Του Γιάννου Χαραλαμπίδη
- Γερμανικά συμφέροντα και απορρόφηση ρωσικών κεφαλαίων - Ο πόλεμος των «πόλων», η ρήτρα για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, το δίλημμα του αερίου και πώς πληρώνεται πολιτικά το δάνειο από τη Μόσχα
- ΓΙΑΤΙ η οικονομική κρίση συνέλαβε αδιάβαστο το πολιτικό μας σύστημα
Το κυπριακό μνημόνιο γίνεται μια υπόθεση περίπλοκη. Την τελευταία εβδομάδα προέκυψαν δυο σημαντικά στοιχεία: Το πρώτο ήταν η δήλωση του Γάλλου Υπουργού Οικονομικών Πιέρ Μοσκοβισί στις 22 Ιανουαρίου, περί συμπερίληψης εδικής εντός του μνημονίου ρήτρας για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος. Λίγες μέρες μετά, την περασμένη Πέμπτη, ο Υπουργός Οικονομικών Βάσος Σιαρλή παραδέχθηκε ότι η ρήτρα για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος αποτελεί γεγονός. Το δεύτερο στοιχείο αφορά στην αρχικώς περίεργη τοποθέτηση του Γερμανού Υπουργού των Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, με την οποία έθεσε υπό αμφισβήτηση το δικαίωμα της Κύπρου να αποταθεί στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για δανειοδότηση και διάσωση.
Το συστημικό πρόβλημα και οι εκβιασμοί
Η δήλωση Σόιμπλε δεν ήταν καθόλου τυχαία. Σχετίζεται με τον κανονισμό ενεργοποίησης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και έχει δυο σκέλη. Για να είναι ένα κράτος επιλέξιμο, θα πρέπει να τελεί εν κινδύνω η δική του οικονομία και ταυτοχρόνως να απειλείται η οικονομία της Ευρωζώνης στο σύνολο. Λόγω του μικρού μεγέθους της κυπριακής οικονομίας, υπάρχει ο ισχυρισμός ότι ακόμη και αν πάμε σε άτακτη χρεοκοπία, δεν θα προκύψει συστημικό εντός της Ευρωζώνης πρόβλημα.
Συνεπώς, εάν κάποιοι εταίροι λόγω δικών τους συμφερόντων το θελήσουν, μπορούν να ασκούν πιέσεις ή να εκβιάζουν επί τη βάσει της μη επιλεξιμότητας της Κύπρου λόγω του μικρού μεγέθους της οικονομίας της. Όμως, αληθές είναι ότι, από την άλλη, υπάρχει ήδη σε εξέλιξη μια εκστρατεία για την πολιτική τεκμηρίωση του ισχυρισμού ότι το πρόβλημα της Κύπρου μπορεί να οδηγήσει σε συστημικούς κινδύνους.
Υπάρχουν συναφείς επί τούτου δηλώσεις του Προέδρου του Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου Τσαρλς Νταλάρα, ο οποίος τα τελευταία 24ωρα δηλώνει με κάθε ευκαιρία ότι το πρόβλημα της Κύπρου όντως μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την Ευρωζώνη, εάν δεν αντιμετωπιστεί όπως πρέπει. Προς επίρρωσιν τούτου, ο Γκεόρκ Ασμούσεν, επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τόνισε ότι το πρόβλημα της Κύπρου μπορεί να δημιουργήσει συστημικούς κινδύνους, δηλαδή να επηρεαστούν, λόγω της κυπριακής κρίσης, χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία.
Τρεις πυλώνες γερμανικής πολιτικής
Ήδη, το ζήτημα του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος έχει πάρει ιδιαίτερες διαστάσεις. Ο κ. Μοσκοβισί αναφέρθηκε σε σχετική με το ζήτημα αυτό ρήτρα, που σημαίνει ότι η εφαρμογή του μνημονίου τίθεται υπό εξάρτηση. Εάν δηλαδή κριθεί ότι υπάρχει πρόβλημα στο ζήτημα του ξεπλύματος, θα είναι δυνατόν το μπλοκάρισμα του μνημονίου στο σύνολο. Οπότε ή θα συμμορφωθούμε, ή για παράδειγμα δεν θα μπορούμε να πάρουμε την επόμενη δόση. Το πρόβλημα του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος έχει διάφορες διαστάσεις:
1. Προεκλογικό και ουσιαστικό.
Οι Γερμανοί, ειδικότερα λόγω εκλογών, θέλουν να γνωρίζουν πού θα πάνε και πώς θα διατεθούν τα χρήματα του φορολογούμενού τους πολίτη. Συνεπώς, το ζήτημα που εγείρουν είναι εάν τα χρήματα θα διατεθούν για τη διάσωση της κυπριακής οικονομίας, κράτους μέλους της ΕΕ, ή εάν θα διατεθούν για να καλυφθούν ρωσικά κεφάλαια, τα οποία μάλιστα θεωρούν μαύρα.
2. Ζήτημα στρατηγικών συμφερόντων και power game που είναι συναφή με τα εξής:
α. Η Γερμανία θέλει να ελέγξει πλήρως το σύστημα της Ευρωζώνης. Και μια από τις βασικές της επιδιώξεις είναι η επιβολή της ενιαίας φορολογικής νομοθεσίας, για να μπορεί να απορροφήσει μέρος των κεφαλαίων, τα οποία βρίσκονται σήμερα στις κυπριακές, ιρλανδικές και μαλτέζικες τράπεζες, λόγω της χαμηλής φορολογίας. Είναι πρόδηλο ότι στην περίπτωση της Κύπρου συνδέθηκε η χαμηλή φορολογία με το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, χωρίς να υπάρχουν στοιχεία και καταγγελίες.
β. Η Γερμανία συνιστά μαζί με τη Ρωσία τους δυο μεγάλους πόλους στην Ευρώπη. Αμφότερες
βαδίζουν επί του πεπρωμένου τους και επί των αυτοκρατορικών συνειδήσεών τους. Η Κύπρος αποτελεί τμήμα της Ευρωζώνης που κατακλύζεται από ρωσικά κεφάλαια και εκ των πραγμάτων οι Γερμανοί θέλουν να περιορίσουν την εμπορική και οικονομική ισχύ που αποκτά τη Ρωσία, ενώ ταυτοχρόνως θέλουν να την ελέγχουν -στο μέτρο του δυνατού- ή να τη δυσκολεύουν.
3. Η αυστηρή καταπολέμηση του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος. Οι Γερμανοί και δη ο κ. Σόιμπλε δεν είπε ότι γίνεται, αλλά ότι θα πρέπει να σβήσουν οι όποιες σκιές έχουν αφεθεί σε βάρος της Κύπρου. Και προφανώς αυτό μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους, όπως είναι οι επιτόπου έλεγχοι, καθώς και η ενεργοποίηση των γερμανικών και άλλων μυστικών υπηρεσιών και των σχετικών με το θέμα υπηρεσιών του ΔΝΤ, για τη συλλογή πληροφοριών και τον έλεγχο της ροής των ρωσικών κεφαλαίων από και προς την Κύπρο.
Τα κοινοβούλια και η Ευρωζώνη
ΕΙΝΑΙ δυο τα επίπεδα νομικής και πολιτικής νομιμοποίησης επί των οποίων στηρίζεται η απόφαση για την Κύπρο: Το ένα είναι αυτό της Ευρωζώνης και του Γιούρογκρουπ, και το άλλο είναι εκείνο των εθνικών κοινοβουλίων και δη του γερμανικού, όπου η Σοσιαλιστική αντιπολίτευση συμπαρασύρει, ενόψει των εκλογών, σε ένα σκληρό ταγκό για το κυπριακό μνημόνιο και τη γερμανική κυβέρνηση της κ. Μέρκελ, καθιστώντας την, ενόψει εκλογών, πολύ σκληρότερη απ' ό,τι θα μπορούσε να ήταν. Συνεπώς, επί των κατηγοριών για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος έχει προστεθεί ακόμη ένας μπελάς, που εάν το θελήσουν κάποιοι μπορούν να κρυφτούν πίσω του, για να εκβιάσουν και να καταστήσουν τους όρους του μνημονίου πιο επαχθείς, προς εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων.
Το ρωσικό δάνειο και τα συμφέροντα
Η ΥΠΟΘΕΣΗ του ξεπλύματος μαύρου χρήματος στην Κύπρο δεν αναδείχθηκε σε μείζον ζήτημα μόνο για τους πιο πάνω λόγους. Αφορμή δόθηκε και από το ρωσικό δάνειο που πήρε η κυπριακή κυβέρνηση, ύψους 2,5 δισ. ευρώ. Και προφανώς ενόχλησε τους εταίρους. Από την πρώτη στιγμή είχαμε τονίσει ότι οι κινήσεις θα έπρεπε να ήταν προσεκτικές και επί τη βάσει στρατηγικής.
Αφενός μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι ορθώς είχε γίνει η κίνηση, δηλαδή υποβολή αίτησης για ρωσικό δάνειο πριν από ένα χρόνο, προκειμένου να αποφευχθεί η είσοδος της Κύπρου στον Μηχανισμό. Αφετέρου, όμως, η κίνηση εκείνη, εφόσον δεν ήταν ενταγμένη σε στρατηγική και δεν είχε μελετηθεί ορθά, θα κατέληγε σε μπούμερανγκ. Και αυτό συμβαίνει: Οι μεν Ρώσοι δεν έδωσαν άλλο δάνειο για να αποφύγουμε τον Μηχανισμό και τα επακόλουθά του, οι δε εταίροι δεν θα μας δώσουν χρήματα για την αποπληρωμή του ρωσικού δανείου, ενώ ταυτοχρόνως μάς παραπέμπουν στη Μόσχα για παράταση αποπληρωμής.
Δεν πρόκειται οι εταίροι μας να μας δώσουν χρήματα για να ξεπληρώσουμε τη Ρωσία. Και ο ισχυρισμός τους είναι σαφής: Γιατί δεν ήρθατε εξ αρχής κοντά μας; Συνεπώς, η δική μας στάση θεωρήθηκε ύποπτη ως προς τη σχέση μας με τη Ρωσία, της οποίας τα συμφέροντα δεν συμπλέουν με εκείνα των ισχυρών της Ευρωζώνης κρατών. Προτού λοιπόν ληφθεί μια απόφαση, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλες οι παράμετροι.
Στη δική μας περίπτωση, καμιά παράμετρος δεν λήφθηκε υπόψη. Αντιθέτως, η εικόνα που δημιουργείται πλέον είναι ότι η υφιστάμενη Κυβέρνηση, για ιδεολογικούς λόγους, εμπιστευόταν τρίτες χώρες και όχι τη δική της οικογένεια, δηλαδή της Ευρωζώνης, καθώς και κάτι άλλο: Στόχος της υφιστάμενης Κυβέρνησης ήταν το ροκάνισμα του χρόνου για να μην υπογραφεί μνημόνιο. Στρώνει δε, τον δρόμο για μιαν αντιμνημονιακή πολιτική μετά τις εκλογές, με στόχο την επανασυσπείρωση του ΑΚΕΛ.
Το νερό στον μύλο του Βερολίνου και το κούρεμα
ΕΜΕΙΣ βάλαμε νερό στον μύλο των Γερμανών και άλλων, να μας τραβούν τη θηλιά γύρω από τον λαιμό. Και όταν αναφερόμαστε σε άλλους, εννοούμε τους Βρετανούς, οι οποίοι μυρίστηκαν ψόφιο! Οι «Financial Times», σε δημοσίευμά τους την περασμένη Δευτέρα, ισχυρίστηκαν ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν αποκλείει κούρεμα ακόμη και επί καταθέσεων που ξεπερνούν τις 100 χιλιάδες ευρώ. Στην περί κουρέματος αντίληψη απάντησε ο Επικεφαλής του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου Τσαρλς Νταλάρα, ο οποίος είπε τα εξής: «Δεν προβλέπω ένα PSI για την Κύπρο. Καθόλου. Στην Ελλάδα αντιμετωπίσαμε μια εξαιρετικά διαφορετική κατάσταση, καθώς οι περισσότεροι πιστωτές δεν ήταν Έλληνες».
Είναι πρόδηλο ότι στόχος των Βρετανών είναι η δημιουργία πανικού και η μεταφορά των ρωσικών κεφαλαίων σε δικούς τους φορολογικούς παραδείσους. Η περίπτωση της Κύπρου είναι διαφορετική από εκείνην της Ελλάδας, καθότι τα κρατικά ομόλογα βρίσκονταν στα χέρια ξένων τραπεζών, ενώ στην περίπτωση της Κύπρου βρίσκονται στα χέρια κυπριακών θεσμικών επενδυτών, οπότε ένα τέτοιο κούρεμα ενδεχομένως να βυθίσει την οικονομία σε μεγαλύτερη φτώχια και ύφεση.
Η απάντηση στο κατηγορητήριο
Η απάντηση της κυπριακής κυβέρνησης και της Κύπρου γενικότερα θα έπρεπε να είχε έρθει προ πολλού (κάλλιο αργά παρά ποτέ και εννοούμε την κυπριακή κοινοβουλευτική εκστρατεία), επί τη βάσει συγκεκριμένων επιχειρημάτων όπως τα ακόλουθα:
1. Η παρουσία ρωσικών κεφαλαίων στην Κύπρο δεν βοηθά μόνο τη Λευκωσία, αλλά και την Ευρωζώνη.
2. Τα ρωσικά κεφάλαια δεν βρίσκονται στην Κύπρο μόνο λόγω χαμηλής φορολογίας, αλλά και ένεκα του αποτελεσματικού συστήματος παροχής υπηρεσιών από δικηγορικά και λογιστικά γραφεία.
3. Η ποιότητα ζωής και η φιλοξενία των Κυπρίων, η γεωπολιτική θέση του νησιού, καθώς και οι καιρικές συνθήκες βοηθούν την Κύπρο να εξελιχθεί σε ρωσικό επενδυτικό κέντρο, προς όφελος και της ίδιας της Ευρωζώνης.
4. Η αύξηση των ρωσικών κεφαλαίων αποτελεί σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης και διευκόλυνσης της αποπληρωμής του κυπριακού χρέους. Δηλαδή της αποπληρωμής των Γερμανών και άλλων Ευρωπαίων πολιτών, που θα δανείσουν την Κύπρο.
5. Καμιά καταγγελία δεν έχει γίνει για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος.
6. Η κυπριακή νομοθεσία είναι εξίσου αυστηρή όπως οι οδηγίες και τα κριτήρια της ΕΕ καθορίζουν.
Το τραγικό δίλημμα και το φυσικό αέριο
Και πρέπει να δοθεί επί τούτου ένα συναφές μήνυμα, το οποίο δεν δόθηκε, χωρίς βεβαίως να γνωρίζουμε σε τι δεσμεύσεις έχει προβεί η υφιστάμενη Κυβέρνηση. Δικαίως μπορούμε να ανησυχούμε, αφού δυο Υπουργοί της υφιστάμενης Κυβέρνησης αλληλοκατηγορούνται για δεσμεύσεις που δόθηκαν στην Τρόικα και αφορούν στον έλεγχο των τρόπων εκμετάλλευσης σχετικά με το φυσικό έριο. Το είχαμε γράψει και το επαναλαμβάνουμε φορτικά: Το φυσικό αέριο είναι στρατηγικό εργαλείο ανάπτυξης, το οποίο ουδόλως πρέπει να υποθηκευτεί μέσω του μνημονίου και της δανειακής σύμβασης. Θα είναι, δε, τραγικό να τεθεί ο επόμενος Πρόεδρος και ο λαός ενώπιον του εξής διλήμματος: Ή δέχεστε υποθήκευση και έλεγχο εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου, ή μνημόνιο γιοκ. Και χρήματα γιοκ. Και τότε τι κάνουμε, όταν δεν υπάρχει ούτε ευρώ στα ταμεία του κράτους για την αποφυγή της άτακτης χρεοκοπίας;
Το τούνελ και η ελπίδα
Το ζήτημα του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος είναι τμήμα ενός ύπουλου έως και βρόμικου, αυτονόητου, όμως, πολέμου, μεταξύ εταίρων και Ρωσίας, που μας συνέλαβε αδιάβαστους και απροετοίμαστους. Και μας εμφανίζει ως πλυντήριο βρόμικου χρήματος. Η κρίση του κυπριακού χρέους δεν είναι μόνο λογιστική υπόθεση. Έχει βάθος και δυναμική και επειδή, όπως αποδεικνύεται, δεν έτυχε καλής διαχείρισης ή/και επειδή παγιδεύτηκε σε μικροκομματικές από την Κυβέρνηση σκοπιμότητες, η Κύπρος και η οικονομία της, καθώς και οι απλοί πολίτες της στροβιλίζονται στα τοιχώματα ενός τούνελ, αναμένοντας τον από μηχανής θεό για να τους βγάλει από το αδιέξοδο. Και να τους βοηθήσει να σταθούν στα πόδια τους. Βεβαίως, με το κλίμα λαϊκισμού που επικρατεί, λόγω εκλογών, οι επιλογές δράσης περιορίζονται, παρότι η ελπίδα πεθαίνει τελευταία...
