του James Blitz
Μετά την πιθανότατη χρήση χημικών όπλων στη Συρία, οι ΗΠΑ και οι
σύμμαχοί τους προσανατολίζονται στο να αναλάβουν στρατιωτική δράση,
σημειώνει ο James Blitz στους FT. Ποια τα ερωτήματα που τους απασχολούν
και ποιο το ρίσκο που δεν θέλουν να πάρουν.
Τα τελευταία δυόμισι χρόνια, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ήταν πολύ διστακτικοί
στο να εμπλακούν στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας. Τις τελευταίες μέρες,
ωστόσο, η διάθεση στην κυβέρνηση του Ομπάμα έχει φανερά αλλάξει.Ως επακόλουθο μιας προφανούς επίθεσης με χημικά όπλα στα ανατολικά προάστια της Δαμασκού, οι ΗΠΑ εμφανώς σχεδιάζουν στρατιωτική δράση.
Βέβαια, τίποτα μέχρι τώρα δεν είναι δεδομένο. Αντίθετα, όσο ο Μπ.
Ομπάμα και οι σύμμαχοί του σχεδιάζουν τα επόμενα βήματα, υπάρχουν τρία
σοβαρά ερωτήματα που θα τους απασχολούν:
1. Πόσο καιρό θα πρέπει να περιμένουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους μέχρι να βρεθούν ισχυρές αποδείξεις για το τι συνέβη στις επιθέσεις της προηγούμενης εβδομάδας, πριν αναλάβουν στρατιωτική δράση;
Τις επόμενες μέρες, οι ΗΠΑ είναι πιθανόν να δουν τον εαυτό τους να εμπλέκεται σε έναν πόλεμο δηλώσεων με το καθεστώς του Άσαντ, σχετικά με το τι ακριβώς συνέβη την περασμένη εβδομάδα. Μετά από μέρες καθυστερήσεων, το καθεστώς δείχνει διατεθειμένο να επιτρέψει την πρόσβαση στο σημείο της επίθεσης στους επιθεωρητές του ΟΗΕ. Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ θα απαντήσουν ότι είναι πολύ αργά, καθώς οι αποδείξεις για επίθεση με χημικά στο έδαφος έχουν υποβαθμιστεί
Οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν ότι, στο κάτω-κάτω, οι παλινδρομήσεις του Άσαντ τον καθιστούν ένοχο. Με αυτό ως δεδομένο, μερικοί δυτικοί αξιωματούχοι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς λαμβάνουν υπ' όψιν το λάθος που έγινε το 2013, όταν η Βρετανία και οι ΗΠΑ βιάστηκαν να εισβάλουν στο Ιράκ, ενώ οι επιθεωρητές του Ιράκ είχαν ζητήσει περισσότερο χρόνο για να ερευνήσουν τις κατηγορίες ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν είχε όπλα μαζικής καταστροφής. Η κυβέρνηση του Ομπάμα θα θέλει να διασφαλίσει ότι έχει εξαντληθεί κάθε ενδεχόμενο για τη συλλογή αποδείξεων, πριν αναλάβει στρατιωτική δράση.
2. Μπορούν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους να κάνουν επίθεση στη Συρία, η οποία δεν έχει την κάλυψη ενός ψηφίσματος του ΟΗΕ;
Πάλι οι αναμνήσεις από τον πόλεμο του Ιράκ θα είναι έντονες. Η Βρετανία και οι ΗΠΑ εισέβαλαν χωρίς να έχουν επιτύχει ένα δεύτερο ψήφισμα του ΟΗΕ, που πολλοί πιστεύουν ότι ήταν νομικά απαραίτητο για την εισβολή. Στην περίπτωση της Συρίας, η σθεναρή υποστήριξη της Ρωσίας στο καθεστώς του Άσαντ δείχνει ότι οι ΗΠΑ δεν θα λάβουν έγκριση από το Συμβούλιο Ασφαλείας.
Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν προηγούμενα για νόμιμη δράση, χωρίς την υποστήριξη του ΟΗΕ. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους διεξήγαγαν το 1998 τον 78 ημερών βομβαρδισμό της Σερβίας για να σταματήσουν την εθνοκάθαρση που γινόταν στο Κόσοβο. Αυτό δεν είχε καμία έγκριση από τον ΟΗΕ. Αντίθετα ο Μπιλ Κλίντον επικαλέστηκε το επιχείρημα ότι ήταν σωστό να προστατεύεις ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο. Ελάχιστοι, ή και κανείς, πιστεύουν σήμερα ότι εκείνος ο πόλεμος δεν ήταν δίκαιος.
Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι η Συρία παραβιάζει το Πρωτόκολλο της Γενεύης του 1925, που απαγορεύει τη χρήση θανατηφόρων αερίων στον πόλεμο. Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι διεθνείς δυνάμεις απαγόρευσαν τη χρήση χημικών όπλων, ειδικά αυτών που επηρεάζουν το νευρικό σύστημα. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν τώρα να ισχυριστούν ότι μια στρατιωτική απάντηση είναι δικαιολογημένη για να αποτρέψει το να θεωρηθεί η αδιάκριτη χρήση χημικών όπλων νέο πρότυπο πολέμου.
3. Το πιο δύσκολο ερώτημα: τι είδους στρατιωτική δράση θα αναλάβουν οι ΗΠΑ και ποιους σκοπούς θα έχει;
Μέχρι τώρα, οι επικεφαλής των αμερικανικών και των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων αντιτίθενται σε κάθε εμπλοκή με την οποία θα υποστήριζαν τους αντάρτες στη Συρία. Πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν μεταρρυθμιστές επαναστάτες που θα είναι σε θέση να καλύψουν το κενό εξουσίας, αν καταρρεύσει το καθεστώς του Άσαντ.
Ωστόσο, πολλοί στρατιωτικοί αναλυτές πιστεύουν ότι αυτό που πρέπει να συμβεί τώρα είναι μια παρέμβαση μια και έξω, η οποία θα δείξει ότι οι σύμμαχοι δεν θα ανεχθούν τη χρήση χημικών όπλων από τον Άσαντ σε αυτήν τη σύγκρουση.
Ο Brigadier Mike Herzog, πρώην υψηλόβαθμος υπάλληλος του υπουργείου Άμυνας του Ισραήλ, υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να προχωρήσουν σε αεροπορικές επιθέσεις κατά στόχων (stand-off air strike) του συριακού καθεστώτος. «Θα μπορούσες να στοχεύσεις σε αεροδρόμια, αεροπορικά μέσα, ελικόπτερα», είπε. «Το να χτυπήσεις οτιδήποτε από αυτά με μια απλή αεροπορική επιδρομή θα προκαλέσει μεγάλη ζημιά. Αν είναι αρκετά μεγάλη, ο Άσαντ θα πάρει το μήνυμα. Θα μπορούσε να τον αποτρέψει από το να επιτρέψει τη χρήση χημικών όπλων ξανά».
Μια σειρά αεροπορικών και πυραυλικών επιθέσεων που θα αποτελούν προειδοποιητική βολή για το καθεστώς, είναι η πιο πιθανή στρατιωτική δράση που οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους μπορεί να αναλάβουν. Όμως ενέχει μεγάλο ρίσκο. Θα μπορούσε να οδηγήσει σε θανάτους Ρώσων και Ιρανών συμμάχων του Άσαντ, εξέλιξη που θα οδηγούσε σε κλιμάκωση τις διεθνείς εντάσεις. Θα μπορούσε ακόμα να επιφέρει απώλειες αμάχων, επιτρέποντας στον Άσαντ να επιρρίψει την ευθύνη για τα γεγονότα στη Δύση.
Όμως, ο σημαντικότερος κίνδυνος για τον πρόεδρο Ομπάμα είναι ότι το να μην μπορέσει να αναλάβει οποιαδήποτε σημαντική δράση θα έδινε στον Άσαντ το πράσινο φως να συνεχίσει τη χρήση χημικών όπλων έναντι των αμάχων με ακόμα μεγαλύτερη βιαιότητα. Αυτό είναι ένα ρίσκο, που ο Μπ. Ομπάμα και οι σύμμαχοί του δεν θέλουν να πάρουν.
1. Πόσο καιρό θα πρέπει να περιμένουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους μέχρι να βρεθούν ισχυρές αποδείξεις για το τι συνέβη στις επιθέσεις της προηγούμενης εβδομάδας, πριν αναλάβουν στρατιωτική δράση;
Τις επόμενες μέρες, οι ΗΠΑ είναι πιθανόν να δουν τον εαυτό τους να εμπλέκεται σε έναν πόλεμο δηλώσεων με το καθεστώς του Άσαντ, σχετικά με το τι ακριβώς συνέβη την περασμένη εβδομάδα. Μετά από μέρες καθυστερήσεων, το καθεστώς δείχνει διατεθειμένο να επιτρέψει την πρόσβαση στο σημείο της επίθεσης στους επιθεωρητές του ΟΗΕ. Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ θα απαντήσουν ότι είναι πολύ αργά, καθώς οι αποδείξεις για επίθεση με χημικά στο έδαφος έχουν υποβαθμιστεί
Οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν ότι, στο κάτω-κάτω, οι παλινδρομήσεις του Άσαντ τον καθιστούν ένοχο. Με αυτό ως δεδομένο, μερικοί δυτικοί αξιωματούχοι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς λαμβάνουν υπ' όψιν το λάθος που έγινε το 2013, όταν η Βρετανία και οι ΗΠΑ βιάστηκαν να εισβάλουν στο Ιράκ, ενώ οι επιθεωρητές του Ιράκ είχαν ζητήσει περισσότερο χρόνο για να ερευνήσουν τις κατηγορίες ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν είχε όπλα μαζικής καταστροφής. Η κυβέρνηση του Ομπάμα θα θέλει να διασφαλίσει ότι έχει εξαντληθεί κάθε ενδεχόμενο για τη συλλογή αποδείξεων, πριν αναλάβει στρατιωτική δράση.
2. Μπορούν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους να κάνουν επίθεση στη Συρία, η οποία δεν έχει την κάλυψη ενός ψηφίσματος του ΟΗΕ;
Πάλι οι αναμνήσεις από τον πόλεμο του Ιράκ θα είναι έντονες. Η Βρετανία και οι ΗΠΑ εισέβαλαν χωρίς να έχουν επιτύχει ένα δεύτερο ψήφισμα του ΟΗΕ, που πολλοί πιστεύουν ότι ήταν νομικά απαραίτητο για την εισβολή. Στην περίπτωση της Συρίας, η σθεναρή υποστήριξη της Ρωσίας στο καθεστώς του Άσαντ δείχνει ότι οι ΗΠΑ δεν θα λάβουν έγκριση από το Συμβούλιο Ασφαλείας.
Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν προηγούμενα για νόμιμη δράση, χωρίς την υποστήριξη του ΟΗΕ. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους διεξήγαγαν το 1998 τον 78 ημερών βομβαρδισμό της Σερβίας για να σταματήσουν την εθνοκάθαρση που γινόταν στο Κόσοβο. Αυτό δεν είχε καμία έγκριση από τον ΟΗΕ. Αντίθετα ο Μπιλ Κλίντον επικαλέστηκε το επιχείρημα ότι ήταν σωστό να προστατεύεις ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο. Ελάχιστοι, ή και κανείς, πιστεύουν σήμερα ότι εκείνος ο πόλεμος δεν ήταν δίκαιος.
Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι η Συρία παραβιάζει το Πρωτόκολλο της Γενεύης του 1925, που απαγορεύει τη χρήση θανατηφόρων αερίων στον πόλεμο. Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι διεθνείς δυνάμεις απαγόρευσαν τη χρήση χημικών όπλων, ειδικά αυτών που επηρεάζουν το νευρικό σύστημα. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν τώρα να ισχυριστούν ότι μια στρατιωτική απάντηση είναι δικαιολογημένη για να αποτρέψει το να θεωρηθεί η αδιάκριτη χρήση χημικών όπλων νέο πρότυπο πολέμου.
3. Το πιο δύσκολο ερώτημα: τι είδους στρατιωτική δράση θα αναλάβουν οι ΗΠΑ και ποιους σκοπούς θα έχει;
Μέχρι τώρα, οι επικεφαλής των αμερικανικών και των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων αντιτίθενται σε κάθε εμπλοκή με την οποία θα υποστήριζαν τους αντάρτες στη Συρία. Πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν μεταρρυθμιστές επαναστάτες που θα είναι σε θέση να καλύψουν το κενό εξουσίας, αν καταρρεύσει το καθεστώς του Άσαντ.
Ωστόσο, πολλοί στρατιωτικοί αναλυτές πιστεύουν ότι αυτό που πρέπει να συμβεί τώρα είναι μια παρέμβαση μια και έξω, η οποία θα δείξει ότι οι σύμμαχοι δεν θα ανεχθούν τη χρήση χημικών όπλων από τον Άσαντ σε αυτήν τη σύγκρουση.
Ο Brigadier Mike Herzog, πρώην υψηλόβαθμος υπάλληλος του υπουργείου Άμυνας του Ισραήλ, υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να προχωρήσουν σε αεροπορικές επιθέσεις κατά στόχων (stand-off air strike) του συριακού καθεστώτος. «Θα μπορούσες να στοχεύσεις σε αεροδρόμια, αεροπορικά μέσα, ελικόπτερα», είπε. «Το να χτυπήσεις οτιδήποτε από αυτά με μια απλή αεροπορική επιδρομή θα προκαλέσει μεγάλη ζημιά. Αν είναι αρκετά μεγάλη, ο Άσαντ θα πάρει το μήνυμα. Θα μπορούσε να τον αποτρέψει από το να επιτρέψει τη χρήση χημικών όπλων ξανά».
Μια σειρά αεροπορικών και πυραυλικών επιθέσεων που θα αποτελούν προειδοποιητική βολή για το καθεστώς, είναι η πιο πιθανή στρατιωτική δράση που οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους μπορεί να αναλάβουν. Όμως ενέχει μεγάλο ρίσκο. Θα μπορούσε να οδηγήσει σε θανάτους Ρώσων και Ιρανών συμμάχων του Άσαντ, εξέλιξη που θα οδηγούσε σε κλιμάκωση τις διεθνείς εντάσεις. Θα μπορούσε ακόμα να επιφέρει απώλειες αμάχων, επιτρέποντας στον Άσαντ να επιρρίψει την ευθύνη για τα γεγονότα στη Δύση.
Όμως, ο σημαντικότερος κίνδυνος για τον πρόεδρο Ομπάμα είναι ότι το να μην μπορέσει να αναλάβει οποιαδήποτε σημαντική δράση θα έδινε στον Άσαντ το πράσινο φως να συνεχίσει τη χρήση χημικών όπλων έναντι των αμάχων με ακόμα μεγαλύτερη βιαιότητα. Αυτό είναι ένα ρίσκο, που ο Μπ. Ομπάμα και οι σύμμαχοί του δεν θέλουν να πάρουν.
