω από αυτά που λένε και που κάνουν τα στελέχη του, δεν ενδιαφέρεται και να αποκτήσει -αυτό είναι που με τρελαίνει (σ.σ. γέλια). Κινούνται σε μία χαλαρή λογική: «ε, πάμε να κάνουμε μία ρήξη με την Μέρκελ, μπορεί να μην μας κοστίσει και τίποτα, πάμε να κάνουμε μία μπλόφα διαπραγμάτευσης χωρίς να μαζεύουμε τα δημοσιονομικά μας, να μην φύγει βέβαια και κανένας δημόσιος υπάλληλος, ε, να δώσουμε και τις αυξήσεις, να επιστρέψουμε και τους μισθούς στο επίπεδο του 2009...». Τελευταία μάλιστα έχουν αρχίσει να συμβιβάζονται και με τα λεγόμενα συμφέροντα. Μου έκανε εντύπωση το γεγονός ότι στο θέμα των οδικών αξόνων -που για μένα αποτελεί ένα κριτήριο (διαπλοκή, συμφέροντα, πολιτικό σύστημα), 118 βουλευτές από την αντιπολίτευση ψήφισαν «όχι», δηλαδή βαριούνται να τα βάλουν ακόμα και με τα διαπλεκόμενα τα οποία καταγγέλλουν. Ε, δεν γίνεται έτσι. Είναι τόσο δύσκολη η κατάσταση της οικονομίας που θέλει ανθρώπους αποφασισμένους, συνεπείς, έτοιμους να δώσουν το καλό παράδειγμα, να σφίξουν οι ίδιοι το ζωνάρι, να εκπαιδεύσουν την κοινωνία, να έχουν δημιουργικές απόψεις, να φύγουν μπροστά. Δεν βλέπω τίποτα από όλα αυτά στην οικονομική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ.
Ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς: Από τη μία πλευρά έχουμε τη συμμετοχή του κ. Βενιζέλου στην κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά έχουμε το επίμονο «όχι» του κ. Κουβέλη σε συνεργασία με το σημερινό ΠΑΣΟΚ. Συγχρόνως, είναι σε εξέλιξη η προσπάθεια της Κίνησης των 58, με τη στήριξη του πρώην πρωθυπουργού Σημίτη, όπως και οι ξεχωριστές διαδρομές τόσο της κας Διαμαντοπούλου, όσο και των κ.κ. Ραγκούση και Φλωρίδη. Ποιες εξελίξεις μπορεί να περιμένει κανείς σε αυτό το πεδίο εντός του 2014;
Δεν νομίζω ότι μπορούμε να περιμένουμε τίποτα σημαντικό, διότι είναι όλα έτσι... ύποπτα. Ύποπτα σε ένα εκπαιδευμένο πολιτικό κοινό. Δηλαδή αυτήν τη στιγμή έχουμε τον Βενιζέλο που ψάχνει σανίδα σωτηρίας και ένα άλλοθι στην ευρύτερη Κεντροαριστερά. Δηλαδή θέλει να κρυφτεί εκλογικά, αλλά θέλει να κρυφτεί και για διάφορες υποθέσεις όπως είναι τα υποβρύχια ή η λίστα Λαγκάρντ. Μετά έχουμε τον Σημίτη ο οποίος υποστηρίζει το εγχείρημα, αλλά θέλει να κάνει κατά κάποιο τρόπο ένα comeback για να επιβάλει κάποιου είδους εκσυγχρονιστικές τάσεις στην ευρύτερη Κεντροαριστερά και στο ΠΑΣΟΚ. Από εκεί και πέρα έχουμε τη ΔΗΜΑΡ που -τουλάχιστον η ηγεσία της- δεν θέλει με τίποτα, καθώς θεωρεί ότι αυτή η ενιαία Κεντροαριστερά θα είναι το τέλος της. Έχουμε και τον ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος προσπαθεί να δημιουργήσει δυσκολίες για να αποσπάσει κομμάτια της Κεντροαριστεράς σε ένα μελλοντικό μπλοκ εξουσίας. Και έχουμε και τη ΝΔ η οποία καραδοκεί. Δηλαδή δεν την ενοχλεί το θέμα της Κεντροαριστεράς όσο αυτή είναι αδύναμη και -ουσιαστικά- κυβερνητικό της συμπλήρωμα. Αν όμως καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι οι επόμενες εκλογές θα αναδείξουν έναν κεντροαριστερό πόλο, τότε τα πράγματα θα είναι διαφορετικά, γιατί η ΝΔ θα χάσει τα κέρδη που είχε από το ΠΑΣΟΚ. Η ΝΔ έχει λεηλατήσει το ΠΑΣΟΚ εκλογικά: εκείνο πέφτει δημοσκοπικά και εκείνη είναι σταθερή. Ο αστικός ή κεντρώος κόσμος του ΠΑΣΟΚ έχει στραφεί πλέον προς τη ΝΔ. Αν αυτό το επίτευγμα του Σαμαρά κινδυνέψει, η πρώτη που θα τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια της ενιαίας Κεντροαριστεράς, η οποία βέβαια βρίσκεται σε διαρκή αναζήτηση, θα είναι η ΝΔ.
Πόσο ανησυχητική θα πρέπει να θεωρείται η δημοσκοπική εδραίωση της Χρυσής Αυγής στην τρίτη θέση στην πρόθεση ψήφου; Μέχρι πού πιστεύετε ότι μπορεί να φτάσει αυτό το φαινόμενο;
Νομίζω ότι τα πράγματα πηγαίνουν καλά για τη Χρυσή Αυγή, καθώς το πολιτικό σύστημα διαχειρίζεται το ζήτημα με λάθος τρόπο. Εγώ συμφωνώ με τη θέση του Μανώλη Γλέζου, που ήταν από τους λίγους βουλευτές οι οποίοι διαφώνησαν με την κατάργηση της κρατικής επιχορήγησης της Χρυσής Αυγής. Το παιχνίδι πρέπει να παίζεται με ίσους όρους για όλους. Ας ξεκινούσαν βήμα - βήμα την επιβολή της νομιμότητας στη Χρυσή Αυγή, δηλαδή ο πρώτος βουλευτής που για παράδειγμα θα έδερνε ή θα απειλούσε κάποιον κ.ο.κ. να βρισκόταν αντιμέτωπος με τις ποινικές ευθύνες των πράξεών του. Τώρα αυτά τα ξαφνικά «περί εγκληματικής οργάνωσης», «να το οπλοστάσιο, αλλά δεν βρήκαμε το οπλοστάσιο», «έχουν ταινίες με τον Χίτλερ», «ντύνονται ναζί τις απόκριες» ή «ντύνονται ναζί γενικώς», ε, εμένα δεν με εντυπωσιάζουν. Αντιθέτως με προβληματίζουν. Διότι σκεφτείτε να αλλάξουν οι πολιτικές συνθήκες, να περάσουμε διάφορες φάσεις και να αρχίσουν άλλοι να εμφανίζουν εγκληματικές οργανώσεις άλλα κόμματα. Γιατί με την ίδια λογική που είναι εγκληματική οργάνωση η Χρυσή Αυγή, γιατί πάει να καταργήσει το πολίτευμα σύμφωνα με το κατηγορητήριο, σίγουρα είναι εγκληματική οργάνωση και το ΠΑΣΟΚ ή η ΝΔ γιατί έχουν μετατρέψει τη Βουλή σε ένα οικονομικό πλυντήριο. Περνούν από εκεί μέσα απίθανα πράγματα. Το τελευταίο: οι οδικοί άξονες, που έδωσαν 12 δις στους παραχωρησιούχους (πάνω από αυτά που προέβλεπε η σύμβαση του 2007-08) και «έκοψαν» και καμιά 250αριά χλμ από το έργο που υποχρεούνταν να κάνουν για να έχουν για 33 χρόνια την εκμετάλλευση των εθνικών οδών. Επομένως, αν εσύ πας και βγάζεις τον άλλον εγκληματία για πολιτικούς λόγους, αυτός μπορεί να απαντήσει όταν το επιτρέψουν οι πολιτικές συνθήκες -μπορεί να σε βγάλει εγκληματία για οικονομικούς λόγους. Επομένως αυτό το «πινγκ πονγκ» για το ποιος είναι εγκληματική οργάνωση δημιουργεί πρόβλημα στη δημοκρατία. Πώς αντιμετωπίζεται η Χρυσή Αυγή; Λιγότερη παράνομη μετανάστευση, λιγότερη νέα φτώχεια, λιγότερη πολιτική διαφθορά. Μπορούν να τα κάνουν; Αν μπορούν, θα πέσει η Χρυσή Αυγή. Αν δεν μπορούν να τα κάνουν και κυνηγούν τα στελέχη και την ηγεσία της Χρυσής Αυγής αφήνοντας όλα αυτά τα προβλήματα που ανέδειξαν τη Χρυσή Αυγή να μεγαλώνουν, τότε θα υπάρξει πρόβλημα με τη Χρυσή Αυγή. Ήδη υπάρχει. Είναι τρίτη δύναμη με οριακά διψήφιο ποσοστό. Είναι εντυπωσιακό.
Οι όποιες πολιτικές ανακατατάξεις είναι σε εξέλιξη αφορούν σε αλχημείες με παλιά υλικά, κι εν πάση περιπτώσει δεν φέρνουν στο προσκήνιο νέους ανθρώπους, νέους και σε ηλικία και σε πολιτικά βιογραφικά. Είναι κατανοητή βέβαια η άποψη σύμφωνα με την οποία «δεν γίνονται παρθενογενέσεις από τη μία μέρα στην άλλη». Εσείς μπορείτε να δείτε στον ορίζοντα εξελίξεις που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως μορφές ανανέωσης και άρα ενίσχυσης του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα;
Δεν είμαι αισιόδοξος. Έχω προσπαθήσει να συμβάλω σε αυτήν την ανανέωση με διάφορους περίεργους τρόπους, αλλά εν πάση περιπτώσει είμαι απαισιόδοξος για δύο λόγους. Πρώτα απ’ όλα, διότι οι νέοι έχουν απογοητευτεί από την πολιτική και είναι εκείνοι που μπορούν να φέρουν την ανανέωση. Τώρα, τι θα κάνει ένας 55άρης ή ένας 60άρης, αν θα είναι στην Κεντροαριστερά ή στην Κεντροδεξιά, αν θα αφήσει πίσω του την κακοδιαχείριση που είχε ως κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ για να μας σώσει ως νέα κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ ή ΠΑΣΟΚ-ΝΔ κλπ, όλα αυτά είναι όντως εσωτερικές υποθέσεις του συστήματος. Το δεύτερο στοιχείο που με προβληματίζει είναι ότι οι νέοι έχουν πια επιλογές, δηλαδή βλέπω και από τα παιδιά που είναι στην ηλικία των παιδιών μου ότι οι περισσότεροι που έχουν δυνατότητες φεύγουν στο εξωτερικό. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι επειδή το σύστημα λειτουργεί με μεγάλους βαθμούς ελευθερίας η στρατηγική που ακολουθούμε για να αντιμετωπίσουμε την κρίση θα έπρεπε να είναι σε γενικές γραμμές ελκυστική, ενώ αντιθέτως είναι ισοπεδωτική. Άρα, ο νέος που μπορεί να σηκωθεί να φύγει και να βρει δουλειά, φεύγει και βρίσκει δουλειά. Η μικρομεσαία εταιρεία που μπορεί να μεταφερθεί στη Βουλγαρία για να μειώσει τον φόρο που της επιβάλλουν, το κάνει και εκείνη. Η μεγάλη εταιρεία που μπορεί να μετεγκατασταθεί στις Βρυξέλλες ή στο Λουξεμβούργο ή στην Ελβετία για να χρηματοδοτηθεί με καλύτερους όρους, το κάνει επίσης.
Επομένως, εφόσον ξέρουμε -και έχουμε υπογράψει- ότι έχει απελευθερωθεί το σύστημα, πώς μπορούμε να επιμένουμε σε λύσεις που –για παράδειγμα- τιμωρούν τους νέους: 60% ανεργία και αν βρεις απασχόληση ξεκινάς με 580 ευρώ μεικτά και αν είσαι τυχερός θα έχεις και κοινωνική ασφάλιση. Άρα, το σύστημα είναι στημένο, γερασμένο (έχουμε και τη δημογραφική μας γήρανση) και διαπλεκόμενο. Όλα αυτά κάνουν πολύ δύσκολη την αναμόρφωσή του. Την αλλαγή του. Και δεν βλέπω να υπάρχει μία επαναστατική δυναμική που θα σαρώσει τα πάντα. Απλώς όλοι μιλούν με όρους παρελθόντος: δεξιά, κέντρο, αριστερά. Αυτό βεβαίως δεν αποκλείει μία έκπληξη. Μπορεί να υπάρξει μία έκπληξη. Αλλά σε επίπεδο ανάλυσης, το δημοσιογραφικό μου ραντάρ προς το παρόν δεν πιάνει τίποτα.
Όλο αυτό το διάστημα της κρίσης παρακολουθούμε μία διαρκή πόλωση στο πολιτικό σκηνικό, η οποία προφανώς δεν λειτουργεί εποικοδομητικά. Είναι κάτι το αναπόφευκτο λόγω των πολύ διαφορετικών προσεγγίσεων των πολιτικών δυνάμεων ή σχετίζεται περισσότερο με εκατέρωθεν τακτικισμούς παλαιοκομματικού τύπου που -σε αυτήν την περίπτωση- δεν αρμόζουν στις σημερινές περιστάσεις;
Προφανώς το δεύτερο. Η πόλωση είναι το άλλοθι των ανικάνων. Προτιμούν να βρίζονται και να δημιουργούν καταστάσεις για να καλύπτουν την έλλειψη πολιτικής ή ακόμα και τη σύγκλιση πολιτικής. Για παράδειγμα: «μην φύγει κανένας δημόσιος υπάλληλος». Συμφωνούν όλοι. Είναι τρελό αυτό που συμβαίνει. Να τα πάρουν χοντρά οι διαπλεκόμενοι. Εντάξει, ορισμένοι λένε ότι διαφωνούν, αλλά δεν τους βλέπουμε και να κινητοποιούνται. Τα παίρνουν λοιπόν χοντρά οι διαπλεκόμενοι. Επομένως, υπάρχουν κάποιες σταθερές που εξυπηρετεί το πολιτικό σύστημα και από εκεί και πέρα «πρέπει» να πλακώνονται όλοι με όλους για να δίνουν και φτηνή πρώτη ύλη στα media, τα οποία βέβαια αποτελούν και αυτά παράγοντα της κρίσης, διότι αναπαράγουν αυτά τα αδιέξοδα. Ποιες ιδεολογικές διαφορές; Εδώ το πανεπιστήμιο της Αθήνας είναι κλειστό και ο ένας κατηγορεί τον άλλον. Κατηγορεί η κυβέρνηση ότι είναι μία συνομωσία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και εγώ μπορώ να κατηγορήσω την κυβέρνηση ότι πληρώνει τους απεργούς για 3 και 4 μήνες. Κι εγώ αν ήμουν απεργός και πληρωνόμουν ή αν ήμουν εργαζόμενος που δεν απεργεί και πληρωνόμουν, παρά το γεγονός ότι το πανεπιστήμιο είναι κλειστό... Προσωπικά έχω προτείνει πολύ απλά: «κόψτε τα λεφτά στο πανεπιστήμιο και σε μια εβδομάδα θα λειτουργήσει». Είναι πολύ πιο ίδιοι από αυτό που υποκρίνονται.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ - vkost@naftemporiki.gr
