Του Γιάννου Χαραλαμπίδη
- Σύστημα ασφάλειας, απειλές Ταλάτ και cyber-war
- Οι βασικές μεταβλητές προπώλησης, ο λαϊκισμός,
οι συμμαχίες, οι «ιοί και πύραυλοι» του κυβερνοχώρου, το LNG του
Βασιλικού και οι αγωγοί
- ΟΙ ΚΛΑΣΙΚΕΣ και σύγχρονες απειλές και τα αντίμετρα πώς επηρεάζουν την εκμετάλλευση του αερίου
Ακόμη και αυτά τα μεγαθήρια του διεθνούς συστήματος αντιμετωπίζουν στην εποχή μας σοβαρά προβλήματα ασφάλειας, που είναι συναφείς προϋποθέσεις της προπώλησης και της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου στις διεθνές αγορές. Αυτά, λοιπόν, τα θέματα ασφάλειας ξεπερνούν τη συμβατικότητα και εισέρχονται πλέον στους τομείς του cyber-war και cyber-security. Στον κυβερνοχώρο. Αληθές είναι ότι, για την προπώληση φυσικού αερίου, σημασία έχει μεν η ασφάλεια, αλλά και μια σειρά μεταβλητών που την καθορίζουν, αυξάνοντας έτσι τις δυνατότητες επιτυχίας.
Απειλές, «Προεδρία» Ταλάτ και ΑΟΖ
Αληθές είναι και κάτι άλλο: Χωρίς ασφάλεια κανείς δεν επενδύει. Ειδικώς, τώρα, που η Τουρκία διά του τέως κατοχικού ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ μιλά για νέα στρατιωτική επέμβαση λόγω φυσικού αερίου, τα ζητήματα της ασφάλειας και της αποτροπής προσλαμβάνουν ιδιαίτερες διαστάσεις. Όσο, δε, για τον Ταλάτ είναι πρόδηλο ότι φλερτάρει εκ νέου την «Προεδρία» των κατεχομένων. Εκ των πραγμάτων, η ασφάλεια σήμερα καθορίζεται από σειρά απειλών, που κατηγοριοποιούνται ως εξής:
1. Διακρατικές. Είναι αυτές που αφορούν απειλές κράτους εναντίον κράτους ή κρατών και συμμαχιών κρατών εναντίον κράτους ή κρατών και αντίστροφα. Εδώ εμπίπτουν για παράδειγμα οι συμβατικές απειλές της Τουρκίας σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της ΑΟΖ, κυρίως με ναυτικό και αεροπορία, καθώς και οι απειλές μέσω του κυβερνοχώρου (cyber attacks). Τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις έγινε γνωστή μια τέτοιας μορφής επίθεση στο Διεθνές Αεροδρόμιο Λάρνακας και δη στον Πύργο Ελέγχου, καθώς και στα λοιπά ηλεκτρονικά συστήματα του αεροδρομίου. Οι διακρατικές απειλές και επιθέσεις δεν έχουν μόνο στρατιωτικό αλλά και οικονομικό αντικείμενο.
2. Οικονομικές και δη ιδιωτικές απειλές ή ο συνδυασμός των δύο, που σήμερα εκδηλώνεται μέσω εταιρειών πάσης φύσεως και δη πετρελαϊκών. Επί των τομέων αυτών είναι που αυξάνονται συνεχώς οι επιθέσεις μέσω του κυβερνοχώρου με αντικείμενο την κλοπή στοιχείων ή και την πρόκληση ζημιών, που σημαίνει ακόμη και αυτήν την παράλυση των δραστηριοτήτων.
3. Τρομοκρατικές απειλές και επιθέσεις. Κλασικά τούτου παραδείγματα που είναι συναφή με την ενέργεια αποτελούν οι κουρδικές επιθέσεις σε βάρος των τουρκικών αγωγών και εκείνων των αγωγών της Αιγύπτου που τροφοδοτούσαν το Ισραήλ. Είναι πλέον αντιληπτό ότι οι τρομοκρατικές, όπως και οι διακρατικές και άλλες, απειλές πραγματοποιούνται και συμβατικά και μέσω του κυβερνοχώρου.
Οι απειλές, οι επιθέσεις και ο πόλεμος στον κυβερνοχώρο συνιστούν πλέον μια ιδιαίτερη κατηγορία δράσεων και αντιδράσεων, που καθορίζουν τις διεθνείς σχέσεις και ειδικότερα τα ζητήματα ασφάλειας και κατασκοπίας.
Στρατοί και όπλα του κυβερνοχώρου
ΣΕ ΑΥΤΕΣ καθώς και σε άλλες περιπτώσεις απειλών γίνεται συνδυασμός του συμβατικού πολέμου ή και της συμβατικής αποτροπής με τον πόλεμο του κυβερνοχώρου, ο οποίος ξεπερνά το κρατικό επίπεδο και καλύπτει τους ιδιώτες «hackers» που στήνουν ολόκληρους στρατούς, οι οποίοι συνεργάζονται είτε με κράτη είτε με εταιρείες χωρίς τα κράτη, για ευνόητους λόγους, να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τών κατά καιρούς επιθέσεων.
Τέτοιοι είναι οι ρωσικοί στρατοί με τις επωνυμίες «Peoples of war” και “Red Hackers Alliance”, που προκάλεσαν στο παρελθόν σοβαρά προβλήματα στις ΗΠΑ και ειδικότερα στον ιδιωτικό τομέα στο πλαίσιο ενός “cyber - economic war” και του “cyber - espionage”. Κατ΄ ανάλογον τρόπο είχαμε επιθέσεις σε μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες όπως είναι η Saudi Aramco, το 2012 και της RasGas που είναι “joint venture” μεταξύ του Κατάρ και της ExxonMobil. Οι επιθέσεις έγιναν με «δύο οπλικά συστήματα» του κυβερνοχώρου ονόματι “Shamoon” και «stunxet”. Το τελευταίο χαρακτηρίζεται ως αμερικανο-ισραηλινής κατασκευής πύραυλος του κυβερνοχώρου!
Είχε μάλιστα χρησιμοποιηθεί σε βάρος του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν με σκοπό την καθυστέρηση των εργασιών και ειδικότερα του εμπλουτισμού του ουρανίου. Κλασικές, δε, συναφείς επιθέσεις συμβατικού πολέμου και Cyber-war είναι του “kinetic combat”. Οι πολεμικές αυτές μέθοδοι χρησιμοποιήθηκαν από τους Ισραηλινούς σε βάρος των Σύρων το 2007 με τη χρήση του αμερικανικού οπλικού συστήματος του κυβερνοχώρου, “Senior Suter”, με σκοπό την εξουδετέρωση των ραντάρ και άλλων ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας πριν από αεροπορικές επιδρομές.
Στην ίδια γραμμή ενήργησαν και οι Ρώσοι το 2008 σε βάρος των Γεωργιανών. Οι επιθέσεις των Ρώσων αφορούν στην παράλυση του κρατικού στρατιωτικού, διοικητικού και ενεργειακού συστήματος. Για να μπορεί κάποιος να αντιληφθεί τη διάσταση του πολέμου μέσω του κυβερνοχώρου, αρκεί να καταθέσουμε τις ζημιές τις οποίες υπέστησαν οι ΗΠΑ το 2012 σε επίπεδο οικονομικό - επιχειρηματικό και οι οποίες φτάνουν τα 114 δις δολάρια συν άλλα 250 δις δολάρια απώλειας πνευματικών δικαιωμάτων.
Συμμαχίες και αμυντική οργάνωση
Η ΚΥΠΡΟΣ έχει 11 φορές μεγαλύτερη έκταση στη θάλασσα όπου βρίσκεται ο πλούτος της, απ΄ ό,τι στην ξηρά. Χωρίς όμως να διαθέτει ναυτικές ένοπλες δυνάμεις. Συνεπώς, αδυνατεί να υπερασπιστεί την ΑΟΖ της. Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι, η πρώτη και η δεύτερη επιβεβαιωτική γεώτρηση από την αμερικανικών συμφερόντων Noble, που είναι συνεταίρος της εβραϊκής Delek, πραγματοποιούνται κανονικά στο οικόπεδο 12 παρά τις τουρκικές απειλές. Γιατί; Διότι το οικόπεδο 12 φρουρείται μονίμως από ένα αντιτορπιλικό των ΗΠΑ και επειδή εμπλέκονται και τα ισραηλινά συμφέροντα.
Είτε λοιπόν γίνει LNG στο Βασιλικό για να φεύγει από εκεί το υγροποιημένο αέριο και μέσω πλοίων να διοχετεύεται στην Ευρώπη ή αλλού είτε θα φεύγει το αέριο μέσω αγωγού για τη Ρεβυθούσα στην Ελλάδα όπου θα ενώνεται με τον TAP, ο οποίος προγραμματίζεται να έρθει από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας, το ζήτημα είναι κατά πόσον υπάρχει ασφάλεια ή όχι. Εκ των πραγμάτων, η Κύπρος, εκτός των λοιπών ζητημάτων που αφορούν στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, χρειάζεται νέο σύστημα ασφάλειας, που αφορά τόσο στο συμβατικό επίπεδο όσο και στον τομέα του κυβερνοχώρου.
Η Κύπρος τελεί υπό την κρατική απειλή της Τουρκίας και υπό την απειλή τρομοκρατικών επιθέσεων, ειδικώς από τη στιγμή που εμπλέκονται ισραηλινά και αμερικανικά συμφέροντα. Και αυτές οι απειλές μπορεί να είναι συμβατικές ή/και μέσω του κυβερνοχώρου. Το κόστος δε, για την αυτόνομη οργάνωση άμυνας, είναι απαγορευτικό. Γι΄ αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικές οι συμμαχίες και η διάθεση ποσού από το φυσικό αέριο για τον σκοπό αυτό. Δηλαδή για την ασφάλεια. Υπό αυτές τις συνθήκες η αμυντική οργάνωση του Βασιλικού και της ΟΑΖ προϋποθέτει:
1. Στρατιωτικές συμμαχίες και ειδικότερα με Ελλάδα, Ισραήλ και ΗΠΑ. Ήδη, υπάρχει μια αμερικανική σχολή σκέψης που υποστηρίζει τον άξονα Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ. Σε αναλύσεις μελετητών γίνεται λόγος για κοινές στρατιωτικές ασκήσεις Ελλάδας - Ισραήλ στο ύψος της Κρήτης. Η απόσταση από το Ισραήλ σε περιοχές πλησίον της Κρήτης είναι η ίδια με τη βάση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και έχουν γίνει ανεφοδιασμοί στον αέρα σε πραγματικές επιχειρησιακές συνθήκες.
Τα ζητήματα άμυνας και ασφάλειας συνδέονται με τις ΗΠΑ και την ΕΕ μέσω ΝΑΤΟ, που αποτελεί τον Οργανισμό, ο οποίος, εκτός των άλλων, έχει δική του στρατηγική για το cyber - war επί τη βάσει μια νέας αποτροπής από επιθέσεις μέσω του κυβερνοχώρου. Η αίτηση ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ δεν αποτελεί μόνο πυλώνα επίλυσης του Κυπριακού που αφορά στη διευθέτηση ζητημάτων ασφάλειας, αλλά και σαφή προϋπόθεση για την προστασία της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οι αναχρονιστικές αντιλήψεις του '60 κατά του ΝΑΤΟ βάζουν νερό στην τουρκική πολιτική που θέλει τη μονοπωλιακή σχέση με τις ΗΠΑ και τον έλεγχο της Κύπρου μέσω ΝΑΤΟ.
Ο πολιτικός ορθολογισμός και ο ρεαλισμός δεν στηρίζονται σε σύνδρομα του παρελθόντος αλλά σε πολιτικές και στρατηγικές επιλογές που οικοδομούν στο μέλλον και επί των οποίων η Κυβέρνηση δείχνει ατολμία. Οι όποιες σχέσεις Κύπρου, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ δεν σημαίνουν αποκλεισμό από τους όποιους σχεδιασμούς της Ρωσίας, η οποία όμως έχει αναλάβει το τουρκικό πυρηνικό πρόγραμμα στο Άκιουγιου και έχει «πώλησε» εν μιά νυκτί τον Κώστα Καραμανλή στην υπόθεση του αγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, διότι και αυτή ενεργεί επί τη βάσει των εθνικών της συμφερόντων και όχι συναισθηματισμών.
2. Αμυντική οργάνωση στο Βασιλικό και σε ολόκληρη την Κύπρο σε θάλασσα (υποθαλάσσια), ξηρά και αέρα μέσω συμμαχιών και ποσού που θα διαθέσουμε από το φυσικό αέριο για την κάλυψη συμβατικών οπλικών συστημάτων, δημιουργίας ειδικών δυνάμεων και σύγχρονου στρατού με ομάδες ηλεκτρονικού πολέμου στο πλαίσιο του κυβερνοχώρου. Χρήση της Βάσης Ανδρέας Παπανδρέου και αναβάθμιση και δημιουργία νέων Ναυτικών Βάσεων εάν οι ανάγκες το επιβάλλουν, διότι εκτός των άλλων είναι και τα ζητήματα της πειρατείας, ένας τομέας στον οποίο το ΝΑΤΟ έχει προηγούμενη εμπειρία και αγαστή συνεργασία με τη Ρωσία.
Μεταβλητές προπώλησης και ξένες επενδύσεις
Η ΑΜΥΝΤΙΚΗ οργάνωση δημιουργεί συνθήκες ασφάλειας και προσδίδει διπλωματικά και οικονομικά πλεονεκτήματα ενώ προσελκύει ξένους επενδυτές, αφού, ταυτοχρόνως, θα μπορεί να λειτουργήσει ως αποτροπή της τουρκικής απειλής, η οποία θα κλιμακωθεί προκειμένου να αποτραπούν οι επενδυτές, καθότι κανένας δεν πρόκειται να επενδύσει σε συνθήκες πολιτικής, οικονομικής και δη στρατιωτικής ανασφάλειας. Η αξιοπιστία της αμυντικής οργάνωσης είναι συναφής με ζητήματα Α. Κρατικής και συμμαχικής διοίκησης. Β. Κόστους, δαπανών και πόρων. Γ. Μέσων -έμψυχων, άψυχων- τεχνολογίας και στρατηγικού σχεδιασμού. Συνεπώς, η προπώληση του φυσικού αερίου και οι επί τούτου επενδύσεις είναι συνάρτηση:
1. Εκτός των στρατιωτικών, οικολογικών ζητημάτων ασφάλειας, καθώς και υποδομών ή/και εγκαταστάσεων.
2. Νομικών ζητημάτων που αφορούν τις διαδικασίες της προπώλησης και της συμμετοχής εταιρειών του φυσικού αερίου σε διεθνή χρηματιστήρια, όπως της Νέας Υόρκης για παράδειγμα, που ρυθμίζεται από τον λεγόμενο “Blue Sky Law”, ο οποίος καταρτίστηκε μετά το κραχ του '29 και έχει ως στόχο την αξιοπιστία των εταιρειών, τη χρηματιστηριακή και επενδυτική ασφάλεια.
3. Επιβεβαιωτικών μελετών, που προσδίδουν αξιοπιστία και μορφή ασφάλειας στις επενδύσεις.
4. Πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας και ασφάλειας και αξιοπιστίας στο τραπεζικό σύστημα και στην παροχή υπηρεσιών.
5. Ενίσχυσης της αξιοπιστίας και της ευελιξίας του σχετικού με τις εταιρείες και την ενέργεια κρατικού νομοθετικού πλαισίου.
6. Στρατηγικής και καθορισμού τρόπων με τους οποίους θα πραγματοποιηθεί η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, είτε αυτή θα είναι σε συνάρτηση με το LNG στο Βασιλικό ή αλλού, ή εάν θα πραγματοποιηθεί μέσω αγωγού ή αγωγών.
Απειλές, αποτροπές, ασφάλεια και αέριο
Στον σύγχρονο κόσμο, ακόμη και οι ΗΠΑ, καθώς και η Ρωσία και η Κίνα αντιμετωπίζουν σειρά προβλημάτων ασφάλειας, συμβατικών και του κυβερνοχώρου. Η μεγαλύτερη επίθεση που δέχθηκαν οι πετρελαϊκές εταιρείες των ΗΠΑ μέσω του κυβερνοχώρου κράτησε από το 2008 ώς το 2011 και ονομάστηκε “Night Dragon” -«Νυχτερινός Δράκος»- και αφορούσε κλοπές ιδιοκτησιακών στοιχείων, κρίσιμων πληροφοριών, σχεδιασμών και άλλων, των πετρελαϊκών εταιρειών, ενώ χάθηκαν διεθνείς προσφορές.
Η βάση των επιθέσεων του «Νυχτερινού Δράκου» ήταν η Κίνα, όμως οι επιθέσεις εκτοξεύονταν και από αλλού. Γι΄ αυτό, οι ΗΠΑ όπως και άλλες χώρες οικοδομούν, πέραν της συμβατικής ή της πυρηνικής αποτροπής, και αυτήν του κυβερνοχώρου. Συνεπώς, το συνολικό πακέτο για την περίπτωση της Κύπρου που αφορά στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου θα πρέπει να περιλαμβάνει κυρίως θέματα ασφάλειας και νέες μορφές δράσης και αποτροπών, όπως έχουν ήδη καταγραφεί, και συνιστούν απαραίτητες μεταβλητές για την προπώληση και την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, κατά τρόπον ώστε, εάν και όταν θα γίνει η εκμετάλλευσή του, η Κύπρος να μη διαδραματίσει ρόλο κομπάρσου. Και να μην καταστεί εύκολη λεία κάποιου νέου τουρκικού ή ισλαμικού τρομοκρατικού «Νυχτερινού Δράκου» του φυσικού αερίου, που θα δρα είτε εντός είτε εκτός του κυβερνοχώρου.
