Του Δημήτρη Μπουραντά
Από τον εκσυγχρονισμό του Σημίτη, περάσαμε στην επανίδρυση του κράτους του Κ. Καραμανλή, στις μεταρρυθμίσεις του Γ. Παναδρέου και του Α. Σαμαρά. Χιλιάδες νόμοι και υπουργικές αποφάσεις έχουν βγει, δισεκατομμύρια ευρώ ξοδευθεί και αντί για βελτιωτικές αλλαγές η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο στην οικονομία, στο κράτος, στους θεσμούς, στην παιδεία, στον πολιτισμό και η χώρα οδηγείται αργά αλλά σταθερά προς το πάτο.
Αρκετοί υποστηρίζουν ότι για πολλά ζητήματα αιτία είναι η έλλειψη
πολιτικής βούλησης. Έχουν δίκιο. Το ζήτημα είναι όμως ότι ακόμη και
όταν υπάρχει η πολιτική βούληση όπως ο νόμος της Διαμαντοπούλου για τα
ΑΕΙ που ψηφίσθηκε με συντριπτική πλειοψηφία, η προσπάθεια για την
ηλεκτρονική διακυβέρνηση και το πρόσφατο παράδειγμα της ΕΡΤ δείχνουν ότι
οι αλλαγές αποτυγχάνουν στην υλοποίηση τους και έτσι επιβεβαιώνεται η
γαλλική ρήση «όσο αυτά αλλάζουν τόσο μένουν τα ίδια», καθώς και η ρήση
του Φ. Μιτεράν που υποστήριξε ότι οι κοινωνίες δεν αλλάζουν με
διατάγματα. Η αιτία εδώ είναι το τεράστιο έλλειμμα γνώσης και ικανότητας
ηγεσίας και διοίκησης αλλαγών που χαρακτηρίζει το πολικό σύστημα και
τους κυβερνώντες.Από τον εκσυγχρονισμό του Σημίτη, περάσαμε στην επανίδρυση του κράτους του Κ. Καραμανλή, στις μεταρρυθμίσεις του Γ. Παναδρέου και του Α. Σαμαρά. Χιλιάδες νόμοι και υπουργικές αποφάσεις έχουν βγει, δισεκατομμύρια ευρώ ξοδευθεί και αντί για βελτιωτικές αλλαγές η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο στην οικονομία, στο κράτος, στους θεσμούς, στην παιδεία, στον πολιτισμό και η χώρα οδηγείται αργά αλλά σταθερά προς το πάτο.
Τα γεγονότα και τα αποτελέσματα μέχρι τώρα δείχνουν ότι επικρατεί μια νομικίστικη-γραφειοκρατική αντίληψη με βάση την οποία θεωρούν ότι αρκεί για σημαντικές αλλαγές η ψήφιση ενός νόμου ή η έκδοση μιας υπουργικής απόφασης. Αγνοούν τις αρχές, τις μεθόδους, τις τεχνικές και τις υποδειγματικές πρακτικές που μας προσφέρει το επιστημονικό πεδίο της Ηγεσίας και της Διοίκησης Αλλαγών. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις δεν δημιουργούνται οι προϋποθέσεις επιτυχίας της αλλαγής όπως ο συνασπισμός δύναμης σε μια αξιόπιστη ομάδα που ηγείται της αλλαγής, ο σαφής και λεπτομερής σχεδιασμός της αλλαγής και των διαδοχικών ενεργειών για την υλοποίηση της, ο χρονικός προγραμματισμός, ο σχεδιασμός των ενεργειών αντιμετώπισης των αντιστάσεων στην αλλαγή, η επικοινωνία του οράματος, του περιεχομένου και των ωφελειών της αλλαγής, η εξάλειψη των εμπόδιων (π.χ. νομικών, δομικών), ο συντονισμός και ο συγχρονισμός με άλλες αλληλοσχετιζόμενες αλλαγές, η εστίαση σε αποτελέσματα και γρήγορες νίκες (quick wins), ο σωστός ρυθμός και η διατήρηση της ορμής (momentum) της αλλαγής.
Συνεπώς, οι βαθιές αλλαγές και οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται άμεσα για την επιβίωση της χώρας δεν θα υλοποιηθούν, χωρίς πρώτα ν’ αλλάξει το κατεστημένο πολιτικό σύστημα με το μέτριο και ανεπάγγελτο πολιτικό προσωπικό, που εκτός από έλλειμμα γνώσης και ικανοτήτων ηγεσίας και διοίκησης αλλαγών, χαρακτηρίζεται από λαϊκισμό, πονηριά, ερασιτεχνισμό, μαγκιά και προχειρότητα.
