21 Μαΐου 2013

Πού επενδύουν οι Ρώσοι Τράπεζες, ενέργεια, τουρισμός, άμυνα και ναυτιλία φέρνουν ρούβλια

Του Ηλια Γ. Μπελλου
Ρωσικά κεφάλαια τοποθετούνται, εδώ και καιρό, στρατηγικά στην Ελλάδα, συχνά υπερκεράζοντας τον διεθνή ανταγωνισμό. Πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν τους περαιτέρω σχεδιασμούς επενδυτών από τη Ρωσία, αλλά και τον τρόπο λειτουργίας τους, σημειώνουν πως η ενδεχομένη ανάδειξη δύο ρωσικών εταιρειών ως πλειοδοτριών στον διαγωνισμό για την πώληση της ΔΕΠΑ και της ΔΕΣΦΑ, και ειδικά της Gazprom, θα «ξεκλειδώσει» νέες μεγάλες επενδύσεις. Το ρωσικό ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως σε εννέα τομείς: στις τράπεζες, την ενέργεια, τον τουρισμό, τα ακίνητα, την άμυνα, τη ναυτιλία, τις υποδομές (όπως ο σιδηρόδρομος και τα λιμάνια), την αγορά πληροφορικής και τη φαρμακευτική βιομηχανία. Ειδικότερα:

- Στις τράπεζες, η ρωσική μετοχική συμμετοχή σε Πειραιώς και Κύπρου είναι ευρέως γνωστή. Λιγότερο γνωστή είναι η αυτόνομη ανάπτυξη που ακολουθεί στην Ελλάδα η ρωσική KEDR BANK.
- Στην ενέργεια, το επενδυτικό ενδιαφέρον έλαβε επίσημο μανδύα με τη διεκδίκηση της ΔΕΠΑ και της ΔΕΣΦΑ από τις Gazprom και Sintez.
- Στην άμυνα, υπαρκτό χαρακτηρίζουν κύκλοι της βιομηχανίας το ενδιαφέρον της Μόσχας για την ΕΛΒΟ, όπως και τη συζήτηση για επένδυση σε πρόγραμμα δημιουργίας νέου εργοστασίου κατασκευής αεροσκαφών.
- Στις υποδομές, ρωσικές εταιρείες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον και για εξαγορά πλειοψηφικού ποσοστού στον ΟΣΕ, με τον οποίο μάλιστα έχουν πραγματοποιήσει επαφές. Αλλες ετοιμάζονται να καταθέσουν προτάσεις για λιμάνια, ενώ ομάδα επιχειρηματιών εξετάζει τις δυνατότητες να εξαγοράσει μαρίνες.
- Συναντήσεις έχουν γίνει μεταξύ Ρώσων και Ελλήνων φαρμακοβιομηχάνων με στόχο την πραγματοποίηση κοινής επένδυσης.
- Πρόσφατα τo fund Strategic Initiatives Capital Partners, που έχει συσταθεί από Ρώσους, εξαγόρασε τη γαλακτοβιομηχανία Δωδώνη, ενώ «κατέβηκε» και στον διαγωνισμό για τον Αστέρα.
- Στις ρωσικές επενδύσεις συγκαταλέγεται και η εξαγορά της ΣΕΚΑΠ από τη μεγαλύτερη καπνοβιομηχανία της Ρωσίας, την Donskoy Tabak, συμφερόντων Ιβάν Σαββίδη.
- Μεγάλη ρωσική επένδυση αποτελεί και αυτή της Sistema, μέλους του JSC Concern Sistema Group, στην Intracom Telecom, θυγατρική του ομίλου Intracom. Οι Ρώσοι επένδυσαν 120 εκατ. ευρώ για να αποκτήσουν τον έλεγχο του 51% της ελληνικής εταιρείας, ενώ εκκρεμεί και η ενεργοποίηση put option της Ιntracom για την απόκτηση από τη Sistema και του υπόλοιπου ποσοστού της.

Ακίνητα Ελληνικά κτηματομεσιτικά γραφεία αναφέρουν αυξημένο ενδιαφέρον από Ρώσους που «κοιτούν» από οικόπεδα και σπίτια έως επιχειρήσεις. Σε περιοχές όπως η Χαλκιδική, η Πελοπόννησος και η Κρήτη, οι εκτιμήσεις θέλουν ποσοστό της τάξης των 30% όλων των συναλλαγών να αφορούν Ρώσους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το γεγονός ότι στη Χαλκιδική το 70% των πράξεων φέρεται να γίνεται από Ρώσους αγοραστές, ενώ στην Κρήτη οι εκτιμήσεις θέλουν το ποσοστό αυτό στο 40%.
Εξάλλου, ο ίδιος ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν διαθέτει έπαυλη στο Πόρτο Χέλι, ακολουθούμενος από Pώσους, όπως ο ομογενής Φιλάρετος Καλτσίδης ή Filaret Galchev -ο πλουσιότερος Ελληνας διεθνώς, σύμφωνα με το Forbes, που αποτιμά την περιουσία του στα 6,7 δισ. δολ.-, και οψίμως από τον όμιλο Ριμπολόβλεφ που αγόρασε τον Σκορπιό από την Αθηνά Ωνάση. Για τους Ρώσους συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι ό,τι η Φλόριντα για τους Αμερικανούς.

 Στο μεταξύ, οι μεγαλύτεροι ρωσικοί tour operators, όπως οι ΤΕΖ Tour, Coral Travel, TUI Russia, Labirint, Pantheon, Yuzhnyj Krest, Solveks Tourne και Versa, έχουν ήδη κλείσει πολύ μεγάλα πακέτα με Ελληνες ξενοδόχους για το 2013.

Βαρύνουσα σημασία έχει βέβαια και η ναυτιλιακή συνεργασία των δύο πλευρών. Το εκτενές εξαγωγικό εμπόριο πρώτων υλών από τη Μόσχα και η κυρίαρχη θέση της ελληνόκτητης ναυτιλίας διεθνώς καθιστούν αυτονόητη αυτή τη σχέση. Για παράδειγμα, από τα μεγαλύτερα ναυλοσύμφωνα του κλάδου LNG είναι αυτά της Gazprom.


Προσδοκίες εξ Ανατολών-Επαφές για ενεργειακά deals σε Καζαχστάν, Αζερμπαϊτζάν, Ρωσία

Του Γιωργου Μαντελα
Πηγαίνοντας για το Πεκίνο, η πρωθυπουργική αποστολή έκανε μια στάση στο Αλμάτι, στο μακρινό Καζαχστάν. Αυτή τη «λεπτομέρεια» συγκρατήστε τη, γιατί θα μας χρειαστεί παρακάτω. Κι αυτό, γιατί ενώ ο κ. Αντώνης Σαμαράς ταξίδευε για την Κίνα, το μυαλό του ήδη –κανονικά τουλάχιστον– θα έπρεπε να «βρίσκεται» στην πρώην ΕΣΣΔ. Ο λόγος απλός: εκεί θα κριθούν μέσα στο αμέσως επόμενο διάστημα κάποια από τα μεγαλύτερα projects αποκρατικοποιήσεων του ελληνικού Δημοσίου.
Για παράδειγμα, το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο θα επισκεφθεί σήμερα για μερικές ώρες της ημέρας, είναι κομβικό για την κατασκευή του περίφημου αγωγού ΤΑΡ. Αν «περάσει», τότε η Ελλάδα ξαναμπαίνει στον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης. Αν όχι, η χώρα παραμένει στην απομόνωση. Για να «δέσει» το project, λέγεται ότι κάπου εκεί μπαίνει και η ΔΕΣΦΑ...

Λίγο βορειότερα, στη Ρωσία, η Gazprom περιμένει. Αν ξεπερασθεί το πρόβλημα με τα χρέη της ΔΕΠΑ, που, απ’ ό,τι πληροφορείται η «Κ», είναι αυτή τη στιγμή το σημαντικότερο, τότε το deal θα κλείσει. Αλλωστε, δεν υπάρχει και κανείς άλλος, σοβαρός τουλάχιστον, υποψήφιος. Σχεδόν όλοι οι υπόλοιποι που εμφανίστηκαν κατά καιρούς στην Αθήνα για να εκφράσουν ενδιαφέρον είχαν τόσα δικά τους προβλήματα οι ίδιοι να λύσουν (π.χ. υπερδανεισμού), ώστε η ΔΕΠΑ να φαντάζει πολυτέλεια γι’ αυτούς. Οπερ σημαίνει ότι οι Ρώσοι είχαν και διατηρούν το ουσιαστικό προβάδισμα. Κι όπως είπε και ο πρόξενός τους στη Θεσσαλονίκη, «θα τη χάσουμε, μόνο αν δεν ισχύσουν επιχειρηματικά κριτήρια».

Η Ελλάδα, όμως, ήταν και θα εξακολουθήσει να αποτελεί τον προσδοκώμενο βασικό προορισμό των ρωσικών καταθετικών – επενδυτικών κεφαλαίων. Στη Μόσχα δεν μπορούν να καταλάβουν τον λόγο που, ενώ 10-15, κυρίως αμερικανικά και ευρωπαϊκά, κερδοσκοπικά funds μπορούν να τοποθετούνται σε κρατικά ομόλογα και τραπεζικές μετοχές, οι ίδιοι δεν μπορούν να κάνουν κάτι ανάλογο. Σχεδόν όσες φορές επιχείρησαν να το πράξουν, συνάντησαν την άρνηση της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία «άναψε κόκκινο». Η βασική αιτία αυτής της πολιτικής απαγόρευσης έχει να κάνει –μολονότι επισήμως δεν την επικαλείται κανείς– με το γεγονός της προέλευσης αυτών των κεφαλαίων. Από τη Μόσχα πάλι, εμμέσως, παραδέχονται το πρόβλημα σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά αναρωτιούνται: Είναι δυνατόν το σύνολο των προς επένδυση κεφαλαίων να έχουν ζήτημα; Και διατυπώνουν το ίδιο προβληματισμό που μέχρι πρότινος διατύπωναν και για την περίπτωση της ΔΕΠΑ: «Αν τελικώς δεν θέλουν τα λεφτά μας στην Αθήνα, ας μας το πουν».

Εννοείται ότι τέτοιου είδους προβλήματα η Αθήνα, ιδιαίτερα στην κατάσταση που βρίσκεται, δεν έχει. Ηδη στην περίπτωση της ΔΕΠΑ φαίνεται να τα λύνει. Αλλωστε από τη στιγμή που δεν εμφανίστηκε στη διαδικασία του διαγωνισμού πώλησης άλλος μεγάλος και σοβαρός ενδιαφερόμενος, δεν υπήρχε λόγος (ούτε… γεωστρατηγικός) το θέμα να εκκρεμεί. Τώρα, αρμοδίως, εκφράζεται μάλιστα η αισιοδοξία ότι «επιστρέφοντας από την Κίνα, το project θα ολοκληρωθεί». Κάπως έτσι εκτιμάται ότι κάποια στιγμή θα διευθετηθεί και με τα επενδυτικά κεφάλαια. Από τη στιγμή που πέρυσι, αμέσως μετά το πρώτο «κούρεμα», υπήρξαν hedge funds τα οποία έβγαλαν σε διάστημα μικρότερο των 4 μηνών περί τα 500 εκατ. δολάρια το καθένα επενδύοντας στα κομμένα ελληνικά ομόλογα, είναι δύσκολο να συνεχίσεις να αρνείσαι την ευκαιρία και σε άλλους.

Αυτή είναι η λογική των διαχειριστών αυτών των κεφαλαίων, είτε είναι από το Τέξας είτε από το Λονδίνο είτε από τη Μόσχα ή το Κίεβο. Αυτό που πρέπει να ξεπεράσουν οι τελευταίοι είναι το θέμα της… ποιότητας των κεφαλαίων τους. Στο Σίτι πάντως φαίνεται να μην είχαν και ιδιαίτερα προβλήματα για να το κάνουν. Στην υπόλοιπη Ευρωζώνη, ωστόσο, έχουν. Οι Ρώσοι και μετά την περιπέτεια της Κύπρου, συναντούν πόρτες κλειστές. Στην Αθήνα, πάντως, τις συναντούσαν και από πριν. Οι Ουκρανοί που ήθελαν να αγοράσουν ελληνική τράπεζα, με τη διαμεσολάβηση γνωστού Ελληνα οικονομικού παράγοντα, ακόμα προσπαθούν να συνέλθουν από το «νιετ» που άκουσαν…