Οι επαναστάσεις στη Δύση, λέει ο Πολωνός φιλόσοφος Marcin Krόl, δεν γίνονται από τους φτωχούς αλλά από τις μεσαίες τάξεις
Οι ηγέτες δεν έχουν ακόμη
συνειδητοποιήσει πως κάθονται πάνω σε δυναμίτη, προειδοποιεί ο Πολωνός
φιλόσοφος Marcin Krόl, και εξηγεί πως η μεσαία τάξη, την οποία
εμποδίζουμε να εξελιχθεί κοινωνικά, μπορεί να δει την επανάσταση ως το
τελευταίο της μέσο προκειμένου να ακουστεί η φωνή της.
«Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, λέει ο Krόl σε ηλεκτρονικό
περιοδικό, οι επαναστάσεις στη Δύση δεν γίνονται από τους φτωχούς και
τους δυστυχείς, αλλά από τις μεσαίες τάξεις.
»Πότε όμως η μεσαία τάξη αποφασίζει να ξεκινήσει μια επανάσταση; Κατ' αρχάς όταν μιλούμε για μεσαία τάξη, δεν εννοούμε το σύνολό της ούτε κάποια οργανωμένη ομάδα κι ακόμη λιγότερο μια κοινότητα, αλλά τους αρχηγούς της.
»Στην κλασική περίπτωση της Γαλλικής Επανάστασης, το ρόλο της επαναστατικής πρωτοπορίας είχαν οι δικηγόροι, οι εργολάβοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι και ένα μέρος των αξιωματικών του στρατού. Ο οικονομικός παράγοντας ήταν σημαντικός, αλλά όχι πρωτεύων.
»Οι αιτίες που δημιουργούν ένα επαναστατικό ξέσπασμα είναι πάνω απ' όλα η έλλειψη ανοίγματος στη δημόσια ζωή και η αδυναμία κοινωνικής εξέλιξης.
»Και το 1789, μόνο όταν η αριστοκρατία αποπειράθηκε να περιορίσει με κάθε τρόπο την επιρροή των δικηγόρων και των επιχειρηματιών, ξέσπασε η επανάσταση».
Αποκλεισμοί
- Τι συμβαίνει με τους αποκλεισμούς σήμερα;
«Είναι διαφορετικοί και συγχρόνως παρόμοιοι με τους παλαιούς. Ασφαλώς, η αριστοκρατία δεν μονοπωλεί πια τα κέντρα λήψης αποφάσεων, αλλά οι τραπεζίτες, οι κερδοσκόποι του χρηματιστηρίου και οι μάνατζερ που κερδίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, παραμερίζουν με τρόπο από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων τη μεσαία τάξη, η οποία υφίσταται σοβαρές συνέπειες.
»Οι επαναστάσεις προκαλούνται από τους αποκλεισμούς και από το δημοκρατικό έλλειμμα. Ορθώνονται, επίσης, μπροστά στο γενεαλογικό έλλειμμα ή απλώς ενάντια στην κυριαρχία των ηλικιωμένων.
»Ολες οι οδοί προόδου της σημερινής μεσαίας τάξης, η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της αποτελείται από νέους, είναι φραγμένες είτε από εκατομμυριούχους είτε από ηλικιωμένους είτε από εκείνους που φαίνονται σαν 25χρονοι. Αυτή η κατάσταση είναι εκρηκτική. Αδίκως πιστεύουμε πως οι νέοι, που εναντιώνονται στο σύστημα, χωρίς να χρησιμοποιούν το συνηθισμένο λόγο των πολιτικών κομμάτων και χωρίς δομημένα πολιτικά κινήματα, θα αποτύχουν να εξεγερθούν οργανωμένα. Ωστόσο, μια επανάσταση δεν έγινε ποτέ στο όνομα κάποιου ιδιαίτερου μέτρου, παραδείγματος χάριν του αυστηρότερου τραπεζικού ελέγχου, αλλά στο όνομα της αδυναμίας να συνεχίσει να ζει ο άνθρωπος με αυτόν τον τρόπο.
Χαοτικός λόγος
»Ομως μια επανάσταση, σε πλήρη αντίθεση με τις μεθόδους των πολιτικών κομμάτων, δεν χρησιμοποιεί πολιτικό λόγο. Η επανάσταση φωνάζει, ουρλιάζει, ο επαναστατικός ήχος είναι εκ φύσεως χαοτικός, αλλά ενίοτε ακούγεται πολύ καθαρά».
- Τελικά, θέλουμε ή όχι την επανάσταση;
«Κατά τη γνώμη μου, ίσως, όχι γιατί η επανάσταση σημαίνει πλήρη καταστροφή πριν από την οικοδόμηση μιας νέας τάξης. Ομως οι υπεύθυνοι πολιτικοί μας εξακολουθούν να μη συνειδητοποιούν πως κάθονται πάνω σε δυναμίτη. Δεν το κατανοούν, καθώς η εμμονή τους είναι να επιστρέψουν σε μια κατάσταση σταθερότητας που υπήρχε πριν από δέκα ή τριάντα χρόνια. Δεν γνωρίζουν πως στην Ιστορία δεν υπάρχουν δυνατότητες για επιστροφή στο παρελθόν και οι προθέσεις τους θυμίζουν την πολύ σωστή ρήση του Καρλ Μαρξ "Η Ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά ως φάρσα"».
»Πότε όμως η μεσαία τάξη αποφασίζει να ξεκινήσει μια επανάσταση; Κατ' αρχάς όταν μιλούμε για μεσαία τάξη, δεν εννοούμε το σύνολό της ούτε κάποια οργανωμένη ομάδα κι ακόμη λιγότερο μια κοινότητα, αλλά τους αρχηγούς της.
»Στην κλασική περίπτωση της Γαλλικής Επανάστασης, το ρόλο της επαναστατικής πρωτοπορίας είχαν οι δικηγόροι, οι εργολάβοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι και ένα μέρος των αξιωματικών του στρατού. Ο οικονομικός παράγοντας ήταν σημαντικός, αλλά όχι πρωτεύων.
»Οι αιτίες που δημιουργούν ένα επαναστατικό ξέσπασμα είναι πάνω απ' όλα η έλλειψη ανοίγματος στη δημόσια ζωή και η αδυναμία κοινωνικής εξέλιξης.
»Και το 1789, μόνο όταν η αριστοκρατία αποπειράθηκε να περιορίσει με κάθε τρόπο την επιρροή των δικηγόρων και των επιχειρηματιών, ξέσπασε η επανάσταση».
Αποκλεισμοί
- Τι συμβαίνει με τους αποκλεισμούς σήμερα;
«Είναι διαφορετικοί και συγχρόνως παρόμοιοι με τους παλαιούς. Ασφαλώς, η αριστοκρατία δεν μονοπωλεί πια τα κέντρα λήψης αποφάσεων, αλλά οι τραπεζίτες, οι κερδοσκόποι του χρηματιστηρίου και οι μάνατζερ που κερδίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, παραμερίζουν με τρόπο από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων τη μεσαία τάξη, η οποία υφίσταται σοβαρές συνέπειες.
»Οι επαναστάσεις προκαλούνται από τους αποκλεισμούς και από το δημοκρατικό έλλειμμα. Ορθώνονται, επίσης, μπροστά στο γενεαλογικό έλλειμμα ή απλώς ενάντια στην κυριαρχία των ηλικιωμένων.
»Ολες οι οδοί προόδου της σημερινής μεσαίας τάξης, η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της αποτελείται από νέους, είναι φραγμένες είτε από εκατομμυριούχους είτε από ηλικιωμένους είτε από εκείνους που φαίνονται σαν 25χρονοι. Αυτή η κατάσταση είναι εκρηκτική. Αδίκως πιστεύουμε πως οι νέοι, που εναντιώνονται στο σύστημα, χωρίς να χρησιμοποιούν το συνηθισμένο λόγο των πολιτικών κομμάτων και χωρίς δομημένα πολιτικά κινήματα, θα αποτύχουν να εξεγερθούν οργανωμένα. Ωστόσο, μια επανάσταση δεν έγινε ποτέ στο όνομα κάποιου ιδιαίτερου μέτρου, παραδείγματος χάριν του αυστηρότερου τραπεζικού ελέγχου, αλλά στο όνομα της αδυναμίας να συνεχίσει να ζει ο άνθρωπος με αυτόν τον τρόπο.
Χαοτικός λόγος
»Ομως μια επανάσταση, σε πλήρη αντίθεση με τις μεθόδους των πολιτικών κομμάτων, δεν χρησιμοποιεί πολιτικό λόγο. Η επανάσταση φωνάζει, ουρλιάζει, ο επαναστατικός ήχος είναι εκ φύσεως χαοτικός, αλλά ενίοτε ακούγεται πολύ καθαρά».
- Τελικά, θέλουμε ή όχι την επανάσταση;
«Κατά τη γνώμη μου, ίσως, όχι γιατί η επανάσταση σημαίνει πλήρη καταστροφή πριν από την οικοδόμηση μιας νέας τάξης. Ομως οι υπεύθυνοι πολιτικοί μας εξακολουθούν να μη συνειδητοποιούν πως κάθονται πάνω σε δυναμίτη. Δεν το κατανοούν, καθώς η εμμονή τους είναι να επιστρέψουν σε μια κατάσταση σταθερότητας που υπήρχε πριν από δέκα ή τριάντα χρόνια. Δεν γνωρίζουν πως στην Ιστορία δεν υπάρχουν δυνατότητες για επιστροφή στο παρελθόν και οι προθέσεις τους θυμίζουν την πολύ σωστή ρήση του Καρλ Μαρξ "Η Ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά ως φάρσα"».
