Του Νικόλα Ζηργάνου
Νομοθετικό πακέτο δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων εξήγγειλε χθες ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επισήμανε ότι τα μέτρα αποτελούν κρίσιμο βήμα για να σταματήσει η αιματοχυσία στη χώρα, αναφερόμενος εμμέσως στο κουρδικό ζήτημα. Αν και οι μεταρρυθμίσεις που προτείνει -και θα τεθούν σε ψηφοφορία στη Βουλή- αγγίζουν μεγάλο φάσμα προβλημάτων λειτουργίας της δημοκρατίας στην Τουρκία, η βασική τους κατεύθυνση αφορά τον εξευμενισμό των Κούρδων, καθώς οι αντάρτες του PKK έχουν παγώσει τη διαδικασία αποχώρησής τους από τα τουρκικά εδάφη, πιέζοντας για νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα διασφαλίζουν στον κουρδικό λαό τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματά του. Ο Ερντογάν έκανε χθες ένα δειλό βήμα μπροστά, όμως απέχει ακόμη πολύ από τις προσδοκίες που τρέφουν οι Κούρδοι.
Στη Βουλή με 5%
Βασικό στοιχείο της μεταρρύθμισης είναι ο εκλογικός νόμος, όπου προτείνεται η μείωση του ποσοστού του 10%, που είναι απαραίτητο για να μπει ένα κόμμα στη Βουλή, σε 5%. Το κουρδικό μειονοτικό κόμμα έπαιρνε συνήθως λίγο χαμηλότερα ποσοστά από το πολύ υψηλό εκλογικό όριο του 10%, με αποτέλεσμα οι βουλευτές του να αναγκάζονται να κατεβαίνουν στις εκλογές με τον μανδύα του ανεξάρτητου, προκειμένου να αντιπροσωπεύονται στη Βουλή. Εναλλακτικά, θα συζητηθεί και σχέδιο στενής εκλογικής περιφέρειας.
Στα κόμματα που υπερβαίνουν το 3% (αντί 7% που ισχύει μέχρι τώρα) θα δίνεται κρατική χρηματοδότηση. Θα αρθούν επίσης εμπόδια στην εγγραφή μελών, στη διαδικασία οικονομικής ενίσχυσης από ιδιώτες και θα επιτρέπεται να διεξάγεται ο πολιτικός διάλογος και σε άλλες, πλην της τουρκικής, γλώσσες.
Επίσης, δίνεται η δυνατότητα να ξαναπάρουν τα χωριά, οι πόλεις και οι περιφέρειες τα ονόματα που είχαν πριν από το 1980, ένα μέτρο που θα αποκαταστήσει τα ονόματα χιλιάδων κουρδικών οικισμών που εκτουρκίστηκαν από το «βαθύ» κράτος. Μέσα στο χωνευτήρι της δημοκρατικής μεταρρύθμισης χώρεσε και άρθρο που επιτρέπει την ισλαμική μαντίλα στις υπηρεσίες του Δημοσίου, με εξαίρεση την Αμυνα και τη Δικαιοσύνη.
Συμβολικό άνοιγμα έκανε ο Ερντογάν και προς ορισμένες πέραν των Κούρδων μειονότητες, καθώς επιτρέπεται πλέον η παροχή εκπαίδευσης σε ιδιωτικά σχολεία, σε διάφορες γλώσσες, που θα οριστούν με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου. Οι Συροχριστιανοί παίρνουν πίσω το μοναστήρι του Αρχάγγελου Γαβριήλ που είχε κατασχεθεί από το τουρκικό κράτος, οι Ρομά αποκτούν ινστιτούτο γλώσσας και πολιτισμού, ακόμη και οι Αλεβίτες, που πρωτοστάτησαν στις διαμαρτυρίες στο πάρκο Γκεζί της Κωνσταντινούπολης, δέχτηκαν μια χειρονομία καλής θέλησης, καθώς μετονομάζεται το Πανεπιστήμιο της επαρχίας Νεβσεχίρ, σε Χάτσι Μπεκτασί Βελί, προς τιμήν του μεγάλου Αλεβίτη φιλοσόφου του 13ου αιώνα. Αλλά και για τους οπαδούς του κοσμικού κράτους και την εξεγερμένη νεολαία του Ταξίμ, κάτι είχε να δώσει ο Ερντογάν.
Θα κατοχυρώσει, υποστηρίζει, με νόμο την προστασία των προσωπικών δεδομένων και θα καταργήσει τον υποχρεωτικό όρκο των μαθητών στο δημοτικό σχολείο. Θα αυξηθούν οι ποινές για εγκλήματα μίσους που στρέφονται εναντίον της γλώσσας, της εθνότητας, του φύλου, των πολιτικών και θρησκευτικών αντιλήψεων των πολιτών και θα θεσμοθετηθούν ποινές για όσους επιχειρούν να εμποδίσουν τους πολίτες που ακολουθούν τη θρησκευτική τους πίστη.
Οι μόνοι που δεν άκουσαν τίποτα που να τους αφορά ευθέως ήταν οι Ορθόδοξοι και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που για ακόμη μία φορά διαψεύστηκαν οι ελπίδες για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Αλλά και τα δικαιώματα των Αλεβιτών μπήκαν στο ψυγείο.
Ξέχασε τους Αλεβίτες
Είκοσι εκατομμύρια Αλεβίτες, η μεγαλύτερη μετά τους Κούρδους μειονότητα, που στην πλειονότητά τους είναι πολιτικοί αντίπαλοι του Ερντογάν και επίσης διαφωνούν με τον τρόπο που χειρίζεται το Συριακό, έμειναν έξω από το δημοκρατικό πακέτο. Ομως, τα δικαιώματα δεν είναι α λα καρτ. Το βήμα του ηγέτη της Τουρκίας προς την εμπέδωση της δημοκρατίας θα μείνει μετέωρο, όσο όλοι ανεξαιρέτως οι πολίτες της Τουρκίας δεν είναι ίσοι απέναντι στον νόμο και υφίστανται διακρίσεις και επιλεκτικούς περιορισμούς.
