Δεν είναι έκπληξη για τον Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, κοσμήτορα της
Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών Πανεπιστημίου Κύπρου, η ενδοκομματική
διαμάχη στο τουρκοκυπριακό Κόμμα Εθνικής Ενότητας. Πιστεύει ότι οι
«εκλογές» στις 28 Ιουλίου δεν θα βγάλουν αυτοδύναμη «κυβέρνηση».
Επισημαίνει πως η Άγκυρα δεν θα ήθελε μια «κυβέρνηση» η οποία θα είναι
απορριπτική ως προς τη λύση. Τονίζει πως σε αυτή τη νέα φάση της
διπλωματικής, επιθετικής πολιτικής της Τουρκίας, η οποία στοχεύει την
εικόνα παράλληλα με τη λύση, ο πολιτικός κόσμος της Κύπρου δεν μπορεί να
χαθεί σε ενδοπολιτικές διαμάχες. Ούτε και να δώσει την ευκαιρία στην
Άγκυρα να παρουσιαστεί στη διεθνή κοινότητα ως η πλευρά που εργάστηκε
σκληρά για τη λύση και απέτυχε λόγω της στάσης της ελληνοκυπριακής
κοινότητας.
-Ήταν κεραυνός εν αιθρία οι πρόωρες «βουλευτικές εκλογές» στα
κατεχόμενα, πραξικόπημα όπως λέει ο Ιρσέν Κουτσιούκ, το οποίο έχει
ενορχηστρώσει ο ηγέτης της Τουρκοκυπριακής κοινότητας Ντερβίς Έρογλου;
Δεν είναι καθόλου έκπληξη, γιατί η ενδοκομματική διαμάχη στο Κόμμα Εθνικής Ενότητας ταλαιπωρεί εδώ και μερικά χρόνια το χώρο της Δεξιάς. Το θέμα προέκυψε μετά που ο Έρογλου είχε εκλεγεί ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας και έπρεπε να βρεθεί ένας καινούργιος «πρόεδρος» για το κόμμα. Τότε αναδείχθηκαν δυο παρατάξεις, του τωρινού «προέδρου» Ιρσέν Κουτσιούκ και του Αχμέτ Κασίφ, που ήταν ο ανθυποψήφιός του και έχασε τις «εκλογές» για ελάχιστες ψήφους. Αντέδρασε λέγοντας ότι δεν τηρήθηκαν οι σωστές διαδικασίες, έγινε δίκη, επαναλήφθηκαν οι «εκλογές» και πάλι κέρδισε ο Κουτσιούκ. Ο Έρογλου ξεκάθαρα υποστήριξε τον Κασίφ.
Δεν είναι καθόλου έκπληξη, γιατί η ενδοκομματική διαμάχη στο Κόμμα Εθνικής Ενότητας ταλαιπωρεί εδώ και μερικά χρόνια το χώρο της Δεξιάς. Το θέμα προέκυψε μετά που ο Έρογλου είχε εκλεγεί ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας και έπρεπε να βρεθεί ένας καινούργιος «πρόεδρος» για το κόμμα. Τότε αναδείχθηκαν δυο παρατάξεις, του τωρινού «προέδρου» Ιρσέν Κουτσιούκ και του Αχμέτ Κασίφ, που ήταν ο ανθυποψήφιός του και έχασε τις «εκλογές» για ελάχιστες ψήφους. Αντέδρασε λέγοντας ότι δεν τηρήθηκαν οι σωστές διαδικασίες, έγινε δίκη, επαναλήφθηκαν οι «εκλογές» και πάλι κέρδισε ο Κουτσιούκ. Ο Έρογλου ξεκάθαρα υποστήριξε τον Κασίφ.
-Είναι μια διένεξη εξουσίας ή κρύβει κάτι άλλο από πίσω;
Ενώ φαίνεται ότι είναι για την εξουσία, έχει πάρει άλλες διαστάσεις. Ο Κουτσιούκ προσπαθεί να παρουσιάσει τον εαυτό του ως τον πολιτικό που ταυτίζεται πλήρως με την Κυβέρνηση της Άγκυρας. Και αφήνει αιχμές ότι ο Ερντογάν δεν είναι ευχαριστημένος με τον Έρογλου, ο οποίος απαντά δημόσια λέγοντας ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα με την τουρκική Κυβέρνηση και ότι υπηρετεί τα συμφέροντα του έθνους. Έτσι βλέπουμε δυο ηγέτες της Δεξιάς να ανταγωνίζονται ποιος υπηρετεί περισσότερο την Τουρκία.
-Ένας ηγέτης της Δεξιάς μπορεί να λύσει το Κυπριακό ή όχι;
Αν σήμερα η Κυβέρνηση Ερντογάν αποφασίσει να λύσει το Κυπριακό, Έρογλου και Κουτσιούκ θα το κάνουν. Γι' αυτό και οι δυο τον τελευταίο καιρό μιλούν για ειρήνη και για λύση. Μόνο ο Ραούφ Ντενκτάς αντιδρούσε στις πολιτικές της Άγκυρας όταν τον πίεζαν για λύση, διότι μπορούσε να επηρεάσει το βαθύ κράτος. Τέτοια ιστορική παρουσία δεν έχουμε πλέον.
-Η Άγκυρα ποιον από τους δυο επιλέγει σε αυτή τη διαμάχη;
Ο Κουτσιούκ είναι γνωστός ως «yes man» της τουρκικής Κυβέρνησης, δεν αντιδρά στις ιδιωτικοποιήσεις, στην πολιτογράφηση περισσότερων Τούρκων στα κατεχόμενα. Μέλη του κόμματος του Ερντογάν τον βοηθούν στις προεκλογικές του εκστρατείες. Μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει επιλογή Κουτσιούκ από την τουρκική Κυβέρνηση.
-Ποιο είναι το πρόβλημα της τουρκικής Κυβέρνησης με τον Έρογλου;
Αυτή η διαμάχη μπορεί να είναι ο ρεβανσισμός του Κόμματος Ανάπτυξης και Δικαιοσύνης διότι ο Έρογλου στη διαδικασία του σχεδίου Ανάν είχε ταυτιστεί με τον Ραούφ Ντενκτάς και το βαθύ κράτος, που ήθελαν να ανατρέψουν την τότε Κυβέρνηση στην Τουρκία λόγω του Κυπριακού. Οι περισσότεροι από αυτούς καταδικάστηκαν σε φυλάκιση. Ο Έρογλου στην αντίληψη της τουρκικής Κυβέρνησης εκπροσωπεί το παλιό καθεστώς και ο Κουτσιούκ στην εσωτερική πολιτική υιοθετεί τις θέσεις της τουρκικής Κυβέρνησης.
Αυτή η διαμάχη μπορεί να είναι ο ρεβανσισμός του Κόμματος Ανάπτυξης και Δικαιοσύνης διότι ο Έρογλου στη διαδικασία του σχεδίου Ανάν είχε ταυτιστεί με τον Ραούφ Ντενκτάς και το βαθύ κράτος, που ήθελαν να ανατρέψουν την τότε Κυβέρνηση στην Τουρκία λόγω του Κυπριακού. Οι περισσότεροι από αυτούς καταδικάστηκαν σε φυλάκιση. Ο Έρογλου στην αντίληψη της τουρκικής Κυβέρνησης εκπροσωπεί το παλιό καθεστώς και ο Κουτσιούκ στην εσωτερική πολιτική υιοθετεί τις θέσεις της τουρκικής Κυβέρνησης.
-Ποιες είναι οι θέσεις της τουρκικής Κυβέρνησης;
Θέλει να διαμορφώσει την τουρκική κοινότητα της βόρειας Κύπρου οικονομικά και πολιτισμικά. Ο Κουτσιούκ προωθεί την ενδυνάμωση της θρησκευτικής υπόστασης της κοινωνίας και ταυτίζεται με αυτό και το Κόμμα Εθνικής Ενότητας. Αυτό είναι πρωτάκουστο,διότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα ήταν πάντα κοσμική μουσουλμανική, όπου η θρησκεία δεν έπαιζε σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Η Τουρκία θέλει τον τουρκικό πληθυσμό που ζει στην Κύπρο να ενσωματωθεί περισσότερο στο σύστημα, δηλαδή να έχουν δικαίωμα ψήφου και να ενισχυθεί το στάτους του Τούρκου πολίτη, να γίνει «βουλευτής», «υπουργός» κ.λπ. Στην οικονομία ο Κουτσιούκ προχωρά σε ιδιωτικοποιήσεις, βασικά σε επενδύσεις με το τουρκικό κεφάλαιο που είναι κοντά στην «κυβέρνηση». Αυτό ενοχλεί τους Τουρκοκύπριους επιχειρηματίες.
-Οι Τουρκοκύπριοι αντιδρούν;
Παραδοσιακά η τουρκοκυπριακή Αριστερά είχε την τάση να υπερασπίζεται την τουρκοκυπριακή ταυτότητα, ήταν πάντοτε κριτική απέναντι στην αυξημένη παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο. Μπορούμε να χαρακτηρίσουμε την τουρκοκυπριακή Αριστερά ως ένα κίνημα ταυτότητας, με την έννοια ότι θέλει να μη μειωθεί το στάτους των Τουρκοκυπρίων.
-Ο Ταλάτ δεν το έκανε αυτό, όταν γίνει η Αριστερά «εξουσία» ακολουθεί την πεπατημένη της Δεξιάς;
Όχι, επί Ταλάτ και Σογιέρ, με την τουρκοκυπριακή Αριστερά στην «εξουσία», οι πολιτογραφήσεις ήταν ελάχιστες, αυτό ήταν μόνιμο παράπονο του Ερντογάν. Πολύ εύκολα ταυτίζουμε κάθε Τουρκοκύπριο με την Άγκυρα, αυτό είναι πρόβλημα αντίληψης της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Η τουρκοκυπριακή Αριστερά εκπροσωπεί την ενίσχυση της τουρκοκυπριακής κοινότητας στο νησί, όπου η ίδια η Κύπρος είναι μητέρα πατρίδα. Καθημερινά αντιδρούν όταν η τουρκική Κυβέρνηση θέλει να ανοίξει τζαμιά ή να κάνει θρησκευτικά μαθήματα στα σχολεία. Στη διαμάχη Έρογλου και Κουτσιούκ η έγνοια για τη διατήρηση της τουρκοκυπριακής ταυτότητας έχει περάσει και σε κάποιους κύκλους της Δεξιάς, του Έρογλου παρά στον Κουτσιούκ.
Όχι, επί Ταλάτ και Σογιέρ, με την τουρκοκυπριακή Αριστερά στην «εξουσία», οι πολιτογραφήσεις ήταν ελάχιστες, αυτό ήταν μόνιμο παράπονο του Ερντογάν. Πολύ εύκολα ταυτίζουμε κάθε Τουρκοκύπριο με την Άγκυρα, αυτό είναι πρόβλημα αντίληψης της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Η τουρκοκυπριακή Αριστερά εκπροσωπεί την ενίσχυση της τουρκοκυπριακής κοινότητας στο νησί, όπου η ίδια η Κύπρος είναι μητέρα πατρίδα. Καθημερινά αντιδρούν όταν η τουρκική Κυβέρνηση θέλει να ανοίξει τζαμιά ή να κάνει θρησκευτικά μαθήματα στα σχολεία. Στη διαμάχη Έρογλου και Κουτσιούκ η έγνοια για τη διατήρηση της τουρκοκυπριακής ταυτότητας έχει περάσει και σε κάποιους κύκλους της Δεξιάς, του Έρογλου παρά στον Κουτσιούκ.
-Αυτό θα φανεί στις «εκλογές» που θα γίνουν 28 Ιουλίου;
Έχουμε μια διάσπαση του μεγάλου κόμματος της Δεξιάς και πιστεύω ότι στις «εκλογές» δεν θα έχουμε αυτοδύναμη «κυβέρνηση» και η τουρκοκυπριακή κοινότητα θα μπει στη φάση των συνασπισμών, που μπορεί να πάρουν πολλές μορφές.
-Μπορεί να δούμε συμμαχία Δεξιάς και Αριστεράς;
Το έχουμε δει πολλές φορές στο παρελθόν, και εδώ θα έχει η Άγκυρα άποψη. Στη νέα φάση της κινητικότητας του Κυπριακού σίγουρα η Άγκυρα δεν θα ήθελε να υπάρχει μια «κυβέρνηση» η οποία θα είναι απορριπτική ως προς τη λύση, διότι αυτό δεν θα επιτρέπει στην τουρκική κυβέρνηση να καλλιεργήσει την εικόνα ότι είναι η πλευρά που θέλει τη λύση.
-Οι «εκλογές» δεν θα αλλάξουν τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Έρογλου, πώς μπορούν να επηρεάσουν τη διαδικασία του Κυπριακού;
Ενώ μέχρι τώρα ο αρχηγός της κοινότητας διαχειρίζεται το Κυπριακό κι ο «πρωθυπουργός» τα εσωτερικά ζητήματα, πρώτη φορά βλέπουμε τον Κουτσιούκ να κάνει πολιτική στο Κυπριακό, επισκέψεις που οργάνωσε η τουρκική Κυβέρνηση στην Αμερική, να δηλώνει ότι δίνει το χέρι του στους Ελληνοκύπριους για ειρήνη στην Κύπρο και να κάνει φοβερή κριτική στον Έρογλου ότι δεν είναι αρκετά δραστήριος για την επίλυση του Κυπριακού. Άρα όταν η «κυβέρνηση» θέλει να μιλήσει για το Κυπριακό μπορεί, δεν υπάρχει συνταγματικό εμπόδιο. Σε αυτή τη φάση η Άγκυρα χρειάζεται μια εικόνα υπέρ της λύσης.
-Τι κρύβει αυτή η εικόνα;
Η τουρκική πολιτική σε αυτή τη νέα φάση του Κυπριακού ξεκινά με τη γεωπολιτική ενίσχυση της Τουρκίας που θέλει να τη χρησιμοποιήσει και στο Κυπριακό. Η τουρκική πλευρά ζήτησε επίμονα εμπλοκή της Αμερικής στο Κυπριακό και το κατάφερε.
-Αυτό φάνηκε και στην πρόσφατη συνάντηση Ομπάμα - Ερντογάν.
Ναι, βλέπει κανείς ότι υπάρχει μεγάλη συνεργασία για τη Μέση Ανατολή Τουρκίας, Αμερικής και Ισραήλ, ακόμα και η Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμά πολύ περισσότερο το ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή, ο πρόεδρος της ΕΕ επισκέφτηκε πρόσφατα την Τουρκία. Η Γαλλία πάει να ανοίξει τα ενταξιακά κεφάλαια που είχε κλείσει ο Σαρκοζί. Σε αυτήν τη φάση που η Τουρκία έχει μια ενισχυμένη γεωπολιτική δύναμη, θέλει να τη χρησιμοποιήσει και στο Κυπριακό. Βέβαια και τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων έκαναν την Τουρκία να κινητοποιηθεί.
-Σε τι στοχεύει αυτή η κινητοποίηση;
Είτε θα κάνει μια πολιτική που θα φτάσει μέχρι την επίλυση του Κυπριακού, είτε θα θέλει να καταδικαστεί η ελληνοκυπριακή πλευρά ως η αρνητική, γι' αυτό λέω ότι η εικόνα θα είναι πάρα πολύ σημαντική. Αυτή η διαδικασία των Ηνωμένων Εθνών θα είναι image war και από τις δυο πλευρές.
-Είναι έτοιμη η Τουρκία να κάνει τις αναγκαίες υποχωρήσεις που θα οδηγήσουν στη λύση;
Μπορεί. Είναι οι υδρογονάνθρακες και πολλά άλλα συμφέροντα που μπορούν να ταυτιστούν με αυτά της Τουρκίας στην επίλυση του Κυπριακού. Οι επιστολές Νταβούτογλου μιλούν από μόνες τους, είτε θα πάμε σε λύση ομοσπονδίας είτε σε λύση δύο κρατών. Αυτή η διαδικασία δεν θα λήξει όπως το 2002-04, αυτή τη φορά δεν θα υπάρχει παραπομπή πιο κάτω. Τουλάχιστον η τουρκική διπλωματία κτίζει σενάριο λύσης ή διχοτόμησης. Η Τουρκία κερδίζει και στα δυο σενάρια, γι' αυτό έχει τεράστια σημασία πώς θα διαχειριστεί η ελληνοκυπριακή πλευρά αυτή τη νέα φάση, στην οποία και οι διεθνείς πιέσεις θα είναι πολύ μεγαλύτερες από κάθε άλλη εποχή.
-Με μια ισχυρή Τουρκία, οι πιέσεις θα είναι πολύ πιο έντονες σε εμάς για να πάρει αυτά που θέλει.
Ο κόσμος δεν είναι εκεί που τον άφησε ο Θουκυδίδης, ο δυνατός δεν επιβάλλει τα πάντα, υπάρχουν κάποιες αρχές που σε κάποιο βαθμό λειτουργούν. Η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι πλήρως καλυμμένη από τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Αν τώρα σε κάποιους δεν αρέσουν, αυτό είναι ένα άλλο πρόβλημα. Η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν έχει τίποτα να φοβάται αν κινείται στα πλαίσια των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών που μιλούν για μια δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία με δυο κοινότητες πολιτικά ίσες, όχι αριθμητικά, που θα διαχειριστούν από κοινού το μέλλον της Κύπρου. Αν δεν αρέσει αυτή η λύση στην ελληνοκυπριακή κοινότητα πρέπει να συζητηθεί. Όμως δεν μπορείς να λες ότι πάω για ομοσπονδία διότι τη δέχτηκαν ως αρχή Μακάριος, Κυπριανού, Βασιλείου, Κληρίδης, Παπαδόπουλος, Χριστόφιας και ταυτόχρονα κάθε μέρα να συζητάς το περιεχόμενό της. Ομοσπονδία είναι να συμμετέχουν στη διακυβέρνηση του τόπου δυο κοινότητες που θα είναι πολιτικά ίσες, δηλαδή χωρίς τη βούληση της άλλης δεν παράγεις απόφαση.
Η λύση μπορεί να είναι προοπτική
και όχι οδυνηρός συμβιβασμός
-Πώς βρίσκει την ελληνοκυπριακή πλευρά η νέα πρωτοβουλία για λύση;
Είναι σε πολύ δύσκολη συγκυρία, κανένας δεν θα ήθελε να ήταν στη θέση του Προέδρου Αναστασιάδη. Πρέπει να διαχειριστεί μια επιθετική πολιτική από την Τουρκία που θέλει λύση και θα πρέπει να αποδείξει ότι ο ίδιος θέλει πιο πολύ, ταυτόχρονα πρέπει να αντιμετωπίσει αρκετές αρνητικές πολιτικές δυνάμεις απέναντι στην ομοσπονδία και τη μεγάλη απογοήτευση της κοινωνίας στην οικονομική κρίση. Μπορεί η επίλυση του Κυπριακού να είναι μια προοπτική και όχι ένας οδυνηρός συμβιβασμός, όπως συστηματικά ονομάζεται. Είναι μια προοπτική που μας βγάζει από τη σύγκρουση, κατοχή, εισβολή και ταυτόχρονα μας δίνει μια μεγάλη οικονομική προοπτική. Αν δει κανείς τις φοβίες της ελληνοκυπριακής κοινότητας μέχρι προχτές σε σχέση με τη λύση, εστιάζονται στην αντίληψη ότι λύση σημαίνει ένα βήμα προς την αβεβαιότητα, γιατί περνούσε καλά, είχε καλή οικονομία και η λύση ήταν ένα βήμα στο άγνωστο. Τώρα ζει τη χειρότερη αβεβαιότητα λόγω της κρίσης και κανείς δεν ξέρει πότε θα τερματιστεί. Άρα, η ομοσπονδιακή λύση μπορεί να είναι μια προοπτική για να βγούμε από την οικονομική κρίση και για να τερματίσουμε αυτό το ιστορικό πρόβλημα που σακατεύει τις κοινωνίες εδώ και μισό αιώνα και όχι ένας οδυνηρός συμβιβασμός.
Είναι σε πολύ δύσκολη συγκυρία, κανένας δεν θα ήθελε να ήταν στη θέση του Προέδρου Αναστασιάδη. Πρέπει να διαχειριστεί μια επιθετική πολιτική από την Τουρκία που θέλει λύση και θα πρέπει να αποδείξει ότι ο ίδιος θέλει πιο πολύ, ταυτόχρονα πρέπει να αντιμετωπίσει αρκετές αρνητικές πολιτικές δυνάμεις απέναντι στην ομοσπονδία και τη μεγάλη απογοήτευση της κοινωνίας στην οικονομική κρίση. Μπορεί η επίλυση του Κυπριακού να είναι μια προοπτική και όχι ένας οδυνηρός συμβιβασμός, όπως συστηματικά ονομάζεται. Είναι μια προοπτική που μας βγάζει από τη σύγκρουση, κατοχή, εισβολή και ταυτόχρονα μας δίνει μια μεγάλη οικονομική προοπτική. Αν δει κανείς τις φοβίες της ελληνοκυπριακής κοινότητας μέχρι προχτές σε σχέση με τη λύση, εστιάζονται στην αντίληψη ότι λύση σημαίνει ένα βήμα προς την αβεβαιότητα, γιατί περνούσε καλά, είχε καλή οικονομία και η λύση ήταν ένα βήμα στο άγνωστο. Τώρα ζει τη χειρότερη αβεβαιότητα λόγω της κρίσης και κανείς δεν ξέρει πότε θα τερματιστεί. Άρα, η ομοσπονδιακή λύση μπορεί να είναι μια προοπτική για να βγούμε από την οικονομική κρίση και για να τερματίσουμε αυτό το ιστορικό πρόβλημα που σακατεύει τις κοινωνίες εδώ και μισό αιώνα και όχι ένας οδυνηρός συμβιβασμός.
-Χωρίς λύση η αξιοποίηση των υδρογονανθράκων είναι εφικτή;
Αυτό είναι ένα πολύ δύσκολο θέμα όμως πρέπει να πούμε ότι οι κυπριακές κυβερνήσεις έχουν βρει έναν σωστό τρόπο διαχείρισης. Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να επιβληθεί μόνο με απειλές. Υπάρχει μια διπλωματική προστασία με τους χειρισμούς της κυπριακής κυβέρνησης, με τις μεγάλες αμερικανικές εταιρείες κ.λπ. Δεν μπορεί αυτό να λύσει όλα τα προβλήματα, όμως ούτε η Τουρκία μπορεί να επιβληθεί με τη δύναμή της. Εδώ θα έχουν και οι δυο πλευρές τη διπλωματική οδό για επίλυση του ζητήματος, πριν να καταλήξουν σε κρίση. Δεν αρκεί μόνο να ανακοινώνουμε ότι είναι θέμα εθνικής κυριαρχίας. Για παράδειγμα όταν πήγε η Κυπριακή Δημοκρατία ως κυρίαρχο κράτος να φέρει τους πυραύλους S300, τελικά δεν ήλθαν. Αυτά πρέπει κανείς να τα δει από τη σκοπιά της ρεαλιστικής πολιτικής. Άρα οι χειρισμοί στο Κυπριακό σε αυτή τη φάση έχουν τεράστια σημασία. Με κανέναν τρόπο δεν πρέπει η ελληνοκυπριακή πλευρά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων να αφήσει σκιά αμφιβολίας ότι δεν εργάζεται σκληρά για τη λύση.
Δεν μπορεί ο πολιτικός κόσμος
να χαθεί σε ενδοπολιτικές διαμάχες
-Με έναν Πρόεδρο που έχει υπογράψει περίγραμμα προγραμματικών
θέσεων με το ΔΗΚΟ για το Κυπριακό και έχοντας αντιπολίτευση το ΑΚΕΛ πώς
μπορεί να το πετύχει;
Αυτό δεν είναι απλά πρόβλημα του Προέδρου αλλά και των πολιτικών δυνάμεων στο σύνολό τους. Κανένας πολιτικός δεν μπορεί μόνος του να λύσει το Κυπριακό. Μόνο ένας χαρισματικός ηγέτης όπως ο Μακάριος, θα μπορούσε να κάνει μεγάλες αλλαγές και να καθοδηγήσει τον λαό. Υπάρχει μια κρίση νομιμοποίησης της πολιτικής από τότε που πέθανε ο Μακάριος. Δυσκολεύεται η ελληνοκυπριακή πολιτική ηγεσία να παράγει απόφαση, άρα επιβάλλεται συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων, μια ευρεία ευθύνη για το κοινό καλό όπου δεν χωρούν μικροπολιτικές, αντιπολιτευτικές πολιτικές.
Αυτό δεν είναι απλά πρόβλημα του Προέδρου αλλά και των πολιτικών δυνάμεων στο σύνολό τους. Κανένας πολιτικός δεν μπορεί μόνος του να λύσει το Κυπριακό. Μόνο ένας χαρισματικός ηγέτης όπως ο Μακάριος, θα μπορούσε να κάνει μεγάλες αλλαγές και να καθοδηγήσει τον λαό. Υπάρχει μια κρίση νομιμοποίησης της πολιτικής από τότε που πέθανε ο Μακάριος. Δυσκολεύεται η ελληνοκυπριακή πολιτική ηγεσία να παράγει απόφαση, άρα επιβάλλεται συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων, μια ευρεία ευθύνη για το κοινό καλό όπου δεν χωρούν μικροπολιτικές, αντιπολιτευτικές πολιτικές.
-Εφικτό;
Δεν μπορώ να το απαντήσω αυτό, αλλά αν δεν γίνει, και πάλι θα καταδικαστεί η ελληνοκυπριακή πλευρά ως η πλευρά που δυσκολεύει τη λύση.
Δεν μπορώ να το απαντήσω αυτό, αλλά αν δεν γίνει, και πάλι θα καταδικαστεί η ελληνοκυπριακή πλευρά ως η πλευρά που δυσκολεύει τη λύση.
-Βλέπετε το ΑΚΕΛ να κάνει την υπέρβαση;
Ελπίζω να την κάνει, πρέπει να την κάνει. Ιδιαίτερα το ΑΚΕΛ δεν πρέπει να είναι η πολιτική πλευρά που δυσκολεύει τον Πρόεδρο στην αναζήτηση επίλυσης του Κυπριακού. Σε αυτή τη νέα φάση της διπλωματικής, επιθετικής πολιτικής της Τουρκίας που στοχεύει την εικόνα παράλληλα με τη λύση. Δεν μπορεί ο ελληνοκυπριακός πολιτικός κόσμος να χαθεί σε ενδοπολιτικές διαμάχες για να δώσει στην Τουρκία την ευκαιρία να παρουσιαστεί στη διεθνή κοινότητα ως η πλευρά που εργάστηκε σκληρά για τη λύση και απέτυχε λόγω της στάσης της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Αυτό δεν πρέπει με τίποτα να γίνει.
Ελπίζω να την κάνει, πρέπει να την κάνει. Ιδιαίτερα το ΑΚΕΛ δεν πρέπει να είναι η πολιτική πλευρά που δυσκολεύει τον Πρόεδρο στην αναζήτηση επίλυσης του Κυπριακού. Σε αυτή τη νέα φάση της διπλωματικής, επιθετικής πολιτικής της Τουρκίας που στοχεύει την εικόνα παράλληλα με τη λύση. Δεν μπορεί ο ελληνοκυπριακός πολιτικός κόσμος να χαθεί σε ενδοπολιτικές διαμάχες για να δώσει στην Τουρκία την ευκαιρία να παρουσιαστεί στη διεθνή κοινότητα ως η πλευρά που εργάστηκε σκληρά για τη λύση και απέτυχε λόγω της στάσης της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Αυτό δεν πρέπει με τίποτα να γίνει.
Να μην πεταχτούν
οι ελάχιστες συγκλίσεις
στο Κυπριακό
-Μεγάλη συζήτηση ξεκίνησε για το έγγραφο των Ηνωμένων Εθνών.
Αυτό περιέχει περισσότερες διαφωνίες παρά συμφωνίες, οι συγκλίσεις δεν ξεπερνούν τις δέκα από τις 77 σελίδες του εγγράφου. Θα ήταν όμως λάθος τακτική να πούμε ότι ξεκινούμε από την αρχή, γιατί κάθε φορά που ξεκινάς από την αρχή, επιτρέπεις και στην άλλη πλευρά να βάλει αυτά που θέλει. Δεν νομίζω ότι πρέπει να πετάξουμε τις ελάχιστες συγκλίσεις.
Αυτό περιέχει περισσότερες διαφωνίες παρά συμφωνίες, οι συγκλίσεις δεν ξεπερνούν τις δέκα από τις 77 σελίδες του εγγράφου. Θα ήταν όμως λάθος τακτική να πούμε ότι ξεκινούμε από την αρχή, γιατί κάθε φορά που ξεκινάς από την αρχή, επιτρέπεις και στην άλλη πλευρά να βάλει αυτά που θέλει. Δεν νομίζω ότι πρέπει να πετάξουμε τις ελάχιστες συγκλίσεις.
-Για εκείνες τις συγκλίσεις υπήρξε έντονη αντίδραση από τα κόμματα.
Αντιδράσεις πάντα θα υπάρχουν, αλλά πρέπει να δούμε τι κάνουμε στη φιλοσοφία της λύσης. Για να λυθεί το Κυπριακό πρέπει η ελληνοκυπριακή πλευρά να μεταμορφώσει το κράτος που διαχειρίζεται από το 1964 μόνη της σε μια ομοσπονδιακή πολιτεία στην οποία θα συμμετέχουν και Τουρκοκύπριοι στην άσκηση κυριαρχίας και εξουσίας. Άρα μοιράζεσαι την κρατική εξουσία και κυριαρχία με την άλλη κοινότητα. Η τουρκοκυπριακή πλευρά θα ικανοποιήσει τα αιτήματα της ελληνοκυπριακής πλευράς στο εδαφικό και στο περιουσιακό. Να υπενθυμίσω ότι δεν είναι συμβιβασμός η ελληνοκυπριακή πλευρά να δεχτεί την τουρκοκυπριακή κοινότητα ως πολιτικά ίση για να διαχειριστούν την τύχη του τόπου μέσα σε ένα ομόσπονδο κράτος, διότι οι Τουρκοκύπριοι είναι πολιτικά ίσοι από το 1960 με το σύνταγμα.
-Το οποίο δεν λειτούργησε από το 1963.
Σωστά, το σύνταγμα και το κράτος είναι εκεί, αλλά οι Ελληνοκύπριοι διακηρύττουν ότι τα υπερασπίζονται. Θα ενσωματώσεις την τουρκοκυπριακή κοινότητα στο κράτος σε ομοσπονδιακή μορφή. Οι Τουρκοκύπριοι ως αντάλλαγμα θα δώσουν έδαφος και περιουσίες, που ανήκουν στους Ελληνοκύπριους. Γύρω από αυτά τα δυο ζητήματα, το πολιτικό σύστημα και στις δυο κοινότητες βγάζει ένα μαράζι ότι συμβιβαζόμαστε. Τελικά είναι αποκατάσταση των δικαιωμάτων και των δυο κοινοτήτων και όταν το δουν οι πολιτικοί με αυτό τον φακό, τα πράγματα παίρνουν μια άλλη μορφή. Γι’ αυτό θέλει μια πολιτική ωριμότητα, τόλμη που θα απλοποιήσει τα πράγματα. Θα αναγνωρίσει η μια κοινότητα στην άλλη τα δικαιώματα που της ανήκουν.
-Μπορούν να γεφυρωθούν οι διαφωνίες;
Αν δεν γεφυρωθούν οι διαφορές, η παρούσα κατάσταση θα διαιωνιστεί, και αυτό δεν συμφέρει κανένα. Πρέπει τα νόμιμα συμφέροντα και των δύο κοινοτήτων να υπηρετούνται από τη λύση. Πρέπει να συμφωνήσουμε σε έξι κεφάλαια. Νομίζω ότι θα ήταν τακτικά σωστό να κρατηθεί το έγγραφο με τις συγκλίσεις, αλλά για να έχουμε μια τελική εικόνα πρέπει να δούμε τι παίζεται στο εδαφικό και στο περιουσιακό, που είναι πάρα πολύ σημαντικά για την ελληνοκυπριακή κοινότητα.
-Ενοχλημένος με τη στάση του Αλεξάντερ Ντάουνερ εμφανίστηκε ο Πρόεδρος και τα κόμματα.
Αυτές οι συζητήσεις δεν βοηθούν στη διαδικασία. Δεν είναι εύκολο να συγκρουστείς με τον εκπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών στην πιο κρίσιμη φάση του Κυπριακού. Αυτό προκύπτει από το ότι η προσδοκώμενη λύση είναι στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. Οι υπεραμυντικές συμπεριφορές πριν ακόμα ξεκινήσει η διαδικασία ζημιώνουν την εικόνα της ελληνοκυπριακής πλευράς.
-Ακούγεται έντονα ότι στόχος είναι να ξεκινήσουν εντατικές συνομιλίες και μέχρι τον Δεκέμβρη να έχουν κλείσει το θέμα, να επιβληθεί εν ανάγκη και με το ζόρι στους Ελληνοκυπρίους.
Αυτό δεν θα γίνει, καμιά λύση δεν μπορεί να επιβληθεί αν ο λαός δεν το θέλει. Είναι γεγονός ότι από το 2008 που είχε εκλεγεί ο Χριστόφιας Πρόεδρος και διαπραγματευόταν με τον Ταλάτ, η τουρκοκυπριακή πλευρά έλεγε ότι το 2009 θα είναι έτος λύσης, το ίδιο έλεγαν για το 2010 κ.λπ. Αυτό είναι πάγια τακτική της τουρκικής διπλωματίας που θέλει να καλλιεργήσει την εικόνα ότι δεν είναι η πλευρά που ευθύνεται για τη μη λύση. Δεν μπορεί κανείς να σηκωθεί από το τραπέζι με την αίσθηση ότι τα κέρδισε όλα και ο άλλος τα έχασε όλα. Μια τέτοια λύση δεν τη θέλουμε. Πρέπει να τιμηθούν τα νόμιμα συμφέροντα και η αξιοπρέπεια της κάθε κοινότητας.