Του Κώστα Ράπτη
Κατά τη σύντομη θητεία του ως κοινός απεσταλμένος του ΟΗΕ και του Αραβικού Συνδέσμου για την συριακή κρίση ο Kofi Anann είχε ρωτήσει τον Bashar al-Assad σε συνάντησή τους πριν από έναν χρόνο, πόσο πιστεύει ότι θα διαρκέσει η αιματοχυσία. Η απάντηση του Σύρου προέδρου ήταν “για όσο θα συνεχίσει να την υποκινεί το Κατάρ”. Η απορία που διατύπωσε τότε ο πρώην γ.γ. του ΟΗΕ κατά πόσον ένας τέτοιος ρόλος αντιστοιχούσε στο μικρό μέγεθος του Εμιράτου έχει έκτοτε απαντηθεί. Πράγματι, το Κατάρ αποτελεί τον θερμότερο υποστηρικτή και τον κυριότερο χρηματοδότη της ένοπλης αντιπολίτευσης στη Συρία, ενώ σε πολιτικό επίπεδο ελέγχει (από κοινού με την Τουρκία) την πλειοψηφία του εξόριστου Συριακού Εθνικού Συνασπισμού (φιλοξένησε άλλωστε την ιδρυτική του συνάντηση) και προωθεί την προοπτική της εντονότερης εμπλοκής της Δύσης στη σύγκρουση.
Όπως αποκάλυψαν οι Financial Times στις 16 Μαϊου το μικροσκοπικό Εμιράτο
(το οποίο ελέω φυσικού αερίου διαθέτει το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ
στον κόσμο) έχει διαθέσει έως και 3 δισ. δολάρια την προηγούμενη διετία
υπέρ της ένοπλης εξέγερσης στη Συρία, ξεπερνώντας κατά πολύ οποιαδήποτε
άλλη κυβέρνηση σε αυτό τον τομέα.Κατά τη σύντομη θητεία του ως κοινός απεσταλμένος του ΟΗΕ και του Αραβικού Συνδέσμου για την συριακή κρίση ο Kofi Anann είχε ρωτήσει τον Bashar al-Assad σε συνάντησή τους πριν από έναν χρόνο, πόσο πιστεύει ότι θα διαρκέσει η αιματοχυσία. Η απάντηση του Σύρου προέδρου ήταν “για όσο θα συνεχίσει να την υποκινεί το Κατάρ”. Η απορία που διατύπωσε τότε ο πρώην γ.γ. του ΟΗΕ κατά πόσον ένας τέτοιος ρόλος αντιστοιχούσε στο μικρό μέγεθος του Εμιράτου έχει έκτοτε απαντηθεί. Πράγματι, το Κατάρ αποτελεί τον θερμότερο υποστηρικτή και τον κυριότερο χρηματοδότη της ένοπλης αντιπολίτευσης στη Συρία, ενώ σε πολιτικό επίπεδο ελέγχει (από κοινού με την Τουρκία) την πλειοψηφία του εξόριστου Συριακού Εθνικού Συνασπισμού (φιλοξένησε άλλωστε την ιδρυτική του συνάντηση) και προωθεί την προοπτική της εντονότερης εμπλοκής της Δύσης στη σύγκρουση.
Ο ρόλος του Κατάρ αποδεικνύεται ανεξέλεγκτος, υπερβαίνοντας κατά πολύ την ατζέντα της Δύσης, αλλά και καταλυτικός για την μετατροπή της συριακής σύγκρουσης σε έναν αμείλικτο εμφύλιο επί εθνοθρησκευτικής βάσεως με την εμπλοκή πεπειραμένων τζιχαντιστών από όλο τον κόσμο. Παράλληλα, έχει τροφοδοτήσει τις ανησυχίες της Σαουδικής Αραβίας, μεγάλου τοπικού ανταγωνιστή του Εμιράτου, με αποτέλεσμα τη δική της εκ των υστέρων ανάμιξη, σε υποστήριξη άλλων τάσεων της ένοπλης αντιπολίτευσης.
Όταν η κυβέρνηση Obama ανακοινώνει ότι θα αρχίσει να παρέχει στους αντάρτες ελαφρύ οπλισμό, θα πρέπει να έχουμε υπ΄ όψιν μας ότι ήδη στις 24 Μαρτίου οι New York Times είχαν αποκαλύψει πως η CIA έχει από το 2012 οργανώσει την αερομεταφορά συνολικά 3.500 τόνων εξοπλισμού από το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία προς τη συριακή επικράτεια μέσω Τουρκίας...
Η ερμηνεία αυτής της “επένδυσης” του Κατάρ στην συριακή κρίση δεν εξαντλείται στο γεγονός ότι το Εμιράτο έχει προωθήσει από την πρώτη στιγμή της λεγόμενης “Αραβικής Άνοιξης” (όπως αποδεικνύει και η “γραμμή” του Al Jazeera) την ανάδυση στην περιοχή κυβερνήσεων ελεγχόμενων από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Περισσότερο υπαγορεύεται από το υλικό υπόβαθρο της ευημερίας του Εμιράτου, ήτοι το φυσικό αέριο.
Το κοίτασμα North Dome στο μέσον του Περσικού Κόλπου, εντός της θαλάσσιας δικαιοδοσίας του Κατάρ, θεωρείται, μαζί με το όμορο κοίτασμα South Pars του Ιράν, ως το μεγαλύτερο στον κόσμο. Και μολονότι το Εμιράτο στράφηκε από νωρίς στην υγροποίηση του φυσικού αερίου, δεν είναι καθόλου αδιάφορο στην εξασφάλιση χερσαίων οδών μεταφοράς των υδρογονανθράκων του στην αγορά της Ευρώπης.
Ήδη από το 2009 το Κατάρ και η Τουρκία ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις για την δημιουργία ενός αγωγού, ο οποίος μέσω Σαουδικής Αραβίας και Συρίας θα μετέφερε το καταριανό φυσικό αέριο στο τουρκικό έδαφος, με την προοπτική σύνδεσής τους με τον πολυσυζητημένο αγωγό Nabucco από το Αζερμπαϊτζάν. Η Σαουδική Αραβία αρνήθηκε να συμπράξει και η εναλλακτική διαδρομή του αγωγού σχεδιάσθηκε μέσω Ιράκ και Συρίας.
Ωστόσο, ο Assad δεν ήταν απλώς απρόθυμος να συνεργασθεί, αλλά κινούνταν ευθέως ανταγωνιστικά, υπογράφοντας τον Ιούλιο του 2011 συμφωνία για τη δημιουργία αγωγού, κόστους 10 δισ. δολαρίων, για τη μεταφορά του ιρανικού φυσικού αερίου μέσω Ιράκ στις ακτές της Μεσογείου.
Η προοπτική δημιουργίας ενός τέτοιου αγωγού αποτελεί ανάθεμα όχι μόνο για το Κατάρ, αλλά και για τις ΗΠΑ (εφόσον χαλαρώνει την απομόνωση του Ιράν), καθώς και για την Τουρκία, που επιθυμεί να αναδειχθεί σε αποκλειστικό κόμβο των ενεργειακών διαδρομών.
Σε κάθε περίπτωση, η Συρία αποτελεί την φυσική έξοδο προς Δυσμάς των υδρογονανθράκων όλης της περιοχής ενώ η ίδια διαθέτει κοιτάσματα πετρελαίου (κυρίως στις κουρδικές περιοχές) που υπολογίζονται σε 2,5 δισ. βαρέλια. Ωστόσο ο πετρελαϊκός αγωγός Κιρκούκ-Μπανιάς παραμένει κλειστός από το 2003, οπότε επλήγη κατά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ.
